Mürəkkəb cümlələr
Mürəkkəb cümlələrin növləri. Hissə 1.
Müəllif: arzu03
(Əlavə edilib: 24.10.2016)
Tabesizlik bağlayıcılarından biri tabesiz mürəkkəb cümlənin tərkib hissələri arasında işlənə bilməz:
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı
"Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.
Uşaqlar həyətdə oynayır, evdə sakit otururdular
Aynur sevimli gəlinciyini də ozuylə götürdü
Anar həm çalışqandır, həm de əlaçı
Ana öz oğlunu doyunca öpdü, qoxuladı, bağrına basdı
Tankları yudular, rənglədilər, döyüşə hazırladılar
Səbəb – nəticə əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlələrdə birinci tərkib hissədəki iş səbəb, ikincidəki isə onun nəticəsi olur
Səbəb – nəticə əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlələrin tərkib hissələri də intonasiya və tabesizlik bağlayıcıları ilə əlaqələnib
Səbəb – nəticə əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlələr ancaq iki tərkib hissədən ibarət olur
Səbəb – nəticə əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlələrdə birinci tərkib hissə nəticəni, ikinci tərkib hissə isə səbəb bildirir
Tamamlıq budaq cümləsi daha çox baş cümlənin ismi xəbərinə aid olur
Tamamlıq budaq cümləsi baş cümləyə ki bağlayıcısı olmadan da bağlana bilir
Bəzən tamamlıq budaq cümləsi baş cümlədən əvvəl gəlir və ona bağlayıcı sözlə bağlanır
Tamamlıq budaq cümlələri də vasitəsiz və ya vasitəli tamamlığın suallarına cavab verir
Coşğunu bir həftəlik gəzintiyə göndərdilər, ona görə ki, o dərs əlaçısıdır
Biz zəhməti ona görə sevirik ki, əsl insan kimi yaşayaq
Kəndlilər palçığa saman qatırdılar ki, qışda evin divarlarını yağış yumasın
Vüqar ona görə belə tez getdi ki, qatara vaxtında çatsın
Səbəb budaq cümləsinin xəbəri əksərən felin xəbər şəklində, məqsəd budaq cümləsinin xəbəri isə əmr və ya arzu şəklində olur
Səbəb budaq cümləsi feli sifət tərkibi və qoşma, məqsəd budaq cümləsi isə məsdər tərkibi və qoşma şəklində sadələşir
Səbəb budaq cümləsinin ifadə etdiyi iş baş cümlədəki işdən əvvələ, məqsəd budaq cümləsinin ifadə etdiyi iş baş cümlədəki işdən sonraya aid olur
Səbəb budaq cümləsi baş cümlədən sonra, məqsəd budaq cümləsi isə baş cümlədən əvvəl işlənir
Şəhərdə işlərini tez qurtarsaydın, hava qaralmamış kəndə yola düşərdik
Rəşid işdən saat 7 – də gəlməli idi, ancaq gəlmədi
Oqtay dərslərini oxudu, yoldaşları ilə gəzməyə getdi
O, əl – üzünü yuyub, saçlarını daradı
Aslanın sualı usta üçün təzə olmasa da, qəribə görünürdü
İntizar saatları nə qədər ağır olsa da, gəlib keçdi
Qızılgül ətrindən doysa bir nəfər, ona haram olar başqa ətirlər
Varım, dövlətim olmasa da, qolumun gücü ilə sizə kömək edərəm
Dil desə də, ürək razı olmur, ayaqları sözünə baxmayıb sürünürdü
Düzdür, mən orada olmuşam, amma siz deyən əhvalatı eşitməmişəm
Hərçənd mən sizin işlərinizə qarışmıram, amma zərərinizə də razı ola bilmərəm
Aydın oldu ki, qrupun yarıdan çoxu əlaçıdır
Bu cümlədəki vasitəsiz nitq qarşılaşdırma əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlədir
Vasitəsiz nitqdəki mürəkkəb cümlənin tərəfləri intonasiya ilə bağlanmışdır
"səndən", "məndən" sözləri çıxışlıq hallı əvəzliklə ifadə olunmuş vasitəsiz tamamlıqlardır
Vasitəsiz nitqli bu cümləni vasitəli nitqə çevirsək tamamlıq budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlə alınar
Müəllifin sözləri müxtəsər cümlədir, feli xəbərlidir
Beş-on dəqiqə keçməmişdi ki, külək güclənməyə başladı
O nə qədər bacarırdı, yedi
Kəndə gedə bilmədim, yollar xarabadır
Mənim getməyimə baxmayaraq, o gəlməmişdi
Mən getmişdim ki, dərs oxuyum
Hava buludlu idi, yağış isə yağmırdı
Mən oxuduğum halda, o oxumadı
Heç biri mürəkkəb cümlə deyil
Mənə elə gəldi ki, bizə kimsə göz qoyur.
Elə gecələr də var idi ki, sevincdən səhərə kimi yata bilmirdim.
Biz qərara aldıq ki, sabah iməcilik keçirilsin.
Kim sualın cavabını bilirsə, o cavab versin.
tərzi hərəkət budaq cümləsi