I bolmə
Söz birləşməsi və cümlə. Hissə 1.
Müəllif: Admin
(Əlavə edilib: 04.08.2011)
Söz birləşməsi və cümlə üçün ortaq əlaməti göstərin:
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Yazılmış sərhlər
Mübtəda ilə xəbər arasında
Təyinlə tamamlıq arasında
Sinif nümayəndəmizi diplomla təltif etdilər
Sinif yoldaşlarımız-oğlanlar və qızlar hərbiyə hazırlaşır
Biz birgə kitabxanaya yollandıq
Cümlədəki vəzifəsinə görə
Azərbaycan dilində ismi birləşmələrin növləri çoxdur
III növ təyini söz birləşməsinin I tərəfi və II şəxs əvəzliklərinin cəmi ilə ifadə olunanda bəzən II tərəflərdə bunlara uyğun mənsubiyyət şəkilçiləri işlədilmir
Gözləri dolğun, fikri aydın və s. “ qeyri – təyini ” ismi birləşmələrdir
“ Qeyri – təyini ismi birləşmələr ” ismi birləşmələrin nisbətən çox işlənən növləridir
Xurşidbanu Natəvan ən çox qəzəl yazmışdır
Yaradan, yaşadan öz əlimizdədir
Oxuyan bülbüldür, dinləyən qazdır
Siz məni saldınız bu hala, gözlər
Sənətkarı xalq yaşadır tabesizlik əlaqəli cümlədir
Tabe sözün şəxs və kəmiyyətə görə əsas sözlə uyğunlaşmasına tabesizlik əlaqəsi deyilir
Tabesizlik əlaqəsində olan sözlərdən biri o birinə tabe olur
Tabesizlik əlaqəsində olan sözlər ya intonasiya vasitəsi ilə, ya da tabesizlik bağlayıcıları ilə əlaqələnir
İclasda şagirdlərimizi təriflədilər
Bizdə köhnə çap kitabları var
Bu əhvalatı Buzbulaqda hamı bilirdi
O, dar cığırla yuxarı qalxırdı
İkinci tərəfin hər üç şəxsin mənsubiyyət şəkilçisini qəbul etməsi
Tərəfləri arasına istənilən qədər söz artırılması
Tərəflərinin həm ayrı – ayrılıqda, həm də eyni zamanda cəmlənə bilməsi
Tərəflərinin, əsasən, isimlərlə ifadə olunması
Yaşamağı atalardan öyrənin
Nəqli cümlələrdə sözlərin qrammatik sırası daha çox gözlənilir
Nəqli cümlələr başqa cümlə növlərinə nisbətən daha az işlənir
Sual cümlələrinin üç növü var
Felin əmr şəklinin mənaları əmr cümlələrində dəqiqləşir
Verilən tapşırığa vaxtında əməl edərlər
Xəstəni sakitləşdirmək üçün xeyli əziyyət çəkdilər
Fatimənin babası şirkətdə növbə rəisidir
Müharibə başlayanda yayın ilk ayı idi
Tədris ili mayın otuzunda yekunlaşır
Bəzən ədatlar və modal sözlər dialoqda ayrılıqda işləndikdə söz – cümlə kimi formalaşır
Cümlə üzvlərindən vergüllə ayrılır
Söz – cümlələr əsasən cümlədə xəbər vəzifəsində işlənir
Həm müxtəsər , həm də geniş ola bilər
Gəl, ey qoca Təbriz, ey ana torpaq, Səninlə yaxından biz qucaqlaşaq
Aytac kitabını, mənə ver!
Ay ellər bir sevda, nəğməsidir o
Anam Bakıya gedəndə mən yatmışdım
Ayselin kitabının üzü itib
İlham kitablarını evdə qoyub
Bu gün bizə gəlməyəcəksən?
Mən yazını qələmlə yazdım
Biz geniş vestibülə çıxdıq
Bu adamı yaxşı tanımıram.
Ey gözəl insan qana susama!
Məlikməmməd qardaşlarının ucbatından quyuda qalmalı oldu.
Sakit-sakit bulanıb axan Araz çayı idi.
Dağlar oğlu, dağlar sənə yar olsun.
Arzu, sən dərslərini oxusan gözəl insan olarsan
Niyə dərslərini yazmırsan?
Rəna müəllimə mənə dərslərin yerini göstər
2 və ya daha artıq xəbəri olan cümlələrdən
Hansı? sualına cavab verməməsi
Cümlənin əvvəlində gəlməsi
Nə edir? nə olacaq? nə etsə? və s. suallarından birinə cavab verir
Frazeoloji birləşmələr təsriflənən şəkildə cümlənin ismi xəbəri olur
Feli bağlamalarla ifadə olunan xəbərlər ismi xəbərlərdir
Adlarla (isim, sifət, say, əvəzlik, zərflə) ifadə olunan xəbərlər ismi xəbərlərdir
İsmi xəbərlər təyinə aid olur
Mübtəda iş görəni, hərəkətin, əlamətin istinad olunduğu canlı və cansız varlıqları, hadisələri mücərrəd anlayışları bildirir
Mübtəda ismin yiyəlik halında olur
Mübtəda kim? nə? hara? Suallarına cavab olur
Mübtəda ismin adlıq halında olur