Söz birləşmələri
Sintaktik əlaqələr. Hissə 1.
Müəllif: nezrin
(Əlavə edilib: 31.03.2015)
"Mən evdə dərslərimi hazırlayıram" cümləsində hansı əlaqə var?
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı
"Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.
Yüksək hiss və həyəcanla tələffüz edilən cümlələrə sual cümləsi deyilir
Bir iş hadisə əlamət haqqında məlumat verən adi təsvirə cümlələrə sual cümləsi deyilir
təkid, tələb məsləhət, nəsiyyət və s. ifadə edən cümlələrə sual cümləsi deyilir
sual məqsədilə işlədilən cümləyə sual cümləsi deyilir?
Əsas tərəfin tələbi ilə asılı tərəfin müəyyən hallara düşməsinə sual cümləsi deyilir
ey, ay, a kimi nidalarla işlənir.
Həm sözlərlə, həm de söz birləşmələri ilə ifadə olunur.
Müraciət olunan şəxsi bildirir.
Xitab cümlədə xəbərlə uzlaşır.
Xitab cümlənin əvvəlində, ortasında, sonunda gələ bilər.
Heç bir cümlə üzvləri arasında olmur
Söz birləşməsini əmələ gətirən sözlərdən biri əsas, digəri ondan asılı olur
Asılı söz əsas sözə tabe olur və onu müxtəlif cəhətlərdən izah edir
Asılı söz əvəzinə daha çox birinci tərəf, əsas söz əvəzinə isə ikinci tərəf ifadələri işlənir
Dilimizdə bir qayda olaraq, əvvəl əsas söz, sonra isə asılı söz işlənir
O şərəfli günlər unudularmı?
Ana oğlunu məktəbə gətirdi
Balaş kişi Hürünü anasına tapşırdı
Kimə? nəyə? nə üçün? kimdə? və s. suallara cavab verir
Daha çox ismi xəbərə aid olur
İki cür olur: müəyyənlik bildirən və qeyri – müəyyənlik bildirən
İsmin yönlük, yerlik, çıxışlıq halında olan sözlərlə ifadə olunur
Əsgərlərimiz qəhrəmancasına vuruşur
Dünən səhərdən yağış yağır
Dünən, mən sizi çox gözlədim
Sənin kimi gənclərin əsil cəbhəsi buradır – kənddir
Bura mənim vətənimdir – Azərbaycandır
Fərhad öz təhsilini Xətada – Çində almış, qüdrətli bir sənətkar olmuşdur
İndi bahar fəslidir – yazdır
İş ,hərəkət və ya əlamətin səbəbini bildirir
Niyə? nə üçün? nə səbəbə? suallarına cavab verir
Üçün, görə, ötrü qoşmaları ilə də ifadə olunur
Səbəb zərfliyindəki iş xəbərdəki işdən sonra baş verir
Axşam narın yağış yağırdı
Zarafatdır bəyəm hökumət işi
Dünən məktəbimizdə gənc şairlərlə görüş keçirildi
Müəllim yeni sözləri ucadan və xüsusi vurğu ilə deyirdi
Dostu dar gündə sınayarlar
Ailəmizdə təhsilə ciddi fikir verilir
Toyda təbrik üçün mənə də söz verdilər
Yalançının şahidi yanında olar
Onlar bu yaxşılığı unutmazlar
Oğlunun dedikləri ananın qəlbinə toxunmuşdu
Yəqin etdim ki, sənin səhvin var
Sözün düzünü desəm, sən bu işin öhdəsindən gələ bilərsən
Sözün düzünü zarafatla deyərlər
Görəsən, tədbir nə vaxt olacaq?
Yüksək hiss – həyəcanla tələffüz edilən cümlələrə əmr cümləsi deyilir
Əmr cümləsinin xəbəri felin xəbər şəkli ilə ifadə olunur
Əmr cüməsinin üç növü var
Felin əmr şəkli ilə əmr cümlələri arasında məna və qrammatik cəhətdən əlaqə var
İİİ növ təyini söz birləşməsi
İİ növ təyini söz birləşməsi
feli sifət və məsdər tərkibləri
Ağacdan asılmış oyuncaqlar necədə gülməlidir
Bu sözlər ona deyilməməliydi
Azacıq aşım, ağrımaz başım
Bişmişlər stolun üstünə düzülmüşdü
O, mütləq bu xəstəlikdən sağalmalıdır
iki müstəqil sözün məna və məzmunca birləşməsindən əmələ gəlir
tərəfləri əsas və asılı olur
əsas tərəfinə görə söz birləşmələri iki yerə bölünür
birinci növ təyini söz birlşməsinin tərəfləri birlikdə bir sintaktik vəzifə daşıyır
söz birləşmələri bir sözdən ibarət ola bilmir
Danışanın ifadə etdiyi fikrə münasibətini bildirən sözlərə və ya söz birləşməsinə
Cümlənin müraciət olunan şəxsi əşyanı bildirən sözlərə və ya söz birləşməsinə
Cümlənin mənasının aydınlaşmasına kömək edən söz və ya söz birləşməsinə
Cümlənin düzgün olub olmamasını bildirən söz və ya söz birləşməsinə
2 ci təyini söz birləşməsi
1 ci təyini söz birləşməsi
3 cü təyini söz birləşməsi
1ci və 2ci təyini söz birləşməsi
2ci və 3 cü təyini söz birləşməsi