I bolmə
Sintaktik əlaqələrin növləri. Hissə 1.
Müəllif: Admin
(Əlavə edilib: 18.08.2011)
Sintaktik əlaqələrin neçə növü var?
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı
"Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.
I növ təyini söz birləşməsi ilə
III növ təyini söz birləşməsi ilə
II növ təyini söz birləşməsi ilə
Xitab cümlə üzvü ola bilmir
Cümlə yeganə nitq vahididir ki, fikir ifadə edir
Cümlə iki və daha artıq sözdən ibarətdirsə, onlardan biri xəbər kimi formalaşmış olmalıdır
Xəbər cümlənin formalaşmasında əsas rol oynamır
Cümlə nitqin əsas vahididir
Leksik mənası olmadığına görə
Qrammatik mənası olmadığına görə
Azərbaycan dili leksikologiyasında olmadığına görə
Azərbaycan dilində ismi birləşmələrin növləri çoxdur
III növ təyini söz birləşməsinin I tərəfi və II şəxs əvəzliklərinin cəmi ilə ifadə olunanda bəzən II tərəflərdə bunlara uyğun mənsubiyyət şəkilçiləri işlədilmir
Gözləri dolğun, fikri aydın və s. “ qeyri – təyini ” ismi birləşmələrdir
“ Qeyri – təyini ismi birləşmələr ” ismi birləşmələrin nisbətən çox işlənən növləridir
Aygün sinfimizin əlaçısıdır
Sən çıraqsan, mən pərvanə
Elin sözü, axır ki, eşidildi
Yenə də hər zaman ürəyimdəki sənsən
İzin ver qolumu salım boynuna
Ayrılarmı könül candan, Azərbaycan, Azərbaycan
Qoy gülləri ya qan sulasın, yaxud ədalət
Cümlə bir sözdən ibarət ola bilər
Söz birləşmələri də sözlər kimi ad bildirir
Söz birləşməsi bitmiş fikir ifadə edir
Söz birləşməsi bir sözdən ibarət ola bilmir
Bu birləşmələrin əmələ gəlməsində heç bir formal əlamət iştirak etmir
İkinci tərəfi, adətən, isimlə ifadə olunur
Tərəfləri arasında bir sıra məna əlaqələri olmur
Birinci tərəfi müxtəlif nitq hissələri ilə ifadə olunur
Nəqli cümlələrdə sözlərin qrammatik sırası daha çox gözlənilir
Azərbaycan dili cümlələrində sözlərin qanunauyğun sırasından danışanda, əsasən, sual cümlələri nəzərdə tutulur
Nəqli cümlələr başqa cümlə növlərinə nisbətən daha çox işlənir
Nəqli cümlələrin xəbərlərinin ifadə vasitələri azdır
Bura ən zəngin neft yatağıdır
Bəzən ədatlar və modal sözlər dialoqda ayrılıqda işləndikdə söz – cümlə kimi formalaşır
Cümlə üzvlərindən vergüllə ayrılır
Söz – cümlələr əsasən cümlədə xəbər vəzifəsində işlənir
Həm müxtəsər , həm də geniş ola bilər
Vətənə dözümlü və iradəli igidlər gərəkdir
Mən dünən dostumu bağda gördüm
3-cu növ təyini söz birləşməsi
2-ci növ təyini söz birləşməsi
feli sifət və məsdər tərkibləri
Cümlədə müəyyən sözün başqalarına nisbətən qüvvətli tələffüzünə məntiqi vurğu deyilir
Məntiqi vurğulu söz adətən xəbərin yanında gəlir
Məntiqi vurğulu söz cümlənin məqsəd və intonasiyaya görə növünü dəyişir
Xəbər özü də məntiqi vurğu altında deyilə bilər
Azadlıq yolu çətin, ancaq şərəfli bir yoldur
Sənədləri gətirdim, amma onları imzalada bilmədim.
Sənədləri gətirdim, ancaq imzalamadılar
Əməksevən, cod, kobud əlləri vardır
1-ci növ təyini söz birləşməsi
2-ci növ təyini söz birləşməsi
Müəllim əlaçı şagirdləri təriflədi
Arif dərslərini yaxşı oxuyur
Uşaqlar həyətdə futbol oynayırdılar
Ceyhun siniflimizin əlaçısıdır
Əli dostu ilə səkidə söhbət edirdilər
Vasitəsiz tamamlıqlar ismi və feli xəbərlərə aid olur
Tamamlıqlar vasitəli və vasitəsiz olur
Vasitəsiz tamamlıq ismin təsirlik halında olur
Vasitəli tamamlıq ismi xəbərə də aid ola bilər
Kim ilə, nə ilə, kim üçün, nə üçün vasitəli tamamlığın suallarındandır
Elvin, Məhəmməd dostdurlar
Həsən uzun dağlardan, dərin keçidlərdən, dağlardan, daşlardan, dənizlərdən keçib gəlib
O qaçır, yazır, oxuyur, danışır dərsi öyrənə bilmir
Əli, Həsən, Murad, Elvin, Məhəmməd, İbrahim yazı yazırlar