Bölmə III
§21. Nitqin düzgünlüyü, dəqiqliyi və ifadəliliyi. Hissə 1.
Müəllif: Admin
(Əlavə edilib: 11.05.2011)
Nitq mədəniyyətinin hamı üçün məcburi olan şərti:
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Yazılmış sərhlər
-lov, -sov, -ey, -gər, -daş, -gil
-lov, -sov, -ey, -liq, -dan
üz əzələlərinin mənalı hərəkəti
Nitqin təsir gücünü, emosionallığını artırır
Hər bir jest ölçülüb – biçilməli və ondan yerində istifadə edilməlidir
Hər bir görkəmli natiqin özünəməxsus jest üslubu olur
Jest üz əzələlərinin mənalı hərəkətinə deyilir
Sintaktik yolla söz yaratma prosesi iki və daha artıq sözün birləşərək bir məna ifadə etməsi yolu ilə yaranır
Leksik şəkilçilər omonim olduqları halda, sinonim və antonim ola bilmirlər
Morfoloji yolla söz yaratmaq prosesi söz köklərinə qrammatik şəkilçilər yaratmaqla yaranır
Dildə yeni sözlər yalnız leksik və morfoloji yolla yaranır
Sözlərdə hecalardan birinin və cümlələrdə sözlərdən birinin digərlərinə nisbətən qüvvətli tələffüz olunmasına vurğu deyilir
Azərbaycan dilində vurğunun iki növü var
Türk mənşəli sözlərdə vurğulu heca sözün əvvəlində gəlir
Dilimizdəki bütün şəkilçilər vurğu qəbul edir
Sabit söz birləşmələri frazeoloji birləşmələr adlanır
Frazeoloji vahidlər bütövlükdə bir məna ifadə edir
Frazeoloji birləşmələr sintaktik baxımdan parçalanır
Frazeoloji birləşmələr bir cümlə üzvü olur
Nitq – ünsiyyət vasitəsi olub, mücərrəd işarələr sistemindən ibarətdir
Nitq – ünsiyyət prosesidir, bu və ya digər məlumatın ifadə tələbinə uyğun olaraq dilin ifadə imkanları əsasında meydana çıxır
Nitq – nitqin təzahürü üçün lazım gələn ictimai, psixoloji və fizioloji aktların sistemidir
Nitq ünsiyyət vasitəsidir
Nitqin ifadəliliyi dedikdə ən müvafiq, üslub baxımından ən uğurlu dil vasitəsini tapıb işlətmək başa düşülür
Nitq mədəniyyətinin biri şərti nitqin dəqiqliyidir
Ədəbi dil bütün üslubların sistemidir
Şifahi ədəbi dil ilkindir
Hər hansı bir zonada yaşayan bir qrup əhalinin dilində işlənən söz və ifadələr
Müəyyən elm sahələrinə aid olan sözlər
Mənası hamı tərəfindən anlaşılan sözlərə
Hamı tərəfindən istifadə olunmayan və anlaşılmayan sözlər
Müasir Azərbaycan dilinin lüğət tərkibində 70 – cı illərdən başlayaraq özləşmə meylləri müşahidə olunur
Özləşmə dedikdə hər cür yeni söz yaradıcılığı başa düşülür
Azərbaycan xalqının müstəqillik qazanması Azərbaycan dilində özləşmə prosesi üçün sosial – ideoloji şərait yaratmamışdır
Dili tərk etmiş bir sıra türk mənşəli sözlərin yenidən qayıtması da özləşmə prosesinin təsiri ilə baş verir
Müxtəlif bölgələrdə işlənən sözlərə deyilir
Müxtəlif peşə sahələri aid olan sözlərə deyilir
sözbirləşmələrinə deyilir
Dünyagörünüşü, Ağdam, Ağdaş
Fonetika, Afrika, ildırım