VARİSSİZLİK (ID - 41391)is. Varisi, vərəsəsi olmama, vərəsəsizlik.
...vari. Sifətlərin axırına gətirilərək, oxşarlıq, bənzərlik bildirir; məs.: dalğavari, halqavari və i.a. // Eyni mənada bəzən adam adlarına da əlavə edilir; məs.: Füzulivari,... |
VARİYYAT (ID - 41392)is. Mal, dövlət, var. Molla sonbeşik Salehdən bəri başdan xeyli variyyat qoparıb evinə yolladı. S.Rəhimov.
|
VARLANDIRMA (ID - 41393)“Varlandırmaq”dan f.is.
|
VARLANDIRMAQ (ID - 41394)f Varlı etmək, maldövlət sahibi etmək, dövlətləndirmək.
|
VARLANMA (ID - 41395)“Varlanmaq”dan f.is. [Almaz:] Bizə tək-tək adamların varlanması lazım deyildir. Gərək ellik varlansın, cəmiyyət varlansın. C.Cabbarlı.
|
VARLANMAQ (ID - 41396)f . Var-dövlət sahibi olmaq, sərvətə malik olmaq, varlı olmaq. Nurcabbar var-dövlətə də, varlanmaq ehtirası ilə özünü oda-közə vuranlara da ikrahla baxırdı. İ.Məlikzadə.
|
VARLI (ID - 41397)sif. Dövlətli, sərvətli, bolluq və rifah içərisində yaşayan. Varlı yaşayış. Varlı həyat uğrunda. Varlı təsərrüfat. // İs. mənasında. Varlılar və yoxsullar. - Varlıların çoxu özlərini və mədənlərini qorumaq məqsədi...
|
VARLI-HALLI (ID - 41398)bax varlı. Varlı-hallı adam. - Bu kişi varlı-hallı bir adam idi. Ə.Haqverdiyev.
|
VARLI-KARLI (ID - 41399)dan. bax varlı-hallı.
[Pərzad:] Varlı-karlı kişidir, niyə verməyək? Mir Cəlal. |
VARLIQ (ID - 41400)is. 1. Olma, var olma, mövcud olma; mövcudiyyət (yoxluq ziddi). Məhəbbət özü də canlı həyatdır; Onun varlığını yaşayan duyur. S.Vurğun. “Sual” romansında çoban həyatını, gözəl mənzərələri təsvir edən Asəf Zeynallı...
|
VARLILIQ (ID - 41401)is. Maddi cəhətdən iqtidarlılıq, maddi rifah, varı-dövləti olma; dövlətlilik; varlı adamın halı. Varlılığa tələsən yoxsulluğa tez düşər. (Ata. sözü).
|
VARMA (ID - 41402)“Varmaq”dan f.is.
|
VARMAQ (ID - 41403)f 1. Getmək, yetişmək, çatmaq, gəlmək, gəlib çatmaq. İstərəm kim, varayım kuyinə yüz qovğa ilən. Kişvəri. Leyli onun olsun, eylədim əhd; Var, indi sən et əlacına cəhd. Füzuli. Səba, əhvalımı bir-bir; Varıb ol yarə ərz eylə....
|
VARNA (ID - 41404)is. [sanskr.] Qədim Hindistanda mövcud olmuş 4 zümrədən hər biri: brahmanlar, kşatrilər, vayşilər, şudralar.
|
VARSAGI (ID - 41405)is. qəd. Varsaqların ifa etdikləri hava; şeir. Türkmən şairlərinin .. qoşmalarını, varsağılarını bilməmək, öyrənməmək bizim üçün böyük bir nöqsan ədd oluna bilər. S.Mümtaz.
|
VARSAQ (ID - 41406)is. [qədim türkdilli tayfa adından] İndiki aşıq adlandırılan xalq şairi, müğənni və çalğıçının qədim adı.
|
VARSAQLAMAQ (ID - 41407)f . qəd. 1. Şeir oxumaq, şeir demək; deyişmək.
2. məc. Boş-boş danışmaq, hərzə danışmaq, çərənçilik etmək. |
VARŞAVYANKA (ID - 41408)[Varşava şəhərinin adından] XX əsrin əvvəlində rus inqilabçıları arasında geniş yayılmış polyak inqilabi mahnısı.
|
VARVARIZM (ID - 41409)[yun.] dilç. Bir dilin formalarına xas olmayan və həmin dilin təmizliyini pozan xarici söz, ya ifadə.
|
VARYAQLAR (ID - 41410)cəm [rus.] tar. IX-X əsrlərdə soyğunçuluq və ticarət məqsədi ilə Şərqi və Qərbi Avropaya basqınlar etmiş, habelə qədim Rusiya və Bizansda muzdlu əsgər kimi xidmət etmiş normanlara qədim Rusiyada və Bizansda verilən ad.
|
VAR-YOX (ID - 41411)is. 1. Bir adamın malik olduğu şeylərin hamısı. [Xan:] Bu gecə nömrədən var-yoxumu aparıb, bircə papağımı qoyublar. Ə.Haqverdiyev. ..Bu camaatın hər bir fərdi varını-yoxunu sizin sözlərinizin, fikirlərinizin yolların-da fəda...
|
VASİL (ID - 41412)[ər.]: vasil etmək - çatdırmaq, qovuşdurmaq, yetişdirmək, nail etmək. Müjdə ki, muradım oldu hasil; Məqsudə səni haq etdi vasil. Füzuli; □ vasil olmaq - çatmaq, yetişmək, varmaq, qovuşmaq, nail olmaq. Əzazilin sözün tutma, anın...
|
VASİTƏ (ID - 41413)is. [ər.] 1. Bir şeyi əldə etmək, yaxud bir işi həyata keçirmək üçün lazım olan şey, üsul, yol, alət və s. İstehsal vasitələri. Nəqliyyat vasitələri. Müdafiə vasitələri. Texniki vasitələr. Dil insanların ünsiyyət vasitəsidir....
|
VASİTƏÇİ (ID - 41414)is. 1. Bir-biri ilə çəkişən, mübahisə edən iki tərəfi barışdırmağa kömək edən adam və ya təşkilat. // İki tərəf arasında vasitə olan, əlaqə düzəldən şəxs; araçı, miyançı.
2. Ünsiyyət vasitəsi, əlaqə vasitəsi.... |
VASİTƏÇİLİK (ID - 41415)is. Arada vasitə olma; vasitəçi işi; miyançılıq. [Bəxtiyar] axundun özünə müraciət etməyə, onun vasitəçiliyi ilə inəyini geri almağa qərar verdi. S.Hüseyn. □ Vasitəçilik etmək - arada vasitə olmaq. Mirzə Həbib ağa bir qafqazlıya...
|
VASİTƏLİ (ID - 41416)sif Vasitəsi olan; bir vasitə ilə əmələ gələn; birbaşa deyil, vasitə ilə olan.
□□ Vasitəli vergi mal. - burjua ölkələrində: istehlak şeylərindən alınan vergi. Vasitəli nitq - qrammatikada: birisinin eyni ilə deyil, dəyişilmiş... |
VASİTƏSİZ (ID - 41417)sif. Vasitəsi olmayan; doğrudan doğruya olan, arada heç bir vasitə olmayan, bilavasitə.
□□ Vasitəsiz nitq - qrammatikada: birisinin olduğu kimi, yəni heç bir dəyişiklik edilmədən verilən sözləri. Vasitəsiz tamamlıq qrammatikada:... |
VASSAL (ID - 41418)[fr.] 1. tar. Orta əsrlərdə Qərbi Avropada: özündən daha böyük və güclü olan feodaldan asılı və onun üçün müəyyən mükəlləfiyyətlər görməyə borclu olan feodal.
2. məc. İqtisadi və siyasi cəhətdən başqasından asılı... |
VASVASI (ID - 41419)sif. 1. Hər şeydən çəkinən, hər şeydən iyrənən, hər şeydən şübhələnən. A qardaş, elə həkimlərin sözünə baxıb bu günə düşmüsən, vasvası olma. S.S.Axundov. Bir anda şübhə, heysiyyətimi, qürurumu xırpalayan qara, ağır...
|
VASVASILIQ (ID - 41420)is. Vasvası adamın xasiyyəti, halı. [Qəmər:] Yox, siz qoca deyilsiniz ki. Mənə elə gəlir ki, sizin əsas xəstəliyiniz vasvasılıqdır. S.Rəhman.
|
VAŞAQ (ID - 41421)is. zool. Pişiklər fəsilə-sindən çox itigözlü yırtıcı heyvan. Vaşaq dərisi.
|
VATERPAS (ID - 41422)[holl.] tex. Xəttin, müstəvinin üfüqi vəziyyətini yoxlamaq üçün cihaz.
|
VATERPOL(O) (ID - 41423)[ing.] idm. İki üzgüçü komandası arasında suda oynanılan top oyunu. Vaterpolo yarışları.
|
VATERPOL(O)ÇU (ID - 41424)is. idm. Vaterpol(o) oyunçusu olan idmançı. Yarışlarda futbolçulardan başqa, vaterpolçular, həndbolçular və başqaları da iştirak edəcəklər.
|
VATIN (ID - 41425)[fr.] İstilik üçün paltarın üzü ilə astarı arasına tikilən çox qalın xovlu seyrək trikotaj parça.
|
VATİNLİ (ID - 41426)sif. Vatin tikilmiş, vatini olan. Vatinli palto.
|
VATMAN (ID - 41427)[xüs. is.-dən]: vatman kağızı:
rəsmxətt və rəsm üçün əla möhkəm kağız növü. |
VATT (ID - 41428)[fizik C.Uattm (1763-1819) adından] fiz. Elektrik cərəyanı qüvvəsini ölçmə vahidi.
|
VATTMETR (ID - 41429)f iz. Elektrik qüvvəsini vattlarla ölçmək üçün cihaz. Vattmetr qazıma mühərrikinin [elektromotorun] sərf etdiyi gücü qeyd edir. Quliyev.
|
VAV (ID - 41430)Ərəb əlifbasında “J” yazılan hərfin adı.
|
VAVEYLA (ID - 41431)is. [ər.] Vay, dad, fəryad, fəğan. Vaveyla qoparmaq. - [Əbülhəsən bəy:] Biz Təbriz küçələrində qopan bu vaveylanın təzə bir macəra olduğuna inanırdıq. M.S.Ordubadi. Şapkalı zabitlərin ağır addımları döşəmədə fəlakət...
|
VAY (ID - 41432)1. nida. Qorxu, həyəcan, təəssüf, kədər, ağrı, təəccüb, fərəh kimi hissləri ifadə edir. Vay, yazıq! Vay, ilana bax! - Vay, kim, əğyar ilən ol yar həmdəmdir yenə. Kişvəri. [Ziba xanım:] Vay, yad kişinin səsi gəlir; vay, indicə...
|
VAYXIR (ID - 41433)sif 1. Huşsuz, fərsiz.
2. Mineral su adı. |
VAYILDAMA (ID - 41434)“Vayıldamaq”dan f.is.
|
VAYILDAMAQ (ID - 41435)f Vay demək, inildəmək, zarımaq, ax-vay etmək. Alo zarıyan yasavulu dümsüklədi: - Əyə, balam, niyə vayıldayırsan, arvad deyilsən ki?! S.Rəhimov.
|
VAYILDAŞMA (ID - 41436)“Vayıldaşmaq”dan f.is.
|
VAYILDAŞMAQ (ID - 41437)qarş. dan. Birlikdə vayıldamaq (bir neçə adam).
|
VAYILTI (ID - 41438)is. Vay səsi, ax-uf səsi, inilti səsi.
|
VAYQANLI (ID - 41439)sif. dan. Əsassız olaraq adı pisliyə çıxmış (adətən “adı vayqanlı” şəkildə işlənir). Heç kəsin adı vayqanlı olmasın. (Ata. sözü).
|
VAYLI (ID - 41440)sif. Fəlakətli, həyəcanlı, təlaşlı. Axşam çökdü şəhərə, bir südlü, aylı axşam; Çoxlu xəbər gətirdi; şivənli, vaylı axşam. Ə.Cavad.
|
Bu səhifə dəfə baxılıb