I bolmə
Sintaktik əlaqələr. Hissə 1.
Müəllif: Admin
(Əlavə edilib: 30.05.2011)
Sintaktik əlaqələr haqqında fikirlərdən biri səhvdir:
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Yazılmış sərhlər
Xitab cümlə üzvü ola bilmir
Sözün duzunu zarafatla deyərlər.
Duzu bu işdən mənim gözüm su içmir.
Duz danışsan başın ağrımaz.
Söz birləşməsi və söz arasında 2 oxşar cəhət var
söz sintaktik, söz birləşməsi leksik vahiddir
hər ikisinin müəyyən sıralama qaydası var
söz ümumi hal bildirdiyi halda, söz birləşmasində konkretlik var
2 tərəfi fellə ifadə olunanlara
1 növ təyini söz birləşməsinə
2 növ təyini söz birləşməsinə
3 növ təyini söz birləşməsinə
2 və daha artıq sözün birləşməsinə
Dildə nə qədər söz varsa, hamısından nitqdə istifadə olunur
Dilin heç bir sözü cümlədə kənarda qala bilməz
Cümlədə olan sözlər rollarına görə 3 qrupa bölünür
Dildə nə qədər söz varsa, hamısından nitqdə istifadə olunmur
Yunan sözü olub “ tərtib etmək ” deməkdir
Yunan sözü olub “ lüğət, təlim ” deməkdir
Yunan sözüdür, sözün formasını öyrənir
Sözün düzgün tələffüzünü öyrənir
Mübtəda iş görəni, hərəkətin, əlamətin istinad olunduğu canlı və cansız varlıqları, hadisələri mücərrəd anlayışları bildirir
Mübtəda ismin yiyəlik halında olur
Mübtəda kim? nə? hara? Suallarına cavab olur
Mübtəda ismin adlıq halında olur
Bu əlaqə eyni hüquqlu sözlər arasında olur
Bu əlaqədə olan sözlərdən biri o birinə tabe olur
Bu əlaqədə olan sözlərdən biri o birinə tabe olmur
Bu əlaqədə olan sözlərin hər ikisi eyni qrammatik formada olur
Qeyri – müəyyən vasitəsiz tamamlığın cümlədə yeri sabitdir
Tərzi – hərəkət və kəmiyyət zərfliklərinin cümlədəki yeri sabitdir
Cümlədə cümlə üzvlərinin sırası heç bir qaydaya əsaslanmır
Cümlə sırası belədir: əvvəlcə mübtəda, sonra xəbər
Bəzi nidalar da təklikdə söz – cümlə kimi işlənir
Söz – cümlələr bir sözdən ibarət olur
Söz – cümlələr əsasən cümlədə xəbər vəzifəsində işlənir
Bəzən ədatlar və modal sözlər dialoqda ayrılıqda işləndikdə söz – cümlə kimi formalaşır
Əsas tərəfi adlarla ifadə olunan birləşmələrə feli birləşmələr deyilir
Əsas tərəfi felin təsriflənməyən formaları ilə ifadə olunan birləşmələrə feli birləşmələr deyilir
Əsas tərəfi saylara ifadə olunan birləşmələrə feli birləşmələr deyilir
Feli birləşmələrin xüsusi tərifi yoxdur
feli birləşmələrin əsas tərəfi felin təsriflənən formaları ilə ifadə olunur
Bizim təbiəti ilə ürəkləri fəth edən torpaqlarimizi düşmən tapdağından azad olunacaqdır
Qoy həmişə ədalət hökm sürsün
Dərdini gizlədən dərmanını tapmaz
Vətənin hər qarışını qoruyaq
O, sərin dağ havasını ciyərlərinə çəkdi
Döysün qapıları külək doyunca
Bəh-bəh nə gözəl havadır!
Dedim axı bu işin axırı yoxdur.
Beləliklə, xilafət parçalandı.
Qızın bu işdən xəbəri yoxdur.
Hərəkətin və ya hökmün qeyri-müəyyən şəxsə aid olduğu cümlələr
Hərəkətin və ya hökmün hamıya aid olduğu cümlələr
Mübtədası olmayan və onun təsəvvür edilməyi qeyri-mümkün olan cümlələr
Mübtədası olan və ya asanlıqla bərpa olunan cümlələr
Bir sözdən ibarət olan cümlələr
Balaca otaqda kiçik bir məclis quruldu
Bu gün dilara məktəbdən tez gəlmişdi
Onlar dəniz kənarında gəzişirdilər
Mən indi uşaqlıq illərimi tez-tez xatırlayıram
Işdən qayıdanda hava qaralırdı
birinci növ təyini söz birləşməsi
üçüncü növ təyini söz birləşməsi
Bizim borcumuz vətəni qorumaqdır