|
Mürəkkəb cümlələr
Vasitəsiz və vasitəli nitq. Hissə 1.
|
Test ID - 61011
Müəllif: elm_xadimi
(Əlavə edilib: 28.02.2014)
O, gülə-gülə: -Necədir, məktəbimiz xoşuna gəldi?- deyə soruşdu. Cümlənin düzgün sxemi hansı sıradadır?
CAVAB DÜZDÜR! Testin cavabını DÜZ tapdınız. Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın. CAVAB SƏHVDİR Paylaşın - Hamı bilsin
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
|
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı
"Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.
Hansı sxemə görə demək olar ki, müəllifin sözləri vasitəsiz nitqdən əvvəl işlənmişdir?
V,-m,-V
M:"V".
V,-m ?
V,-m!
V
Hansı mürəkkəb cümlə deyil?
Səlmanın qorxusundan gözləri hədəqəsindən çıxmış, rəngi saralmışdı
Yaz gəldi, hər tərəfdə torpaq onun ilıq nəfəsi ilə qızınmağa başladı
Həm uşaqları çağırmışıq, həm də onların valideyinlərini
Oğru da mənəm, doğru da?
O, qapıdan içəri girəndə ayağa durduq, keçib əyləşəndən sonra biz də oturduq
Yer budaq cümləsini göstər
Məlumdur ki, Azərbaycanda 9 milyon əhali yaşayır.
Naməni elə yazmışam ki, Mirzə Valeh təpəsi üstə gələr.
Istəyirəm ki,hamınız əlacı olasınız.
Elə xatirələr var ki, yaddan çıxmır
Cəmiyyət hara vurursa, oradan dirilik suyu qaynayır.
Cümlələrdən biri aydınlaşdırma əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlə deyil:
Ağız deyəni qulaq eşitmirdi: iyirmi – otuz adam üz – üzə, çiyin – çiyinə oynayırdı
Ot öz kökünün üstündə bitir: adam ya ağılda, ya da vücudda öz nəslinə çəkməlidir
Səlim başını tərpətdi, yəni o razı idi
Ağacdakı quşlar səs saldı, uşaq diksindi
“ Axşam düşhadüş idi, amma hava hələ də bürkülü idi ” tabesiz mürəkkəb cümləsinin tərkib hissələri arasındakı məna əlaqəsini göstərin:
Aydınlaşdırma
Qarşılaşdırma
Bölüşdürmə
Səbəb – nəticə
“ Ya sən şəhərə köçməlisən, ya da biz kəndə gəlməliyik ” tabesiz mürəkkəb cümləsinin tərkib hissələri arasındakı məna əlaqəsini göstərin:
Səbəb – nəticə
Zaman
Qarşılaşdırma
Bölüşdürmə
“ ya ”, “ ya da ” bağlayıcılarının köməyi ilə hansı məna əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlələr yaranır:
İştirak
Qarşılaşdırma
Bölüşdürmə
Zaman
“ Məsləhətim budur ki, bir də sürünü bu yerlərə gətirmə ” cümləsi tabeli mürəkkəb cümlənin hansı növünə aiddir?
Şərt
Xəbər
Mübtəda
Tamamlıq
“ Haçan ki, kəndlilərin əkin – biçini başlayır, kənddə heç kəsi tapa bilməzsən ” tabeli mürəkkəb cümləsinin növünü göstərin:
Tamamlıq
Yer
Qarşılaşdırma
Zaman
Yer budaq cümləsi hansı suallara cavab verir?
Nə qədər?
Haraya? harada? haradan?
Niyə? nə üçün? nə səbəbə?
Niyə? nə üçün? nə məqsədlə?
O gülə - gülə: « Necədir, məktəbimiz xoşuna gəldi? » - deyə soruşdu. Cümlənin düzgün sxemini seçin:
M: “ V ”, - m
V – m, - V?
“ V – m: - v ”
M: « V? », - m
Səbəb budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümləni göstərin:
Coşğunu bir həftəlik gəzintiyə göndərdilər, ona görə ki, o dərs əlaçısıdır
Biz zəhməti ona görə sevirik ki, əsl insan kimi yaşayaq
Kəndlilər palçığa saman qatırdılar ki, qışda evin divarlarını yağış yumasın
Vüqar ona görə belə tez getdi ki, qatara vaxtında çatsın
Bağlayıcılardan biri tabesiz mürəkkəb cümlənin tərkib hissələrini bağlaya bilmir:
Yəni
Lakin
Hərçənd
Və
Tabeli mürəkkəb cümlə hansıdır?
Şəhərdə işlərini tez qurtarsaydın, hava qaralmamış kəndə yola düşərdik
Rəşid işdən saat 7 – də gəlməli idi, ancaq gəlmədi
Oqtay dərslərini oxudu, yoldaşları ilə gəzməyə getdi
O, əl – üzünü yuyub, saçlarını daradı
Tabeli mürəkkəb cümlədə işlənən bağlayıcı sözlər haqqında hansı fikir səhvdir?
Bağlayıcı sözlər köməkçi nitq hissəsidir
Bağlayıcı sözlər ədatlarla da işlənir
Bağlayıcı sözlər müxtəlif cümlə üzvləri olur
Bağlayıcı sözlərlə bağlanan budaq cümlələr baş cümlədən əvvəl gəlir
Hansı tabeli mürəkkəb cümlədə budaq cümlə baş cümlədən əvvəl gəlmişdir?
Rəis əmr etmişdi ki, ikinci qurğudakı işlər müvəqqəti dayandırılsın
Kənd tanıyıram ki, hələ də asfalt yolu yoxdur
Yağış təzəcə kəsmişdi ki, ana qaranquş yuvadan uçub yem axtarışına çıxdı
İlk dəfə idi ki, Elçin qonaqları qarşılayırdı
Vasitəli tamamlıq budaq cümlələrinin sualları:
Kimə? kimdən? nədən?
Nə? nəyi? kimi?
Kimin? nəyin? haranın?
Nədir? necədir? nə cürdür?
Zərflik budaq cümləsində budaq cümlənin baş cümlədə ifadə olunan hal və hərəkətlərin məqsədini bildirdiyi cümləni seçin:
Ayna arvad buzovu Qızıl inəyin altından dartıb çıxartdı ki, kəndin buzovlarına qatsın
Şagird suallara yaxşı cavab verdi, ona görə ki, ciddi hazırlaşmışdı
Bu qız nə qədər gözəldirsə, o qədər də sadə və səmimidir
Cəmiyyət hara vurursa, oradan dirilik suyu qaynayır
Kəmiyyət budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlələr:
Kəmiyyət budaq cümləsi baş cümlədəki hərəkətin və ya əlamətin səbəbini bildirir
Kəmiyyət budaq cümləsi baş cümlədəki hərəkətin məqsədini bildirir
Kəmiyyət budaq cümləsi baş cümlədəki hərəkətin şərtini bildirir
Kəmiyyət budaq cümləsi baş cümlədəki hərəkətin və ya əlamətin miqdarını bildirir
“ Yazın yuxusu nə qədər şirindirsə, oyaqlığı da o qədər ləzzətlidir ” cümləsinin növünü müəyyən edin:
Kəmiyyət budaq cümləsi
Yer budaq cümləsi
Zaman budaq cümləsi
Məqsəd budaq cümləsi
Tabeli mürəkkəb cümlənin təhlil qaydası sırasında verilənlərdən biri səhvdir:
Mürəkkəb cümlənin növü
Budaq cümləni baş cümləyə bağlayan vasitə
Budaq cümlənin növü
Məna əlaqəsi
"Elə ki bahar gəlir, təbiət canlanır" cümləsinin sadələşmiş forması hansı variantda doğrudur?
Bahar gəldiyi üçün təbiət canlandı
Əgər bahar gəlsə, təbiət canlanar
Bahar gəlmək istəyəndə təbiət canlanır
Təbiət canlanır, çünki bahar gəlir
Bahar gələndə təbiət canlanır
Mən otaqdan çıxmaq istəyəndə bir nəfər içəri girdi-cümləsini mürəkkəb cümləyə çevirsək, nə budaq cümləsi yaranar?
xəbər budaq cümləsi
tamamlıq budaq cümləsi
zaman budaq cümləsi
yer budaq cümləsi
Hansı budaq cümlə ki bağlayıcısı ilə işləndikdə budaq cümlə birinci gəlir?
yer
zaman
mübtəda
təyin
qarşılıq-güzəşt
Biri mürəkkəb cümlənin qrammatik təhlil qaydaları sırasında verilə bilməz.
Mürəkkəb cümlənin novu: tabeli və tabesiz
Əlaqə vasitələri: intonasiya və bağlayıcı vasitələr
Məna əlaqələri
Cümlədə rolu
Vurğusu ilk hecaya düşən sözlər cərgəsini göstərin:
mahir, Türkiyə, şərait
kafedra, London, məsələn
bəlkə, direktor, Avropa
avtobus, estetika, qışlaq
səhər, gömgöy, gəlmişik
Hansı məna əlaqəsinə ortaq zaman zərfliyi var?
səbəb nəticə əlaqəsi
bölüşdürmə əlaqəsi
qarşılaşdırma əlaqəsi
zaman əlaqəsi
ardıcıllıq əlaqəsi
Tərzi – hərəkət budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümləni tapın:
Adam var, heç nəyi bəyənmir
Qurban elə gəlirdi ki, elə bil heç kimi görmürdü
“ İnsanın ürəyindən nə keçirsə, o gizlində qalmamalıdır ”
“ Kim ki intizamlıdır, döyüşü də o udur ”
“ Hamıya məlumdur ki, payızda meyvə bol olur ”
İnformatika hazırlığı
Tam məlumat...
İngilis dili danışıq
Tam məlumat...
Riyaziyyat hazırlığı (online və kursda)
Tam məlumat...
......