III Bölmə. Köməkçi nitq hissələri
Bağlayıcıların mənaca növləri. Hissə 1.
Müəllif: Admin
(Əlavə edilib: 28.12.2011)
Güzəşt bağlayıcısını göstərin:
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı
"Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.
Bəri, sonra qoşmaları yalnız cümlə daxilində sinonim olur.
O, sözünü bitirib otağı tərk etdi.
Bağban gülləri sulayıb geri dondu.
Anam otağa girib hər yeri sahmana saldı.
Bütün pullar artıq xərclənib.
Siyahını köçürüb qalan sənədləri qaydaya saldı.
Azərbaycan dilində hərəkət bildirən mürəkkəb söz yoxdur
Mürəkkəb fellər iki və daha artıq sözün birləşməsi ilə yaranır
Mürəkkəb fellər frazeoloji feli birləşmələrdən də ibarət olur
Gedib – gəlmək, atılıb – düşmək tipli ifadələr sözə bərabər bir məna bildirdiklərinə görə onlara şərti olaraq mürəkkəb fel demək olmur
Birdən müdirin gözü Yavərə, Yavərin də gözü müdirə sataşdı
Uşaq hirsindən yeməyini yemədi
Uşaq soyuqdan tir – tir əsirdi
Bu sözü ondan dəfələrlə eşitmişik
Tabesizlik bağlayıcıları eyni hüquqlu sözlərin və eyni hüquqlu cümlələrin əlaqələnməsinə kömək edir
Tabesizlik bağlayıcılarının mənaları, tabelilik bağlayıcılarının mənalarından fərqlənmir
Tabesizlik bağlayıcıları yalnız cümlənin əlaqələnməsində kömək edir
Çünki, həm, guya, hərgah və s. tabesizlik bağlayıcılarıdır
Cümlənin ifadə etdiyi fikirdə müxtəlif məna çalarları əmələ gətirən köməkçi nitq hissəsinə ədat deyilir
Dilimizdə həm bağlayıcı, həm də ədat kimi işlənən söz yoxdur
Ancaq sözü ədat kimi işlənəndə fərqləndirmə, ayırma, məhdudlaşdırma mənası verir
“ ki ” köməkçi sözü yerinə görə həm bağlayıcı, həm də ədat olur
Qəti gələcək zamanda olan fellər hərəkətin icrası haqqında qeyri – qəti məlumat verir
Qeyri – qəti gələcək zaman şəkilçisi –ar, -ər inkar şəkilçili fellərə əlavə olunanda iki cür işlənir
Felin gələcək zamanı hərəkətin gələcəkdə, danışıq vaxtından sonra baş verəcəyini bildirir
Qeyri – qəti gələcək zaman şəkilçisi –ar, -ər təsdiq fellərə əlavə olunanda onlarda dəyişiklik olur
Hər ikisi özlərindən əvvəl gələn sözlərə qoşularaq, sözlər arasında əlaqə yaradır
Hər ikisi əlaqədar olduqları sözlərlə birlikdə cümlə üzvü olurlar
Hər ikisi sözlər və cümlələr arasında əlaqə yaradır
Hər ikisi sözlər arasında əlaqə yaradır
Quruluşca düzəltmə zərfdir
Hərəkətin icra olunduğu yeri bildirir
Ah çəkdim, dağlar dilə gəldi
Ay ana, mən imtahandan beş aldım
Darıxdığı üçün kəndə getmişdi
Ana ehtiyatla içəri daxil oldu
həm sadə, həm düzəltmə, həm də mürəkkəb olur
Hansı nitq hissəsinə aid olmasını
Ahəng qanuna aid olub olmamasını
qeyri müəyyən miqdar sayında