III Bölmə. Köməkçi nitq hissələri
20. Bağlayıcı. Hissə 1.
Müəllif: Qonaq__4881311
(Əlavə edilib: 02.04.2016)
Hansı bağlayıcılar tabelilik bağlayıcısıdır?
..
Amma, ancaq, lakin, fəqət
..
Ya, ya da, gah, gah da
..
Həm, o cümlədən, hətta, habelə
..
Hərçənd, hərçənd ki
..
Yəni, məsələn
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı
"Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.
-Liq şəkilçisi ilə düzəlir.
-gil şəkilçisi ilə düzəlir.
-dir şəkilçisi ilə düzəlir.
-ma-mə şəkilçisi ilə düzəlir.
-ci şəkilçisi ilə düzəlir.
Məchul növdə fel təsirli olur
Məchul növdə üzərində iş görüləni bildirən söz mübtəda olur
Məchul növdə iş görən birbaşa meydana çıxır
Cümlənin xəbəri felin məchul növü ilə ifadə olunanda, iş görən şəxslə üzərində iş icra olunan əşya öz qrammatik vəzifələrini dəyişmir
Qayıdış növlə məchul növ formaca eyni olur
Felin qayıdış növü də məchul növdə olduğu kimi ıl4, ın4 şəkilçiləri vasitəsilə düzəlir
Qayıdış növlə məchul növ mənaca fərqlənmir
Məchul növdən fərqli olaraq, qayıdış növdə hərəkət iş görənin öz üzərinə qayıdır
Qarşılıq növdə iş subyektin öz üzərində görülür
Felin qarşılıq növü hərəkətin qarşılıqlı olaraq icra edildiyini bildirir
Qarşılıq növdə hərəkətin icrasında azı iki şəxs, iki tərəf iştirak edir
Felin qarşılıq növü ış4 şəkilçisi ilə düzəlir
Müstəqil leksik mənasının olmaması
Qrammatik mənasının olmaması
Ayrılıqda cümlə üzvü olmaması
Heç bir suala cavab verməməsi
İdi, imiş köməkçi felləri əmr şəklindəki fellərlə, felin şühudi zamanındakı fellərlə, - ıb4 şəkilçili nəqli keçmiş zamanda olan fellərlə işlənmir
İdi, imiş köməkçi felləri isimlə, sifətlə, sayla, əvəzliklə, eləcə də zərflə işlənmir
Köməkçi nitq hissələrinin hamısına uyğun gəlir
İdi, imiş köməkçi felləri üç cür tələffüz edilir
Sən ki bu işləri yaxşı bilirsən
Biz ki belə danışmamışdıq
Təbiidir ki, hər şey bədii əsərin materialı olmayacaqdır
Sən ki mənə söz vermişdin
Cümlənin ifadə etdiyi fikirdə müxtəlif məna çalarları əmələ gətirən köməkçi nitq hissəsinə ədat deyilir
Dilimizdə həm bağlayıcı, həm də ədat kimi işlənən söz yoxdur
Ancaq sözü ədat kimi işlənəndə fərqləndirmə, ayırma, məhdudlaşdırma mənası verir
“ ki ” köməkçi sözü yerinə görə həm bağlayıcı, həm də ədat olur
Dostlar bir yerdə işlədilər
Zaldakı bütün tamaşaçılar gülüşdü
Qoşunlar şəhərdən çıxan kimi hər kəs bir – birinə qarışdı
Çeynədilər, didişdilər, diddilər Bir – birini al qana qərq etdilər
Hazırlanmış məhsul şəhərə göndərildi
Əhməd yazılanları qəzetə göndərdi
Onların yazıldığı siyahı diqqətlə yoxlandı
Yığılmış meyvələri qonaqlara payladılar
Quruluşca düzəltmə zərfdir
Hərəkətin icra olunduğu yeri bildirir
Elə adamlarla oturub – durma
Elə hamı mən deyəni deyir
Elə bil ki, üzümüzə gün doğdu
Nəhayət, gözlədiyimiz gün gəlib çatdı
Təəssüf ki, biz mənəviyyata az əhəmiyyət veririk
Əlbəttə ki, düz sözə zaval yoxdur
Birincisi, o, hələ uşaqdır
əvvəl vergül, sonra nöqtə
əvvəl vergül, sonra nida və ya üç nöqtə
əvvəl vergül, sonra nida və ya sual
hansı? sualına cavab verməsi
Rəşid qardaşımın əsgərlikdən qayıtdığını eşidib çox sevindi
Ələsgər bu dəfə də bir şey deməyərək susdu
Ağsaqqal söz deyəndə qulaq asarlar
Namiq hami ilə bir-bir görüşüb sonra oğluna yaxınlaşdı
mən sözümü bitirməmiş sen çıxıb getdin
şəxssiz növ felin şəkilçisi -ın-dir
məchul növ fel cümlənin müstəqil xəbəri ola bilmir
şəxssiz növ fel təsirli feldən düzəlir
cümlədə subyekt məlum olur
şəxssiz növ təsirsizdən düzəlir
-dıq şəkilçisi özündən sonra fel tələb edir
-malı və ası şəkil şəkil şəkilçiləridir
-dıq şəkilçisinin -dığı və -diyi formaları var
Feli bağlamanın tərkib yaratması onun felə aid olan əlamətidir
Yuyulmuş paltarları ütülədik
Mən gələnlərə qulluq edirdim
Keçmiş zamanlarda bir şah varmış
Səs salma yatanlar ayılar qoy hələ yatsınlar
Akif bizimlə telefonla danışdı
O oğlan çox cəsarətlə danışırdı