Bölmə III
§26. Fonetik norma. Hissə 1.
Müəllif: Admin
(Əlavə edilib: 14.12.2011)
Sözün ədəbi dildəki yazılış qaydası adlanır:
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı
"Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.
Leksik şəkilçilər qoşulduqları sözlərin formasını dəyişir
Dildəki ayrı – ayrı sözlər kimi şəkilçi morfemlər omonim ola bilmir
Dilin mənalı hissələri, yəni kök, leksik və qrammatik şəkilçilər ayrı – ayrılıqda fonem adlanır
Morfemika dilçiliyin sözlərin tərkibindən, onların quruluşundan bəhs edən bölməsidir
Sintaktik yolla söz yaratma prosesi iki və daha artıq sözün birləşərək bir məna ifadə etməsi yolu ilə yaranır
Leksik şəkilçilər omonim olduqları halda, sinonim və antonim ola bilmirlər
Morfoloji yolla söz yaratmaq prosesi söz köklərinə qrammatik şəkilçilər yaratmaqla yaranır
Dildə yeni sözlər yalnız leksik və morfoloji yolla yaranır
Azərbaycan dilində vurğunun 3 növü var
Azərbaycan dilində söz kökünə şəkilçi artırılarkən, bir qayda olaraq vurğu sözün əvvəlinə doğru istiqamətlənir
Sözdəki hecalardan birinin digərinə nisbətən qüvvətli tələffüz olunması heca vurğusu adlanır
Dilimizdə elə şəkilçilər var ki, onlar vurğu qəbul etmir
Həm fonetik, həm qrammatik
Dil əsasdır, nitq ondan törəmədir
Dil tarixən az dəyişkəndir, nitq isə çox dəyişkəndir
Dil və nitq ünsiyyət vasitələridir
Ünsiyyət vasitəsi olan dilin ünsiyyət prosesi olan nitqə çevrilməsi çox mürəkkəb bir hadisədir
Nitqin ifadəliliyi dedikdə ən müvafiq, üslub baxımından ən uğurlu dil vasitəsini tapıb işlətmək başa düşülür
Nitq mədəniyyətinin biri şərti nitqin dəqiqliyidir
Ədəbi dil bütün üslubların sistemidir
Şifahi ədəbi dil ilkindir
Həm fonetik, həm qrammatik
Fikrin ifadəsi üçün birbaşa tələb olunan sözün, ifadənin və ya cümlənin seçilməsi
Mücərrəd anlayışlardan istifadə edilməsi
Qrammatik normalara əməl olunması
Orfoqrafiya qaydalarına düzgün əməl edilməsi
Nitqdə uzunçuluğa, təkrara yol verməkdən
Dilin fonetik, leksik və qrammatik quruluşunu bilməməkdən
Sözün leksik mənasını bilməməkdən
Orfoepiya qaydalarına əməl etməməkdən
Terminlərlə zənginləşdirilən
Neologizmlərdən ibarət olan
Dialekt və şivə elementləri olmayan
Tərcümə yolu ilə çatdırılan nitq
Azərbaycan dilində olan nitq
Əlavə vasitələr olmadan başa düşülən nitq
Mövzu haqqında geniş danışmaq
Dinləyicilər üçün anlaşıqlı şəkildə danışmaq
Nitqin intonasiyasına uyğun əl – qol, baş və bədən hərəkətləri etmək
Nitqə əvvəldən hazırlaşmaq
Cümlədə söz sırası pozulduqda
Mübtəda və xəbər arasında uzlaşma pozulduqda
Orfoqrafik, yaxud orfoepik norma pozulduqda
Məntiqi vurğunun yeri dəyişdikdə
22 dekabr 1992 – ci ilə qədər
1 avqust 2001 – ci ilə qədər
28 may 1918 – ci ilə qədər
Nitq əsasdır dil ondan törəmədi