Sadə cümlələr
Müxtəsər və geniş cümlələr. Hissə 1.
Müəllif: Admin
(Əlavə edilib: 13.01.2012)
Sadə geniş cümləni göstərin:
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı
"Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.
Leksik mənası olmadığına görə
Qrammatik mənası olmadığına görə
Azərbaycan dili leksikologiyasında olmadığına görə
mübtədası olan yaxud olmasa da asanlıqla bərpa edilə bilən cümlələrə deyilir
xəbəri olan yaxud olmasa da asanlıqla bərpa edilə bilən cümlələrə deyilir
tamamlığı olan yaxud olmasa da asanlıqla bərpa edilə bilən cümlələrə deyilir
təyini olan yaxud olmasa da asanlıqla bərpa edilə bilən cümlələrə deyilir
sadə, düzəltmə və mürəkkəb
Fikir bitkinliyi şərti mənada işlənir
Hər cümlə bu və ya digər konkret fikri ifadə edir
Xurşidbanu Natəvan ən çox qəzəl yazmışdır
Yaradan, yaşadan öz əlimizdədir
Oxuyan bülbüldür, dinləyən qazdır
Siz məni saldınız bu hala, gözlər
Aytacın atası yaxşı diş həkimidir
Bu uşaqlar şəhərdəki on nömrəli orta məktəbdə oxuyurdular
Biz bu gün yola düşəcəyik
Ramil istədiyi universitetə qəbul olundu
Bu əhvalatı Buzbulaqda hamı bilirdi
O, dar cığırla yuxarı qalxırdı
İş və hərəkətin nə qədər icra olunduğunu bildirir
Necə? nə cür? suallarına cavab verir
Nə qədər? sualına cavab verir
Cümlə üzvündən sonra gələrək cümlə üzvünün mənasını izah edən, konkretləşdirən sözlərdir
Təyindən başqa, hər bir cümlə üzvünün əlavəsi ola bilər
Yazılı nitqdə əlavə ilə onun aid olduğu cümlə üzvü arasında tire, bəzən vergül qoyulur
Mübtəda üçüncü şəxsə aid sözlə ifadə olunursa, əlavə şəxs və kəmiyyətə görə onunla uyğun olmur
Qeyri – müəyyən vasitəsiz tamamlığın cümlədə yeri sabitdir
Tərzi – hərəkət və kəmiyyət zərfliklərinin cümlədəki yeri sabitdir
Cümlədə cümlə üzvlərinin sırası heç bir qaydaya əsaslanmır
Cümlə sırası belədir: əvvəlcə mübtəda, sonra xəbər
Şuşa, Laçın, Kəlbəcər azad olunmalıdır
Qızıl və gümüş saatlar aldılar
Kitab, dəftər və qələm satırlar
Aytən, Nadir, Kitabları gətirin
Fatimənin babası şirkətdə növbə rəisidir
Müharibə başlayanda yayın ilk ayı idi
Tədris ili mayın otuzunda yekunlaşır
Onlar bu sözləri Qacara çatdırdılar
İşləməyənə tənbəl deyirlər
Qaranlıq yerə daş atmazlar
Gecə saat ikidə bizi təcili oyatdılar
Bütün sahə - quyular bir anda onun gözləri qarşısında canlandı
Daha içəridə - dəzgahların yanında işləyənlər heç bir təşviş göstərmirdilər
Orada – otağın qarşısındakı alaçıqda bir dirək basdırılmışdı
Qapını döyən mənim - dostumdur.
Mübtədası olmayan, təsəvvür olunması da qeyri-mümkün olan sadə cümlələr
Qrammatik əsası olan cümləyə
Hərəkətin qeyri-müəyyən şəxsə aid olduğunu bildirən cümləyə
Hərəkətin hamıya aid olduğunu bildirən cümlələrə
Yalnız bir sözdən ibarət olan cümləyə
Səməd vurğun xalqımızın görkəmli şairidir
Qonşuya ümid olan şamsız qalar
Çox yemək adamı az yeməkdən də qoyar
Tabelilik əlaqəsinin növüdür
Əvvəl asılı söz, sonra isə əsas söz işlənir
Mübtəda ilə xəbər arasında olur
Əvvəl gələn söz sonrakını izah edir
Yanasan tərəf heç bir qrammatik şəkilçi qəbul etmir
Yaxşı kitab uzun müddət yaddan çıxmır
bu cümlələrin xəbərləri ancaq üçüncü şəxsin cəmindən olur
bu cümlələrin xəbərləri feli xəbər olur yəni ya tək fellə ya da ikinci tərəfi fel olan birləşmələrlə ifadə olunur
bunlar qeyri muəyyən şəxsli cümlələrin formul cəhətləridir
bu cümlələrdə xəbərin ifadə etdiyi hərəkət qeyri muəyyən şəxslərə aid olur
Sən axşam və səhər çiçəkləri sulayarkən
Axşam dostlarımı qarşılayanda
Füzulinin məşhur "Leyli və Məcnun" poeması
Dağların və çəmənlərin gözəlliyi
Xəzər dənizinin qərb sahili