Mürəkkəb cümlələr
Vasitəsiz və vasitəli nitq. Hissə 1.
Müəllif: KHAYALA
(Əlavə edilib: 28.09.2013)
"Otur oğul, hara gedirsən?" deyə əmisi təpindi.
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı
"Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.
səbəb-nəticə əlaqəli mürəkkəb cümlə iki tərkib hissədən ibarət olmur.
ardıcıllıq əlaqəli mürəkkəb cümlələr isə iki sayda tərkib hissədən ibarət olur.
səbəb-nəticə əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlədə tərəflərdən biri görülmüş işin səbəbini, digəri isə nəticəsini bildirir.
ardıcıllıq əlaqəli mürəkkəb cümlədə işin ardıcıl icrası baş vermir.
heç biri düzgün variant deyil.
Uşaq anasının qucağından dartınıb düşmək istəyir, ana buraxmırdı
Fuad dərin fikrə getdi: bu işi kim etmiş olar?
Dərslər qurtarır, uşaqlar yay tətilinə buraxılır
Gah güclü yağış yağır, gah da gün çıxırdı
Səbəb – nəticə əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlələrdə birinci tərkib hissədəki iş səbəb, ikincidəki isə onun nəticəsi olur
Səbəb – nəticə əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlələrin tərkib hissələri də intonasiya və tabesizlik bağlayıcıları ilə əlaqələnib
Səbəb – nəticə əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlələr ancaq iki tərkib hissədən ibarət olur
Səbəb – nəticə əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlələrdə birinci tərkib hissə nəticəni, ikinci tərkib hissə isə səbəb bildirir
Nə vaxt əlaçı olsan, səni də təbrik edərlər
Nə qədər uzaq olsa, bir elə xoşdur
O gün ki, aləmə yayıldı şölən, Dağlar öz donunu lalədən biçdi
Oğlan o zaman kəndə çatdı ki, iş işdən keçmişdi
Niyə? nə üçün? nə səbəbə?
Niyə? nə üçün? nə məqsədlə?
Tamamlıq budaq cümləsi daha çox baş cümlənin ismi xəbərinə aid olur
Tamamlıq budaq cümləsi baş cümləyə ki bağlayıcısı olmadan da bağlana bilir
Bəzən tamamlıq budaq cümləsi baş cümlədən əvvəl gəlir və ona bağlayıcı sözlə bağlanır
Tamamlıq budaq cümlələri də vasitəsiz və ya vasitəli tamamlığın suallarına cavab verir
Şəhərdə işlərini tez qurtarsaydın, hava qaralmamış kəndə yola düşərdik
Rəşid işdən saat 7 – də gəlməli idi, ancaq gəlmədi
Oqtay dərslərini oxudu, yoldaşları ilə gəzməyə getdi
O, əl – üzünü yuyub, saçlarını daradı
Kəmiyyət budaq cümləsi baş cümlədəki hərəkətin və ya əlamətin səbəbini bildirir
Kəmiyyət budaq cümləsi baş cümlədəki hərəkətin məqsədini bildirir
Kəmiyyət budaq cümləsi baş cümlədəki hərəkətin şərtini bildirir
Kəmiyyət budaq cümləsi baş cümlədəki hərəkətin və ya əlamətin miqdarını bildirir
Ardıcıllıq əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlələrdə sadə cümlələrin yerini dəyişsək, məna dəyişməz
Bölüşdürmə əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlələr bağlayıcısız işlənmir
Zaman əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlələrdə eyni zamanda baş verən hadisələr sadalanır
Tabesiz mürəkkəb cümlələri təşkil edən cümlələr həm şəxsli, həm də şəxssiz ola bilər
qarşılaşdırma budaq cümləsi
Budaq cümləni baş cümləyə bağlayan vasitə
Danılmaz həqiqətdir ki, Azərbaycan müstəqillik yollarında inamla irəliləyir
Düz deyiblər ki, ata olmayan adam bala qədrini bilməz
Qədimdə ruslar uşağa Volk(canavar)adı verərmişlər ki, güclü olsun
Dağların qarı əriməyə başlasa, çaylarda suyun səviyyəsi qalxacaqdır
Avtobus dayandı, sərnişinlər mindilər
Akif yazır, Ruslan oxuyur
Dondurma qurtardı, uşaq ağladı
Havalar soyudu, insanlar isti paltar geyindilər
Işıq gözümüzə düşür, gözlərimiz qamaşırdı
Yazın gəlməsinə baxmayaraq, havalar soyuq keçirdi
Gülzar başını qaldırmırdı, ancaq anasının dediklərini eşidirdi
Piri baba bağçadakı ağaclara baxıb sevinirdi
Kimə ki məktub gəlirdi, o, hədsiz dərəcədə sevinirdi
O haraya ki, gedir uşağı da özü ilə aparir
Nə zaman demişdiniz, o zaman da gəlmişəm
Bir halda ki gəlmişəm, sözünü de
Üzünə baxmaram, əgər sözümdən çıxsan
Haranı desələr, oranı da abad edərik
Haranı desələr, ora da abad olar
Bu yerlər min xəyal eylər, təbiət şeirə layiqdir
Haradan gəlmişdisə, ora da getdi
Hər şeyi oradan başlamaq lazımdır