Söz birləşmələri
Qeyri – təyini ismi birləşmələr. Hissə 1.
Müəllif: gülər
(Əlavə edilib: 18.09.2012)
Aşağıdakılardan hansı qeyri-təyini ismi birləşmə deyil?
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı
"Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.
O, ağıllı və savadlı qızdır.
Mehman ilə Mahmud mağazaya getdi.
Onlar hündür binada yaşayırlar
Şagirdlər və müəllimlər həyətdə toplaşmışdılar.
Qonaqlar onun xalası, dayısı, əmisi və bibisi idi
Azərbaycan əsgəri bu torpağın üstündə məğrur gəzməlidir.
Ey həyat, sen nə qəribəsən?!
Aylar, illər səssiz-səmirsiz ötüb keçirdi.
Nə məsum baxırsan, dağlar gözəli?!
Qızılgül, ürəyindən nələr keçir?
Söz birləşməsi və söz arasında 2 oxşar cəhət var
söz sintaktik, söz birləşməsi leksik vahiddir
hər ikisinin müəyyən sıralama qaydası var
söz ümumi hal bildirdiyi halda, söz birləşmasində konkretlik var
Mübtəda ilə xəbər arasında
Təyinlə tamamlıq arasında
Sənətkarı xalq yaşadır tabesizlik əlaqəli cümlədir
Tabe sözün şəxs və kəmiyyətə görə əsas sözlə uyğunlaşmasına tabesizlik əlaqəsi deyilir
Tabesizlik əlaqəsində olan sözlərdən biri o birinə tabe olur
Tabesizlik əlaqəsində olan sözlər ya intonasiya vasitəsi ilə, ya da tabesizlik bağlayıcıları ilə əlaqələnir
İkinci dərəcəli baş üzvlərlə bağlı olur və onları aydınlaşdırır
İkinci dərəcəli cümlə üzvüdür
Var olsun şeirimiz, şairlərimiz
Qızlar ilə oğlanlar yanaşı oturmuşdular
Acılı, şirinli günlər görmüşük
Vurğun qarlı dağları, əngillikləri sevirdi
İş və hərəkətin məqsədini bildirir
Niyə? nədən ötrü? nə məqsədlə? suallarına cavab verir
Məqsəd zərfliyi səbəb zərfliyindən məna çalarına görə fərqlənmir
Üçün, ötrü qoşmaları ilə də ifadə olunur
Nəqli cümlələrdə sözlərin qrammatik sırası daha çox gözlənilir
Nəqli cümlələr başqa cümlə növlərinə nisbətən daha az işlənir
Sual cümlələrinin üç növü var
Felin əmr şəklinin mənaları əmr cümlələrində dəqiqləşir
Al - əlvan çiçəklərin xoş ətri ətrafa yayılmışdı
Nə ağac vardı, nə də kölgəlik
Sular göz yaşı kimi dumduru idi
Gah sulara baş vurub lap dərinliklərə enir, gah da süzüb suyun üzünə çıxır
- Ağa, şikayətim var. - Kimə?
- Niyə baxa bilmirsən? - Başım ağrıdığından...
- Yaxşı, sən su şikayətinə baxa bilərsənmi? - Yox.
- Bəs sən kimsən, ağa? - Mən pristavın pomoşniki.
Muradın özünün də başı bəlalı idi
O zaman bütün Qafqazda qarışıqlıq idi
Səlim ağanın dişi bağırsaqlarını kəsirdi
cümləni genişləndirmək üçün
fikrimizi dəqiq şəkildə ifadə etmək üçün
hiss-həyəcan ifadə etmək üçün
Söz birləşmələrinin 2 növü var.
Azərbaycan dilində söz birləşməsinin əsas sözü birləşmənin ikinci tərəfində olur.
Asılı söz birinci tərəfdə işlənir.
Azərbaycan dilində söz birləşməsinin əsas sözü birləşmənin birinci tərəfində olur.
1-ci növ təyini söz birləşməsi
2-ci növ təyini söz birləşməsi
bu cümlələrin xəbərləri ancaq üçüncü şəxsin cəmindən olur
bu cümlələrin xəbərləri feli xəbər olur yəni ya tək fellə ya da ikinci tərəfi fel olan birləşmələrlə ifadə olunur
bunlar qeyri muəyyən şəxsli cümlələrin formul cəhətləridir
bu cümlələrdə xəbərin ifadə etdiyi hərəkət qeyri muəyyən şəxslərə aid olur
Mən yazını qələmlə yazdım
Biz geniş vestibülə çıxdıq
Elvin, Məhəmməd dostdurlar
Həsən uzun dağlardan, dərin keçidlərdən, dağlardan, daşlardan, dənizlərdən keçib gəlib
O qaçır, yazır, oxuyur, danışır dərsi öyrənə bilmir
Əli, Həsən, Murad, Elvin, Məhəmməd, İbrahim yazı yazırlar
Hansı? sualına cavab verməməsi
Cümlənin əvvəlində gəlməsi
2 ci təyini söz birləşməsi
1 ci təyini söz birləşməsi
3 cü təyini söz birləşməsi
1ci və 2ci təyini söz birləşməsi
2ci və 3 cü təyini söz birləşməsi
Mübtəda iş görəni, hərəkətin, əlamətin istinad olunduğu canlı və cansız varlıqları, hadisələri mücərrəd anlayışları bildirir
Mübtəda ismin yiyəlik halında olur
Mübtəda kim? nə? hara? Suallarına cavab olur
Mübtəda ismin adlıq halında olur