III Bölmə. Köməkçi nitq hissələri
Tabesizlik və tabelilik bağlayıcıları. Hissə 1.
Müəllif: Ay_Deliii
(Əlavə edilib: 10.01.2015)
Hansı qoşmalar yönlük halda işlənən sözlərə qoşulduqda məsafə, yiyəlik halda işlənən sözlərə qoşulduqda bənzətmə mənasını bildirir?
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı
"Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.
Sadə, düzəltmə və mürəkkəb
Sadə fellərin çoxu tək hecalıdır
Sadə fellər bir kökdən ibarət olur
İki hecalı sadə fellər yoxdur
Sadə fellərə hər cür söz dəyişdirici şəkilçi əlavə edib onları müxtəlif qrammatik formalara salmaq olur, ancaq onlar yenə sadə fellər olaraq qalır
Qayıdış növlə məchul növ formaca eyni olur
Felin qayıdış növü də məchul növdə olduğu kimi ıl4, ın4 şəkilçiləri vasitəsilə düzəlir
Qayıdış növlə məchul növ mənaca fərqlənmir
Məchul növdən fərqli olaraq, qayıdış növdə hərəkət iş görənin öz üzərinə qayıdır
Qoşulduğu sözlə birlikdə cümlə üzvü olur
Felin keçmiş zamanı hərəkətin keçmişdə, yəni danışıq vaxtından əvvəl baş verdiyini bildirir
Felin keçmiş zamanının iki növü var
Şühudi keçmiş zaman hərəkətin nisbətən yaxın keçmişdə icra olunduğunu göstərir
Nəqli keçmiş zaman dı4 şəkilçisi ilə düzəlir
Adlıq, yiyəlik, yönlük, çıxışlıq
Təsirlik, çıxışlıq, yönlük, yiyəlik
Yerlik, yönlük, çıxışlıq, təsirlik
Soyuq olduğu üçün qalın geyinmişdi
Maşın yanımdan çox sürətlə keçdi
Uşaq hirsindən yeməyini yemədi
Əli ilə çoban meşəyə getdilər
Atamla qonşumuz kəndə getdilər
Dağ yolu ilə kimsə gəlirdi
“ dır ” - xəbərlik şəkilçisidir
Sən, yəqin ki, bu işdən xəbərdarsan
Sən öz istəyinə çatacaqsan, əlbəttə
Yəqin, kəndlərdən şəhərə müşavirəyə gəlirlər
Şərt şəkli zaman şəkilçisi qəbul etmir və zamanlar üzrə dəyişmir
Felin şərt şəkli nitqdə ən az işlənən fel şəklidir
Şərt şəklinin mənasında gələcək zaman anlayışı yoxdur
Şərt şəkli zaman şəkilçiləri qəbul edir
Felin əmr şəkli birinci şəxsdə -am2, - ıq4 şəkilçilərini qəbul edir
Felin əmr şəklinin xüsusi şəkilçisi yoxdur
Felin əmr şəkli zamanlar üzrə dəyişmir
Felin əmr şəkli II şəxsin təkində heç bir şəkilçi qəbul etmir
Dostlar bir yerdə çalışdılar
Çox şükür var, yenə gəldux, görüşdux, Ötənlərdən, keçənlərdən soruşdux
Çeynədilər, didişdilər, diddilər<brBir – birini al qana qərq etdilər
Cümlədəki vəzifəsinə görə bağlayıcılar iki növə bölünür
Tabesizlik bağlayıcıları cümlənin həmcins üzvlərini, eləcə də tabesiz mürəkkəb cümləni əmələ gətirən sadə cümlələri bir – biri ilə bağlayır
Bu bağlayıcılar eyni hüquqlu sözlərin və eyni hüquqlu cümlələrin əlaqələnməsinə kömək edir
Tabesizlik bağlayıcıları yalnız tabeli mürəkkəb cümlələrdə işlənir
tabeli mürəkkəb cümlələrdə
tabesiz mürəkkəb cümlələrdə