1. Müstəqil feil kimi aşağıdakı mənalarda işlədilir: a) yaşamaq, sakin olmaq, ömür sürmək. Iki il Bakıda oldum. O, yataqxanada olur. Siz hansı küçədə olursunuz? - Mərcan xanım uzaqda olmurdu. T.Ş.Simurq; b) mövcud olmaq, var olmaq. Insan olmasaydı nəyə gərəkdi; Sənin gözəlliyin, ana təbiətl M.Dilbazi; c) iştirak etmək. Dərsdə olmaq. Qonaqlıqda olmaq. Iclasda olmaq; ç) üz vermək, baş vermək, vaqe olmaq, əmələ gəlmək. Dünən balaca yanğın olmuşdu. - Azad çırpınacaq bütün vicdanlar; Nə hicran olacaq, nə də intizar. S.Vurğun. Qonşu, yenə nə olub? - deyə soruşdum. S.Rüstəm; d) doğulmaq, dünyaya gəlmək, anadan olmaq. - Onun nəyi olub? - Bir qızı olub. Uşaqlar ekiz olub. - ..Münəvvər xanımın binadan-başdan uşağı olmurdu. Mir Cəlal. Cavadla Zöhrə Aslan olandan sonra bir-birini daha da çox sevməyə başladılar. Ə.Vəliyev; e) bir yerə gəlmək (getmək), bir yeri gedib görmək. Saat ikidə məktəbdə olacağam. [Maya] hələ ömründə çobanların yaşadığı alaçıqda olmamışdı. M.Ibrahimov; ə) yerləşmək, sığmaq. Şeylər çamadana olmur. Papaq başına yaxşı oldu; f) malik olmaq. Pulu olmamaq. Bağı olmaq. Maşını olmaq.
Cəmi yeddiillik təhsili olan Gülaçar qızğın mütaliə həvəskarı idi. İ.Əfəndiyev; g) mümkün olmaq, icazə verilmək. Gəlmək olarmı? Içəri girmək olar; ğ) bir haldan başqa hala keçilmək, dəyişmək. Su donub buz oldu. Od sönüb kül oldu. - [Gilənin] axşamdan basdırdığı qaratikan kötüyü lülə köz olmuşdu.Ə.Vəliyev; h) gəlib çatmaq, yetişmək. Səhər oldu. Gecə yarı oldu. - Bayram oldu, heç bilmirəm neyləyim? Bizim evdə axta zoğal da yoxdur. M.P.Vaqif. Axşam hələ olmamışdı. S.Hüseyn.
Köməkçi feil kimi işlədilir: a) ixtisas və sənət mənası verən isimlərdən sonra gələrək, həmin ixtisas və sənətə yiyələnməyi, onunla məşğul olmağı bildirir. Müəllim olmaq. Həkim olmaq. - Firəngistanda birisi ki istəyir alim ola, gərək gecələr yatmayıb zəhmət çəkə, elm oxuya.. C.Məmmədquluzadə; b) isim, sifət və saylardan sonra gələrək həmin sözlərdən -lan // -lən və -laş // -ləş şəkilçilərinin əlavəsilə düzələn feillərin sinonimləri olan mürəkkəb feillər əmələ gətirir; məs.: xəstə olmaq (xəstələnmək), yaxşı olmaq (yaxşılaşmaq), qoşa olmaq (qoşalaşmaq), yoxsul olmaq (yoxsullaşmaq), şən olmaq (şənlənmək); c) bir sıra sözlərdən sonra gələrək mürəkkəb feil və ifadələr düzəldilir; məs.: bənd olmaq, xaraba olmaq, daxil olmaq, aşiq olmaq.
Oldu! şəklində - tabe şəxsin, verilən əmri, tapşırığı başa düşdüyünü və onu dərhal icra edəcəyini bildirən cavabı; baş üstə!
□ Olan oldu (olub) - olub keçmiş, düzəlməsinə, islahına vaxt, imkan olmayan hadisə haqqında. Olan oldu, keçən keçdi - keçmiş ola, artıq gecdir, keçənə güzəşt deyərlər. Onlar deyən yalan oldu; Keçən keçdi, olan oldu. M. Müşfiq. Yaxşı, olan oldu, keçən də keçdi; Indi fikrin nədir, de görək indi? S.Vurğun. Ay oldu ha! - işin baş tutmayacağını bildirmək üçün işlədilən istehzalı ifadə. Bir dəfə (kərə) də olsun - heç, qətiyyən, əsla, tamamilə. Bir dəfə də olsun işə gecikməyib. - Mirzağa elmi tənəzzöhlərə, səyahətlərə bir kərə də olsun getməmişdi. S.Hüseyn. (Bu) olmadı - bir fikir və ya təkliflə razılaşmadıqda etiraz ifadəsi kimi işlədilir. Bu olmadı, o bizim ən yaxşı operatorlarımızdandır. Hər necə (cür) olursa olsun - 1) heç bir şeyə baxmayaraq. Hər necə olursa olsun getməlisən. - [Kor Seyid] hər necə olursa olsun arvadını aparacağını söyləyirdi. S.Hüseyn; 2) b ax hər necə olsa. Hər necə olsa - hökmən, mütləq, heç bir şeyə baxmayaraq. [Tubu:] Qızım, dəli olma, Həsən hər necə olsa, sənin atandır. Ona niyə köməkeləməyəsən? Ə.Haqverdiyev.