Cümlə üzvləri
Vasitəsiz tamamlıq. Hissə 1.
Müəllif: ibiko111
(Əlavə edilib: 10.12.2014)
Vasitəsiz tamamlıq nə ilə ifadə olunmuşdu? Dünya naz götürüb yaşada bilməz Onunla gizlənqaç oynayanları
Testin cavabını DÜZ tapdınız.
Zəhmət olmasa testin izahını aşağıdakı hissədə yazaraq digərləri ilə paylaşın.
Hörmətli dost! Siz bu gün bizə dəstək olmamısınız. Yuxarıda olan paylaşma yollarından gendə
1 dəfə paylaşanın saytımızda olan bütün hər bir hissəsindən istifadə edəcəksiniz. Əvvəlcədən təşəkkürlər.
Bu testə aid şərhlər yazılmayıb. Öz şərhlərinizi göndərmək üçün yuxarıdakı
"Testin izahını yazın" bölməsinə yazın.
İsmin adlıq halında olan sözlər və birləşmələrlə
Hərf və söz birləşmələri ilə
Cümlədə olan şəkilçilər ilə
Tabe sözün şəxs və kəmiyyətə görə əsas sözlə uyğunlaşmasına uzlaşma əlaqəsi deyilir
Bu əlaqə həm mübtəda ilə xəbər arasında, həm də II və III növ təyini birləşmələrinin tərəfləri arasında olur
Uzlaşma əlaqəsinin heç bir qrammatik göstəricisi yoxdur
Kəmiyyətə görə uzlaşma I və II şəxslərin tək və cəmində həmişə olduğu halda, III şəxsin cəmində bəzən pozulur
İclasda şagirdlərimizi təriflədilər
Bizdə köhnə çap kitabları var
Tərzi – hərəkət zərflikləri
Hərəkətin tərzini bildirir
Əsas qrammatik sualı necə? sualıdır
Zərfliyin bu növü tərzi – hərəkət zərfləri ilə, sifətlə, feli bağlama ilə, qoşma qəbul etmiş isimlə ifadə olunmur
Cümlədə hərəkət bildirən cümlə üzvünə aid olur
Yer zərflikləri ismin bu və ya başqa halında olan isimlərlə və zərflərlə ifadə olunmur
Yer zərflikləri cümlədə ifadə olunan hərəkətin, hadisənin yerini bildirir
Hara? haraya? harada? haradan? suallarına cavab verir
Yer zərfliyinin ifadə olunduğu söz ismin yönlük halındadırsa, ona hara? və haraya? sualını vermək olur
Elləri sevmişdir könlüm əzəldən
Könlümün çiçəyi açmadan soldu
Qəribin gözləri dolar axşamlar
Mən sizi görmüşəm bir yaz səhəri
Vətəni qorumaq üçün vətənpərvər övladlar yetişdirməliyik
Oğlum universitetə qəbul olunduğu üçün çox sevinirəm
Uşaq dincəlmək üçün bağa getdi
Öskürməmək üçün əlimi ağzıma tutmuşdum
Bu birləşmələrin əmələ gəlməsində heç bir formal əlamət iştirak etmir
İkinci tərəfi, adətən, isimlə ifadə olunur
Tərəfləri arasında bir sıra məna əlaqələri olmur
Birinci tərəfi müxtəlif nitq hissələri ilə ifadə olunur
Cümlə üzvləri müəyyən qanunauyğunluqla sıralanır
Mübtəda ilə xəbər heç vaxt yerini dəyişmir
Bəzən cümlə üzvlərinin qanunauyğunluqla sırası pozulur
Şeirlərdə cümlə üzvlərinin sıralanmasının nisbi sərbəstliyi təbiidir
Eşq olsun bu müqəddəs varlığa
Ona görə də təbiətə qayğı və məhəbbətlə yanaşılmalıdır
Sonra parkın kənarı ilə keçərək məktəbə doğru yollandıq
Mikayılın və döyüş yoldaşlarının payına çətin vəzifə düşmüşdü
Onlar bu sözləri Qacara çatdırdılar
İşləməyənə tənbəl deyirlər
Qaranlıq yerə daş atmazlar
Gecə saat ikidə bizi təcili oyatdılar
Mübtədası olmayan, təsəvvür olunması da qeyri-mümkün olan sadə cümlələr
Qrammatik əsası olan cümləyə
Hərəkətin qeyri-müəyyən şəxsə aid olduğunu bildirən cümləyə
Hərəkətin hamıya aid olduğunu bildirən cümlələrə
Yalnız bir sözdən ibarət olan cümləyə
Hər ikisi cümlənin qurulmasında bir vəsaitdir
Hər ikisi birinci növ təyini söz birləşməsi olur
Çeşmək "eynək" sözü ilə sinonimdir
Vətənini sevmək hər bir insanın borcudur
Öyrənmək heç zaman gec deyil
Danışmaq üçün icazə istədilər
Qaymaq satan kişinin səsi hər səhər küçəni bürüyərdi
Uşaqlar kitabı yaxşı oxuyun
Onun kitabı, karandaşı və qələmi çantasında yox idi
mübtəda ismin adlıq halında olur
kim nə hara suallarından birinə cavab verir
Nə edir? nə olacaq? nə etsə? və s. suallarından birinə cavab verir
Frazeoloji birləşmələr təsriflənən şəkildə cümlənin ismi xəbəri olur
Feli bağlamalarla ifadə olunan xəbərlər ismi xəbərlərdir
Adlarla (isim, sifət, say, əvəzlik, zərflə) ifadə olunan xəbərlər ismi xəbərlərdir
İsmi xəbərlər təyinə aid olur
2 ci təyini söz birləşməsi
1 ci təyini söz birləşməsi
3 cü təyini söz birləşməsi
1ci və 2ci təyini söz birləşməsi
2ci və 3 cü təyini söz birləşməsi
Mübtəda iş görəni, hərəkətin, əlamətin istinad olunduğu canlı və cansız varlıqları, hadisələri mücərrəd anlayışları bildirir
Mübtəda ismin yiyəlik halında olur
Mübtəda kim? nə? hara? Suallarına cavab olur
Mübtəda ismin adlıq halında olur