Söz birləşmələri
Söz birləşmələrinin quruluşu. Hissə 1.
Müəllif: Qonaq_375655
(Əlavə edilib: 28.12.2013)
Aşağıdakılardan hansı söz birləşməsidir?
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Yazılmış sərhlər
Azər, sən yaman dərslərində geriləmisən!
Atam, anam və mən sabah kəndə gedəcəyik.
Əlbəttə ki, bu işi yalnız sən görə bilərdin.
Mən və dostlarım sabah Aygünün evinə qonaq gedəcəyik.
Sizi, ailəniz bu xoş xəbər münasibətilə təbrik edirəm.
Azadlıq yolu çətin, ancaq şərəfli bir yoldur.
Sənədləri gətirdim, amma onları imzalada bilmədim.
Sənədləri gətirdim, ancaq imzalamadılar.
Yer, göy bu xəbərdən sevinirdi.
Əməksevən, cod, kobud əlləri vardır.
Söz birləşməsi və söz arasında 2 oxşar cəhət var
söz sintaktik, söz birləşməsi leksik vahiddir
hər ikisinin müəyyən sıralama qaydası var
söz ümumi hal bildirdiyi halda, söz birləşmasində konkretlik var
Azərbaycan dilində ismi birləşmələrin növləri çoxdur
III növ təyini söz birləşməsinin I tərəfi və II şəxs əvəzliklərinin cəmi ilə ifadə olunanda bəzən II tərəflərdə bunlara uyğun mənsubiyyət şəkilçiləri işlədilmir
Gözləri dolğun, fikri aydın və s. “ qeyri – təyini ” ismi birləşmələrdir
“ Qeyri – təyini ismi birləşmələr ” ismi birləşmələrin nisbətən çox işlənən növləridir
Əmr, istək, arzu, xahiş, öyüd, məsləhət və s. kimi mənalar ifadə edir
Əmr cümləsinin xəbəri felin əmr şəkli ilə ifadə olunur
Felin əmr şəkli ilə əmr cümlələri arasında məna və qrammatik cəhətdən əlaqə yoxdur
Felin əmr şəklinin mənaları əmr cümlələrində dəqiqləşir
Vətənin keşiyində duranlara qayğı gərəkdir
Bu əlaqədə asılı söz əsas sözün tələbi ilə ismin hal şəkilçilərini qəbul edir
İdarə əlaqəsində asılı söz isim və substantivləşmiş başqa nitq hissələrindən olur
Əsas söz çox vaxt isim olur
İdarə əlaqəsində bir qayda olaraq, əvvəl asılı söz, sonra isə əsas söz işlənir
İş və hərəkətin nə qədər icra olunduğunu bildirir
Necə? nə cür? suallarına cavab verir
Nə qədər? sualına cavab verir
İş ,hərəkət və ya əlamətin səbəbini bildirir
Niyə? nə üçün? nə səbəbə? suallarına cavab verir
Üçün, görə, ötrü qoşmaları ilə də ifadə olunur
Səbəb zərfliyindəki iş xəbərdəki işdən sonra baş verir
İş və hərəkətin məqsədini bildirir
Niyə? nədən ötrü? nə məqsədlə? suallarına cavab verir
Məqsəd zərfliyi səbəb zərfliyindən məna çalarına görə fərqlənmir
Üçün, ötrü qoşmaları ilə də ifadə olunur
Nəqli cümlələrdə sözlərin qrammatik sırası daha çox gözlənilir
Azərbaycan dili cümlələrində sözlərin qanunauyğun sırasından danışanda, əsasən, sual cümlələri nəzərdə tutulur
Nəqli cümlələr başqa cümlə növlərinə nisbətən daha çox işlənir
Nəqli cümlələrin xəbərlərinin ifadə vasitələri azdır
Bu sözlərlə, elə bil, yarasına duz basdılar
Onun bu vəziyyətinə ürəyim ağrıdı
Milli ordunun gücləndirilməsinə diqqət yetirirlər
Dostu dar gündə sınayarlar
Ailəmizdə təhsilə ciddi fikir verilir
Toyda təbrik üçün mənə də söz verdilər
bərabərhüquqlu olmayan sözlərə
eynicinsli və bərabərhüquqlu sözlərə
Mübtədası olmayan, təsəvvür olunması da qeyri-mümkün olan sadə cümlələr
Qrammatik əsası olan cümləyə
Hərəkətin qeyri-müəyyən şəxsə aid olduğunu bildirən cümləyə
Hərəkətin hamıya aid olduğunu bildirən cümlələrə
Yalnız bir sözdən ibarət olan cümləyə
Söz birləşmələrinin 2 növü var.
Azərbaycan dilində söz birləşməsinin əsas sözü birləşmənin ikinci tərəfində olur.
Asılı söz birinci tərəfdə işlənir.
Azərbaycan dilində söz birləşməsinin əsas sözü birləşmənin birinci tərəfində olur.
Bizim borcumuz vətəni qorumaqdır
Müəllim məktəbdən vağzalacan şagirdləri ötürdü
Əhməd qapını taybatay açdı
Axşamüstü çobanlar sürüləri örüşdən gətirdilər
Məktəb həyatı Kamili tamamilə dəyişdirdi
Bülbüllər səhər-səhər ağız ağıza verib oxuyurdular