AH1. nida. Ağrı, həyəcan, həsrət və s. hissləri ifadə edir. Ah, başım ağrıyır. - Ah, zalım! Ah, kim, oldum yolunda can fəda. M.Ə.Sabir. Bir zaman, ah ki, bir tair idim azadə; Əcəba, kim məni saldı bu xərababadə? M.Hadi. [Səfər bəy:] Ah! Yaman yorulmuşam, səhər sübhdən gəzirəm, heç bir zad tapa bilmədim. B.Talıblı.
// İs. mənasında. Fəryad, fəğan. Rəsulam, ahıma dağlar dayanmaz; Dərdim çoxdur mənim kimsələr bilməz. “Aşıq Qərib”. Bu ahdan sonra deyəsən onun [Məsum kişinin] sinəsi şumlanmış zəmi kimi boşaldı. Mir Cəlal. // Təəssüf, kədər, peşmanlıq, ümidsizlik, məyusluq ifadə edir. Ah, bilsəydim, heç gəlməzdim! Ah, onu bir daha görməyəcəyəm! [Bahadır:] Ah, insanı bir-birindən ayıran “Uçurum dərələr!”. Mən sizi məhv etmək istərkən, siz məni məhv etdiniz. N.Nərimanov. [Sədəf:] Ah, bu beş il, indi o günlər mənə bir yuxu kimi gəlir. İ.Əfəndiyev. // Təəccüb, heyrət, sevinc, həmçinin gözlənilməz bir şey qarşısında doğan hissləri ifadə edir. Ah, nə gözəl mənzərədir! Ah, nə yaxşı gəldin! Ah çəkmək - kədər, qüssə, təəssüf, həsrət, heyrət, həyəcan ifadəsi olaraq “ah” demək. Ala gözlüm, səndən ayrı düşəli; Ah çəkməkdən bağrım qana dönübdür. Aşıq Ələsgər. Qoca tarzən Cavadın arvadı müztərib halda tez-tez qapını açıb, küçəyə baxırdı və ah çəkərək otağa qayıdırdı. Ə.Haqverdiyev. Sona xala .. dərdini mənə söylədi. Axırda bir ah çəkərək dedi: - Kaş oğlum Bəşir sağ olaydı, bu azadə qadınları görəydi. S.S.Axundov. Ah etmək (eləmək) həsrət çəkmək, təəssüflənmək, qəmlənmək, ah çəkmək. Əğyar əlindən ah edərəm hər nəfəs, vəli; Cövri həmişə aşiqi-miskinə yar edər. Nəsimi. Ah eylədigim sərvi xuramanın üçündür. Füzuli. Ah eylədigim nəşəyiqəlyanın üçündür. M.Ə.Sabir. is. Fəryad, fəğan. Çərxə çıxardı ahımı, canımı yandırdı qəmin. Nəsimi. Dağıdır hər ləhzə rəxti-eyşimi ahim yeli. Füzuli. Əflakə kəmənd atdım sənsiz; Hər ah ki, çəkdim aşiqanə. Heyran xanım. Yandırır atəşi-ahilə gülü gülzarı; Çəkməyin Seyyidi, yar olmasa, gülzarə tərəf S.Ə.Şirvani. □ Ahı göyə (göylərə) çıxmaq (ucalmaq) - fəryad etmək, son dərəcə kədərlənmək, qüssələnmək, qəmlənmək, inləmək. Gah göstərdi qədin, göylərə çıxdı ahım; Gah göstərdi gözün, eylədi bimar məni. S.Ə.Şirvani. Möhnət çəmənindən gül dərə-dərə; Ucalır şairin ahı göylərə. S.Vurğun. is. köhn. Bəddua, qarğış. Atanın duası əsər eylər, ananın ahı. (Ata. sözü). Paylaşın - Hamı bilsin
|