Cümlə üzvləri
Cümlə üzvlərinin sırasının pozulması. Hissə 1.
Müəllif: Taclı
(Əlavə edilib: 31.03.2014)
Qeyri-müəyyənlik bildirən vasitəsiz tamamlığı cümlədə hansı cümlə üzvündən ayırmaq olmur?
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı
"Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.
Yol ver mənə, gül dərmişəm, sevgilim üçün aparım
Şair, heç aldanma dünya varına
Sən insan oğlunun taleyinə bax
Dünyada elli milyona qədər adam var
İşin, hərəkətin, əlamətin obyektini bildirən bəzi qoşmalı sözlər və birləşmələr də cümlədə tamamlıq olur.
sifət olan sözlər tamamlıq olur
nitq hissələri cümlədə tamamlıq olur
tamamlıq cümlədə heç bir vəzifəni yerinə yetirmir
Bu cümlələr bir hadisə, əşya, əlamət və s. haqqında məlumat vermək məqsədi ilə işlədilir
Nəqli cümlələr adi intonasiya ilə tələffüz edilir
Nəqli cümlələr başqa cümlə növlərinə nisbətən daha çox işlənir
Nəqli cümlələrdə sözlərin qrammatik sırası gözlənilmir
Tabelilik əlaqəsində olan sözlər ya intonasiya vasitəsilə, ya da tabesizlik bağlayıcıları ilə əlaqələnir
Tabelilik əlaqəsi tabe sözdən tabeedici sözə doğru yönəlmiş oxla göstərilir
Bu əlaqədə olan sözlərdən biri o birinə tabe olur
Vasitəsiz tamamlıq ismin yönlük, yerlik və çıxışlıq halında olan sözlərlə ifadə olunur
İkinci dərəcəli üzvlər cümlənin baş üzvlərinə aid olur
Vasitəsiz tamamlıq kimi? nəyi? nə? suallarına cavab verir
Tabe sözün şəxs və kəmiyyətə görə əsas sözlə uyğunlaşmasına uzlaşma əlaqəsi deyilir
Bu əlaqə həm mübtəda ilə xəbər arasında, həm də II və III növ təyini birləşmələrinin tərəfləri arasında olur
Uzlaşma əlaqəsinin heç bir qrammatik göstəricisi yoxdur
Kəmiyyətə görə uzlaşma I və II şəxslərin tək və cəmində həmişə olduğu halda, III şəxsin cəmində bəzən pozulur
İclasda şagirdlərimizi təriflədilər
Bizdə köhnə çap kitabları var
Sənin kimi gənclərin əsil cəbhəsi buradır – kənddir
Bura mənim vətənimdir – Azərbaycandır
Fərhad öz təhsilini Xətada – Çində almış, qüdrətli bir sənətkar olmuşdur
İndi bahar fəslidir – yazdır
Bu birləşmələrin əmələ gəlməsində heç bir formal əlamət iştirak etmir
İkinci tərəfi, adətən, isimlə ifadə olunur
Tərəfləri arasında bir sıra məna əlaqələri olmur
Birinci tərəfi müxtəlif nitq hissələri ilə ifadə olunur
Dostlarımdan birinə - Ülviyə bayram hədiyyəsi verildi
Bura mənim Vətənimdir, Azərbaycandır
Kəndin kənarında, qayalıqda kəklikotu yığırdıq
Cavid Qasımlı – gənc alim xarici ölkələrin elmi jurnallarında məqalələr çap etdirir
- Ağa, şikayətim var. - Kimə?
- Niyə baxa bilmirsən? - Başım ağrıdığından...
- Yaxşı, sən su şikayətinə baxa bilərsənmi? - Yox.
- Bəs sən kimsən, ağa? - Mən pristavın pomoşniki.
Adlıq cümlənin xəbəri həm feli xəbər, həm də ismi xəbər ola bilər
Adlıq cümlə həm müxtəsər, həm də sadə ola bilər
Adlıq cümlənin xəbəri yalnız feli xəbərlərlə ifadə olunur
Adlıq cümlənin xəbəri III şəxsin təkində olur
Dostlar hər dərdimizə şərik çıxdılar
Sənin dediklərin tamamilə düzdür
Düzdür, riyaziyyatdan bir az anlayıram
Yəqin etdim ki, sən düz demirsən
Güman gələn yerləri ələk – vələk etdilər
yönlük, yerlik, çıxışlıq, təsirlik
adlıq, çıxışlıq, təsirlik
Söz birləşmələrinin 2 növü var.
Azərbaycan dilində söz birləşməsinin əsas sözü birləşmənin ikinci tərəfində olur.
Asılı söz birinci tərəfdə işlənir.
Azərbaycan dilində söz birləşməsinin əsas sözü birləşmənin birinci tərəfində olur.
Həmcins üzvlərə aid olur və onları izah edir
Əlavələrlə birlikdə işlənir
Yaxşı kitab uzun müddət yaddan çıxmır