Mürəkkəb cümlələr
Feli tərkibləri. Hissə 1.
Müəllif: Taclı
(Əlavə edilib: 16.11.2013)
"Mən bir susmaz duyğuyam ki, ürəkləri gəzərəm" cümləsini sadələşdirsək, burada fel tərkiblərindən hansı işlənər?
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı
"Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.
Tamamlıq budaq cümləsi daha çox baş cümlənin ismi xəbərinə aid olur
Tamamlıq budaq cümləsi baş cümləyə ki bağlayıcısı olmadan da bağlana bilir
Bəzən tamamlıq budaq cümləsi baş cümlədən əvvəl gəlir və ona bağlayıcı sözlə bağlanır
Tamamlıq budaq cümlələri də vasitəsiz və ya vasitəli tamamlığın suallarına cavab verir
Nə vaxt? nə zaman? haçan?
Yer budaq cümləsi baş cümlədən sonra gəlir
Yer budaq cümləsində baş cümlədə yönlük, yerlik və çıxışlıq hallarda oraya, orada, oradan sözləri olmadıqda, onları bərpa etmək mümkündür
Baş cümlənin xəbəri odur, budur, oradadır, buradadır sözləri ilə ifadə olunur
Yer budaq cümləsi baş cümlədən həm sonra, həm də əvvəl işlənə bilir
Tabesiz mürəkkəb cümlələrin
Həmcins üzvlü sadə cümlələrin
Səbəb budaq cümləsinin xəbəri əksərən felin xəbər şəklində, məqsəd budaq cümləsinin xəbəri isə əmr və ya arzu şəklində olur
Səbəb budaq cümləsi feli sifət tərkibi və qoşma, məqsəd budaq cümləsi isə məsdər tərkibi və qoşma şəklində sadələşir
Səbəb budaq cümləsinin ifadə etdiyi iş baş cümlədəki işdən əvvələ, məqsəd budaq cümləsinin ifadə etdiyi iş baş cümlədəki işdən sonraya aid olur
Səbəb budaq cümləsi baş cümlədən sonra, məqsəd budaq cümləsi isə baş cümlədən əvvəl işlənir
Qonaq ayaqqabısını çıxarmaq istədi, ev sahibi icazə vermədi
Mən belə bir qərara gəlmişəm ki, onları götürüb yaylağa aparım
Güclü qar yağdı, yollar buz bağladı
Yaşatmaq çətindir, unutmaq asan
Nədir? necədir? nə cürdür?
Anam, atam bizim üçün aldıqları hədiyyələri gətirdilər, sonra bizə verdilər.
Anam və atam bizim üçün aldıqları hədiyyələri gətirdilər, sonra biz onları götürdük.
Anam və atam bizə hədiyyə aldı, atam onları bizə payladı
Anam atamın aldığı hədiyyələri gətirdi və biz onları sevinclə açdıq
Atam anamla aldığı hədiyyələri açdı, biz onlarla oynadıq
Bahar gəldiyi üçün təbiət canlandı
Əgər bahar gəlsə, təbiət canlanar
Bahar gəlmək istəyəndə təbiət canlanır
Təbiət canlanır, çünki bahar gəlir
Bahar gələndə təbiət canlanır
Bu cümlədəki vasitəsiz nitq qarşılaşdırma əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlədir
Vasitəsiz nitqdəki mürəkkəb cümlənin tərəfləri intonasiya ilə bağlanmışdır
"səndən", "məndən" sözləri çıxışlıq hallı əvəzliklə ifadə olunmuş vasitəsiz tamamlıqlardır
Vasitəsiz nitqli bu cümləni vasitəli nitqə çevirsək tamamlıq budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə alınar
Müəllifin sözləri müxtəsər cümlədir, feli xəbərlidir
Səkinə lampa işığında oturub qızına corab toxuyur və yavaş-yavaş danışan ərinə qulaq asırdı
Qalxıb ocaq qalamalı, inəkləri sağmalı, nehrə çalxalamalı idi, fəqət heç qalxmaq istəmirdi
Şahnigar ağzını açıb qışqırmaq istədi, amma nəfəsini çəkə bilmədi
İsanın gəldiyini Suad hamıdan qabaq görmüşdü, bir müddət sonra yavaşca onu çağırmağa başladı
Gözüm Yaşardı, lakin özümü sındırmamaq üçün gülümsədim
Hamıya məlum oldu ki, bu işdə Oqtayın heç bir günahı yoxdur
Əgər sən müəllimi dinləsəydin, bu suala asanlıqla cavab verə bilərdin
Elə qışqıraram ki, qulağın batar
Şiddətli külək əsir, güclü yağış yağırdı
Nə qədər demişdim, o qədər yaz!
Mənə elə gəldi ki, bizə kimsə göz qoyur.
Elə gecələr də var idi ki, sevincdən səhərə kimi yata bilmirdim.
Biz qərara aldıq ki, sabah iməcilik keçirilsin.
Kim sualın cavabını bilirsə, o cavab versin.
Haranı desələr, oranı da abad edərik
Haranı desələr, ora da abad olar
Bu yerlər min xəyal eylər, təbiət şeirə layiqdir
Haradan gəlmişdisə, ora da getdi
Hər şeyi oradan başlamaq lazımdır