Mürəkkəb cümlələr
Şərt budaq cümləsi. Hissə 1.
Müəllif: Admin
(Əlavə edilib: 20.09.2011)
Şərt budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümləni tapın:
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı
"Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.
Səlmanın qorxusundan gözləri hədəqəsindən çıxmış, rəngi saralmışdı
Yaz gəldi, hər tərəfdə torpaq onun ilıq nəfəsi ilə qızınmağa başladı
Həm uşaqları çağırmışıq, həm də onların valideyinlərini
O, qapıdan içəri girəndə ayağa durduq, keçib əyləşəndən sonra biz də oturduq
İki və daha artıq sadə cümlənin birləşməsindən ibarət olan cümlələrə mürəkkəb cümlə deyilir
Mürəkkəb cümlələr iki növə ayrılır
Mürəkkəb cümləni əmələ gətirən sadə cümlələr bir – birilə sintaktik cəhətdən iki cür bağlanır
İki sözün birləşməsi ilə yaranan yeni mənalı sözlər mürəkkəb cümlə adlanır
Mən kəndə çatanda külək davam edir və küçələrdən sel axırdı
Evdəki uşaqlardan biri dərsini yazır, biri kitab oxuyur, biri şəkil çəkirdi
Elektrik naqilləri qırıldı, işıq söndü
Qarmon çalınır, nəğmə oxunur, rəqs edilir
Koroğlu elə gəlirdi ki, elə bil, heç kimi görmürdü
Adam var heç nəyi bəyənmir
Cəfər paşa Telli xanımın mənzilinə o zaman yetişdi ki, aşıq Cünun Koroğlunu tərifləyirdi
O yerə ki, insan ayağı dəymirdi, indi oradan traktor səsi gəlir
Qonaq ayaqqabısını çıxarmaq istədi, ev sahibi icazə vermədi
Mən belə bir qərara gəlmişəm ki, onları götürüb yaylağa aparım
Güclü qar yağdı, yollar buz bağladı
Yaşatmaq çətindir, unutmaq asan
Cəmiyyət hara vurursa, oradan dirilik suyu qaynayır
Elə oxu ki, mən də eşidim
Elə danışmalısan ki, sözlərini hamı eşitsin
Aytən evə bir balaca gec gəldimi, anası ağır intizara düşürdü
Bütün bunlar onun üçündür ki, sən rahat oxuya biləsən
Zəhmət olsa da, gərək gözləyəsiniz
Məlumdur ki, düşmən asanlıqla yenilməz
Kəmiyyət budaq cümləsi baş cümlədəki hərəkətin və ya əlamətin səbəbini bildirir
Kəmiyyət budaq cümləsi baş cümlədəki hərəkətin məqsədini bildirir
Kəmiyyət budaq cümləsi baş cümlədəki hərəkətin şərtini bildirir
Kəmiyyət budaq cümləsi baş cümlədəki hərəkətin və ya əlamətin miqdarını bildirir
Qarşılıq – güzəşt budaq cümləsi
Tabesiz mürəkkəb cümləni əmələ gətirən cümlələr arasında məna əlaqələri olmur
Tabesiz mürəkkəb cümləni əmələ gətirən cümlələr arasında tabesizlik əlaqəsi olur
Tabesiz mürəkkəb cümləni əmələ gətirən cümlələr, nisbətən müstəqil olur, bir – birinə tabe olmur
Tabesiz mürəkkəb cümlələr bir – biri ilə intonasiya ilə və ya tabesizlik bağlayıcıları ilə bağlanırlar
Gördülər ki, siz gəlirsiniz
Eşitdilər ki, siz gəlirsiniz
İnandıq ki, siz gələcəksiniz
Bahar gəldiyi üçün təbiət canlandı
Əgər bahar gəlsə, təbiət canlanar
Bahar gəlmək istəyəndə təbiət canlanır
Təbiət canlanır, çünki bahar gəlir
Bahar gələndə təbiət canlanır
Bu cümlədəki vasitəsiz nitq qarşılaşdırma əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlədir
Vasitəsiz nitqdəki mürəkkəb cümlənin tərəfləri intonasiya ilə bağlanmışdır
"səndən", "məndən" sözləri çıxışlıq hallı əvəzliklə ifadə olunmuş vasitəsiz tamamlıqlardır
Vasitəsiz nitqli bu cümləni vasitəli nitqə çevirsək tamamlıq budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə alınar
Müəllifin sözləri müxtəsər cümlədir, feli xəbərlidir
Mürəkkəb cümlənin novu: tabeli və tabesiz
Əlaqə vasitələri: intonasiya və bağlayıcı vasitələr
Baş cümləni özünə tabe etmək
Cümlələr arasında əlaqə yaratmaq
Baş cümləyə tabe olmaq, onu izah etmək
Yazın gəlməsinə baxmayaraq, havalar soyuq keçirdi
Gülzar başını qaldırmırdı, ancaq anasının dediklərini eşidirdi
Piri baba bağçadakı ağaclara baxıb sevinirdi