|
Mürəkkəb cümlələr
Mürəkkəb cümlələrin təhlil qaydaları. Hissə 1.
|
Test ID - 57933
Müəllif: Taclı
(Əlavə edilib: 24.09.2013)
"Külək əsdi və havaya bir sərinlik gəldi"-mürəkkəb cümləsinin qrammatik təhlilindəki səhvi tapın.
CAVAB DÜZDÜR! Testin cavabını DÜZ tapdınız. Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın. CAVAB SƏHVDİR Paylaşın - Hamı bilsin
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
|
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı
"Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.
"Külək əsdi,ağacın yarpaqları yerə töküldü" - tabesiz mürəkkəb cümləsinin tərkib hissləri arasında hansı məna əlaqəsi var?
qarşılaşdırma
zaman
səbəb-nəticə
ardıcıllıq
bölüşdürmə
Kəmiyyət budaq cümləsi baş cümləyə hansı bağlayıcı sözlərlə bağlanır
Gah, gah da
Necə, nə cür
Nə vaxt, nə zaman
Nə qədər, hər nə qədər
Hara, harada
Mürəkkəb cümlə haqqında deyilənlərdən hansı yanlışdır?
İki və daha artıq sadə cümlənin birləşməsindən ibarət olan cümlələrə mürəkkəb cümlə deyilir
Mürəkkəb cümlələr iki növə ayrılır
Mürəkkəb cümləni əmələ gətirən sadə cümlələr bir – birilə sintaktik cəhətdən iki cür bağlanır
İki sözün birləşməsi ilə yaranan yeni mənalı sözlər mürəkkəb cümlə adlanır
Bu cümlələrdən hansı mürəkkəb cümlə deyil:
Uşaq həm çalışqandır, həm də intizamlıdır
Uzaqdan toplar guruldayır, pulemyotlar havaya od sovururdu
Göyərtədə adam çox idi, lakin kimsə dinmirdi
İmran həyətdən yenicə çıxmışdı ki, Badam xala gəldi
“ Bunlara ya iş verilməli, ya da yer göstərilməlidir ” tabesiz mürəkkəb cümləsinin tərkib hissələri arasında hansı məna əlaqəsi var?
Aydınlaşdırma
Bölüşdürmə
Səbəb – nəticə
Ardıcıllıq
Cümlələrdən biri səbəb – nəticə əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlə deyil:
Bayırda yağan qar ağarır, xoş mənzərə yaradırdı
Qəflətən güclü külək başladı, yetişmiş meyvələr yerə səpələndi
Birdən motor susdu, çarxlar dayandı
Lampalar söndü, kino verilişi başlandı
“ Haraya göndərərlər, orada da işləyərəm ” tabeli mürəkkəb cümlənin növünü göstərin:
Səbəb
Yer
Məqsəd
Şərt
“Mən məktubu yoldaşıma çatdıra bilmədim, çünki o üç gün əvvəl yola düşmüşdü ” tabeli mürəkkəb cümləsinin növünü göstərin:
Səbəb
Məqsəd
Qarşılaşdırma
Kəmiyyət
“ Əgər məni özünə əmi bilirsənsə, oxumağına fikir ver ” tabeli mürəkkəb cümlə hansı növə aiddir?
Səbəb
Məqsəd
Şərt
Tərzi – hərəkət
O dedi: « Biz doğma yurdumuza qayıdacağıq » Cümlə hansı sxemə uyğun gəlir?
“ V ” – m, - v
M: « V »
“ V ”, - m
M: « V! »
Tamamlıq budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə hansıdır?
Nöqsan var ki, yüzlərlə adama zərər vurur
Elə ki dörd divar canını sıxdı, Qış günəşi kimi göründü tək – tək
O yerə ki, insan ayağı dəyməzdi, indi oradan traktor səsi gəlir
Əminəm ki, hər şey yaxşı olacaq
Yer budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlələr haqqında aşağıdakılardan biri düzgündür:
Yer budaq cümləsi baş cümlədən sonra gəlir
Yer budaq cümləsində baş cümlədə yönlük, yerlik və çıxışlıq hallarda oraya, orada, oradan sözləri olmadıqda, onları bərpa etmək mümkündür
Baş cümlənin xəbəri odur, budur, oradadır, buradadır sözləri ilə ifadə olunur
Yer budaq cümləsi baş cümlədən həm sonra, həm də əvvəl işlənə bilir
“ Ancaq indi yadıma düşdü ki, Cəfər dünən axşam kino göstərəcəkdi ” mürəkkəb cümləsində budaq cümlənin növünü müəyyənləşdirin:
Mübtəda
Tamamlıq
Məqsəd
Qarşılıqlı – güzəşt
Vasitəli tamamlıq budaq cümlələrinin sualları:
Kimə? kimdən? nədən?
Nə? nəyi? kimi?
Kimin? nəyin? haranın?
Nədir? necədir? nə cürdür?
Qarşılaşdırma əlaqəli tabeli mürəkkəb cümlələrdən hansı yanlışdır?
Aslanın sualı usta üçün təzə olmasa da, qəribə görünürdü
İntizar saatları nə qədər ağır olsa da, gəlib keçdi
Qızılgül ətrindən doysa bir nəfər, ona haram olar başqa ətirlər
Varım, dövlətim olmasa da, qolumun gücü ilə sizə kömək edərəm
Fikirlərdən biri səhvdir:
Ardıcıllıq əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlələrdə sadə cümlələrin yerini dəyişsək, məna dəyişməz
Bölüşdürmə əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlələr bağlayıcısız işlənmir
Zaman əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlələrdə eyni zamanda baş verən hadisələr sadalanır
Tabesiz mürəkkəb cümlələri təşkil edən cümlələr həm şəxsli, həm də şəxssiz ola bilər
Tabeli mürəkkəb cümlənin təhlil qaydası sırasında verilənlərdən biri səhvdir:
Mürəkkəb cümlənin növü
Budaq cümləni baş cümləyə bağlayan vasitə
Budaq cümlənin növü
Məna əlaqəsi
Səbəb və məqsəd budaq cümlələri arasındakı oxşar cəhət hansıdır?
Hər ikisində baş cümlə budaq cümlədən əvvəl gəlir
Hər ikisində baş cümlə budaq cümlədən sonra gəlir
Məna cəhətdən eyni mənanı bildirirlər
İkisinin də xəbəri felin xəbər şəklində olur
İkisində də budaq cümlə baş cümləyə intonasiya ilə bağlanır
Qarşılaşdırma əlaqəli tabeli mürəkkəb cümləni göstərin:
Elem bu isə qol qoyub, Veled isə tərs öküz kimi yola gəlmir
Qışda o dağ kimsəsiz, sahibsiz qalmır; o dağda Yaşılxan dədənin ruhu gəzir
Partlayışlar olur, su fəvvarə vurub göyə qalxır
Günəş batdı, lampalar yandı
Dərslər qurtarır, uşaqlar yay tətilinə buraxılır
Hansı cümlə mürəkkəbdir?
Yazın gəlməsinə baxmayaraq, havalar soyuq keçirdi
Gülzar başını qaldırmırdı, ancaq anasının dediklərini eşidirdi
İstəsən, deyərəm
Piri baba bağçadakı ağaclara baxıb sevinirdi
İstəyəndə gələrəm
Yağış yağdı, hər tərəfdə gölməçələr yarandı. Cümləsində hansı məna əlaqəsi işlənmişdir?
zaman əlaqəsi
ardıcıllıq əlaqəsi
səbəb-nəticə əlaqəsi
bölüşdürmə əlaqəsi
birləşdirmə əlaqəsi
Aşağıdakı tabesizlik bağlayıcılarından biri tabesiz mürəkkəb cümlə arasında işlənə bilmir
və
lakin
gah, gah da
ilə
həm, həm də
Hansı cümlədə durğu işarəsinin yeri yanlışdır?
Kimə ki məktub gəlirdi, o, hədsiz dərəcədə sevinirdi
O haraya ki, gedir uşağı da özü ilə aparir
Nə zaman demişdiniz, o zaman da gəlmişəm
Bir halda ki gəlmişəm, sözünü de
Üzünə baxmaram, əgər sözümdən çıxsan
"Müəllim danışır, ətrafdakılar isə sakitcə qulaq asırlar." Bu hansı növ cümlədir?
ardıcıllıq əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlə
zaman əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlə
aydınlasdırma əlaqəli tabaşir mürəkkəb cümlə
qarşılasdırma əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlə
bölüşdürmə əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlə
Tarix fənni üzrə hazırlıq (Abituriyent və MİQ hazırlığı)
Tam məlumat...
Ofis proqramları kursu
Tam məlumat...
Riyaziyyat hazırlığı (online və kursda)
Tam məlumat...
......