Cümlə
Cümlənin məqsəd və intonasiyaya görə növləri. Hissə 1.
Müəllif: milane
(Əlavə edilib: 03.05.2015)
Sual cümlələrini nəqli cümlədən necə ayırmaq olar?
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı
"Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.
1 ci nov ismi birləşmə birlik də cümlənin bir üzvü olur
1 ci nov ismi birləşmə ayrılıq da cümlənin bir üzvü olur
1 ci nov ismi birləşmə cümlənin bir üzvü olur Lakin tərəflər arasına istənilən qədər söz daxil ola bilər
1 ci nov ismi birləşmə asılı tərəf ismin adlıq, yönlük, yerlik və çıxışlıq halda olur
Cümlənin növlərinə aid intonasiya cümlələrin özlərini bir – birindən fərqləndirmir
İntonasiya da cümlənin əsas əlamətlərindəndir
Cümlənin bir – biri ilə əlaqədar olan iki cəhəti var
Cümləyə məxsus intonasiya şifahi nitqdə özünü göstərir
Əmr, istək, arzu, xahiş, öyüd, məsləhət və s. kimi mənalar ifadə edir
Əmr cümləsinin xəbəri felin əmr şəkli ilə ifadə olunur
Felin əmr şəkli ilə əmr cümlələri arasında məna və qrammatik cəhətdən əlaqə yoxdur
Felin əmr şəklinin mənaları əmr cümlələrində dəqiqləşir
Xəbərin qrammatik cəhətdən mübtədaya tabe olması qrammatik cəhətdən onunla uyğunlaşmasıdır
Xəbər mübtədaya aid hərəkət və əlamət bildirir
Xəbər cümlənin heç bir üzvünə tabe olmayan ən müstəqil üzvdür
Xəbərlə mübtəda arasında uzlaşma əlaqəsi olur
Var olsun şeirimiz, şairlərimiz
Qızlar ilə oğlanlar yanaşı oturmuşdular
Acılı, şirinli günlər görmüşük
Vurğun qarlı dağları, əngillikləri sevirdi
Vasitəsiz tamamlıq ismin yönlük, yerlik və çıxışlıq halında olan sözlərlə ifadə olunur
İkinci dərəcəli üzvlər cümlənin baş üzvlərinə aid olur
Vasitəsiz tamamlıq kimi? nəyi? nə? suallarına cavab verir
Tabe sözün şəxs və kəmiyyətə görə əsas sözlə uyğunlaşmasına uzlaşma əlaqəsi deyilir
Bu əlaqə həm mübtəda ilə xəbər arasında, həm də II və III növ təyini birləşmələrinin tərəfləri arasında olur
Uzlaşma əlaqəsinin heç bir qrammatik göstəricisi yoxdur
Kəmiyyətə görə uzlaşma I və II şəxslərin tək və cəmində həmişə olduğu halda, III şəxsin cəmində bəzən pozulur
İsmin təsirlik halında olur
kimi? nəyi? nə? suallarına cavab verir
Yalnız təsirli fellərlə bağlı olur
Bu əhvalatı Buzbulaqda hamı bilirdi
O, dar cığırla yuxarı qalxırdı
Hərəkətin tərzini bildirir
Əsas qrammatik sualı necə? sualıdır
Zərfliyin bu növü tərzi – hərəkət zərfləri ilə, sifətlə, feli bağlama ilə, qoşma qəbul etmiş isimlə ifadə olunmur
Cümlədə hərəkət bildirən cümlə üzvünə aid olur
Səbəb və məqsəd zərflikləri arasında oxşar və fərqli cəhətlər var
Səbəb və məqsəd zərfliklərinin ifadə etdiyi iş xəbərdəki işdən əvvələ aid olur
Səbəb və məqsəd zərflikləri birinci növbədə mənalarına görə fərqlənir
Səbəb və məqsəd zərfliklərinin ayrıca sualları da var
Həmcins üzvlərə aid olur və onları izah edir
Əlavələrlə birlikdə işlənir
3-sade, düzəltmə, mürəkkəb
Mən yazını qələmlə yazdım
Biz geniş vestibülə çıxdıq
Balaca otaqda kiçik bir məclis qurulmuşdu
M.P.Vaqif ağıllı, savadlı, hazırcavab və mərd bir şəxsiyyət idi
Uca dağlar məskənin olsun
II növ təyini söz birləşməsi ilə
II növ təyini söz birləşməsi ilə
qeyri təyini söz birləşməsi ilə
III növ təyini söz birləşməsi ilə
Hansı? sualına cavab verməməsi
Cümlənin əvvəlində gəlməsi