I Bölmə. Fel
2. Fel haqqında ümumi məlumat. Hissə 1.
Müəllif: enkam
(Əlavə edilib: 20.12.2016)
"Müəllim Sahibi evlərindən məktəbə gətizdirdi" cümləsində felin hansı qrammatik məna növü işlənmişdir?
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı
"Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.
Leksik mənaya malik olması
Ayrılıqda cümlə üzvü olması
Qoşulduğu sözlə birlikdə cümlə üzvü olması
Leksik şəkilçi qəbul edib dəyişməsi
Men yıxıldım ,yuva isə uçub töküldü.
Ovcunun atdığı ox maralın ayağına sancıldı.
Siz haradan göndərilibsiniz?
O, yavaşdan yoldaşının qulağına pıçıldadı.
Əşyanın adını bildirən nitq hissəsinə fel deyilir
Felin quruluşca iki növü var
Hərəkət bildirən sözlərə fel deyilir
Qrammatik cəhətdən geniş mənalı termindir
Felin cümlədə əsas rolu xəbər olmaqdır
sağalt(maq), inandır(maq)
bitişdir(mək), qızartdır(maq)
yandır(maq), süpürtdür(mək)
tikdir(mək), xəstələndir(mək)
Təsirli fellərin hamısı felin qrammatik məna növləri üzrə dəyişə bilir
Felin qrammatik cəhətdən beş məna növü var
Felin növləri təsirli fellərdən düzəlir
Təsirsiz fellər bu növlər üzrə dəyişilə bilmir
Fellər öz – özlüklərində təsdiq formasında olmur
Bəzən felin inkar şəkilçisinin saiti düşür
İnkar şəkilçisi –ma, - mə vurğu qəbul etmir
Felin inkar şəkilçisi qrammatik şəkilçidir
Felin arzu şəkli arzu, istək bildirir
Arzu şəkli çox vaxt gərək sözü ilə işlənir
Arzu şəklinin xüsusi formal əlaməti yoxdur
Arzu şəklinin mənasında gələcək zaman anlayışı var
İdi, imiş köməkçi felləri felin indiki, nəqli keçmiş və gələcək zamanlarında işlənir
İdi, imiş köməkçi felləri felin vacib, arzu, şərt şəkillərində olan fellərlə işlənmir
İdi, imiş köməkçi felləri fellərlə iki cür tələffüz edilir və iki cür yazılır
İdi, imiş lüğəvi mənası olmayan sözlərdir
Cümlənin ifadə etdiyi fikirdə müxtəlif məna çalarları əmələ gətirən köməkçi nitq hissəsinə ədat deyilir
Dilimizdə həm bağlayıcı, həm də ədat kimi işlənən söz yoxdur
Ancaq sözü ədat kimi işlənəndə fərqləndirmə, ayırma, məhdudlaşdırma mənası verir
“ ki ” köməkçi sözü yerinə görə həm bağlayıcı, həm də ədat olur
Sən də təzə - təzə qəlbə dəyirsən
Havanı bulud almışdı, ancaq hələ yağış yağmırdı
Ancaq zəhmətlə qazanc əldə etmək olar
Mənsubiyyətə görə dəyişmir
Felin qrammatik məna növləri üzrə dəyişə bilmir
Hər ikisi özlərindən əvvəl gələn sözlərə qoşularaq, sözlər arasında əlaqə yaradır
Hər ikisi əlaqədar olduqları sözlərlə birlikdə cümlə üzvü olurlar
Hər ikisi sözlər və cümlələr arasında əlaqə yaradır
Hər ikisi sözlər arasında əlaqə yaradır
Bu məsələlərdən az – çox xəbərdarsan
O, bu barədə xeyli danışdı
Açıq dərs bu gün keçiriləcək
Oğlan cəld maşına minib oradan uzaqlaşdı
Otaqdan musiqi səsləri gəlirdi
Dostumdan bezi məlumatları öyrəndim
Aşağıdan gələnləri biz də gördük
Güldan pencərimin qarşısına qoyulmuşdu
Sözün kökündə samit olmalıdır
Sözün kökünün sonunda sait olmalıdır
Sözün kökündə n, y, s bitişdirici samitləri olmalıdır
Sözün əvvəlində samit olmalıdır
Sözün əvvəlində heç nə olmamalıdır
Məncə, o bu aralar heç yaxşı deyil?
Həyat macəralarla doludur
Hansı nitq hissəsinə aid olmasını
Ahəng qanuna aid olub olmamasını
qeyri müəyyən miqdar sayında