İzahlı lüğət

FİKİRLİLİK (ID - 14145)

is. Fikirli adamın halı, fikirli olma; dalğınlıq. Gəmidən çıxaraq sahildə dayandıqları beş-on dəqiqə ərzində əsgərlərin açılan çöhrələrində nə isə bir tutqunluq, qeyrimüəyyən bir fikirlilik vardı. Ə.Əbülhəsən.

FİKİRSİZ (ID - 14146)

sif. Heç bir fikri, dərdi, qayğısı olmayan. Fikirsiz adam. // Fikri özündə olmayan; huşsuz. // zərf mənasında. Fikirləşmədən, düşünmədən, mülahizə etmədən. Fikirsiz hərəkət etmək. - [Şərəfoğlu Rüstəmə:] Ən yaramaz...

FİKİRSİZLİK (ID - 14147)

is. 1. Fikri özündə olmama; huşsuzluq. // Fikirsizcəsinə hərəkət, düşüncəsizlik.
2. Heç bir fikri, qayğısı, dərdi olmama.

FİKRƏN (ID - 14148)

zərf [ər.] 1. Fikirləşərək, fikirlə, fikrində, zehnində düşünərək. Fikrən bir şey düşünüb demək. - [Firidun] Şəmsiyyənin məqsədini fikrən müəyyən etməyə çalışdı. M.İbrahimov.
Beyin, zehin cəhətdən. [Surxay...

FİKRİ (ID - 14149)

sif. [ər.] Fikrə, ağla, düşüncəyə aid olan, fikir, ağıl, düşüncə ilə bağlı olan; əqli, zehni. C.Məmmədquluzadə fikri durğunluq, gerilik, cəhalət tüstüsünün xalq üçün yaratdığı qorxudan həyəcanla danışaraq əlac etməyə...

FİKRİAÇIQ (ID - 14150)

bax açıqfikirli. Fikriaçıq adam. - [Zeynal] özünü fikriaçıq, ziyalı bir şəxs hesab edərdi. S.Hüseyn.

FİKSAJ (ID - 14151)

[fr. fixoge - möhkəm] Aydınlaşdırıldıqdan sonra fotoplyonkanı, fotoplastinkanı (neqativi) və ya onlardan kağıza çıxarılmış surətləri yuyub sabitləşdirmək üçün kimyəvi məhlul.

FİKSAJLAMA (ID - 14152)

“Fiksajlamaq” dan f.is. Neqativləri fiksajlama prosesi.

FİKSAJLAMAQ (ID - 14153)

f Fotoplyonkanın surətlərini fıksajla işləmək. Plyonkanı fiksajlamaq.

FİKUS (ID - 14154)

[lat.] bot. Tutkimilər fəsiləsindən tropik ağac və ya sarmaşıq. // Həmin cinsə daxil olan, iri ovalşəkilli yarpaqları olan bəzək bitkisi.

FİQÜR (ID - 14155)

[lat. figura - görünüş] 1. Bir iş görərkən (rəqs edərkən, təyyarədə uçarkən və s.) birinin və ya bir şeyin aldığı vəziyyət. Rəqsin ayrı-ayrı fiqurları. - Təyyarəçi çox vaxt yüksək pilotaj fiqurları göstərməli olur...

FİQURIST (ID - 14156)

[lat.] Mürəkkəb fiqurlar göstərən idmançı (əsasən konkisürən) (bax fiqur 1-ci mənada). Fiquristlərin yarışı.

FİQURLU (ID - 14157)

sif 1. Kənarları, dövrəsi düzxətli olmayan, qırçın, mürəkkəb formada olan. Fiqurlu peçenye. Bəzəkli fiqurlu ayaqları olan pardaqlanmış yemək stolu. // Üzərində basma, naxış olan; naxışlı. Fiqurlu kitab cildi. Fiqurla ifa olunan...

FİL (ID - 14158)

is. [fars.] 1. zool. Tropik meşələrdə yaşayan uzun və qüvvətli xortumlu, tüksüz, otyeyən məməli iri heyvan. Filin bir fikri var, filbanın min. (Ata. sözü).
2. Diaqonal üzrə istənilən xanaya hərəkət edən şahmat fiquru. Zəki...

FİLAN (ID - 14159)

sif [ər.] Bir adamın, bir şeyin yaxud bir yerin adını çəkmək istəmədikdə onun əvəzinə işlədilən söz. Filan adam. Filan kənd. Filan ev. - Bihudədir ol qamu fəsanə; Kim, aşiqdir filan filanə. Füzuli. Birdən eşidərdilər ki, Əbdülkərim...

FİLANİ (ID - 14160)

is. [ər.] köhn. bax filankəs. Təkəllümə gəlib vəfalı dilbər; Soruşub: - Bəs neçin filani gəlməmiş? Q.Zakir. Qoyma külahın kəc, ay bəy, aldatma cahanı; Bəsdir, a filani! M.Ə.Sabir.

FİLANKƏS (ID - 14161)

FİLANTROPİYA (ID - 14162)

is. [yun.] Xeyriyyəçilik, yoxsullara kömək.

FİLARMONİYA (ID - 14163)

[yun. phileo - sevirəm və harmonia - ahəng] Konsertlər təşkil edən və musiqi sənətini təbliğ edən cəmiyyət və ya idarə. M.Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası 1936-cı ildə təşkil olunmuşdur.

FİLATELIST (ID - 14164)

[yun. phileo və felos] Filatelizmlə məşğul olan adam, marka kolleksioneri. Filatelistlər cəmiyyəti. Filatelistlər klubu. Gənc filatelist.

FİLATELİYA, FİLATELIZM (ID - 14165)

[yun. phileo
sevirəm və felos - yığım, rüsum] Kolleksiya üçün marka və poçt ödənişi nişanlarından yığıb saxlama.

FİLBAN (ID - 14166)

is. [fars.] Fillərə baxan, xidmət edən; fil gəzdirən. Xalqa göstərməyə fili filban; Küçədə gəzdirir idi hər yan. A.Səhhət.

FİLDEKOS (ID - 14167)

[fr. fil d'Eoosse - şotland sapı] İpək sapa oxşayan saya pambıq iplik (trikotaj toxumaq üçün işlədilir). // Həmin iplikdən toxunmuş. Fildekos corab.

FİLDEPERS (ID - 14168)

[fr. fil de Pers - fars sapı] Əla fildekos. // Həmin sapdan toxunmuş. Fildepers corab.

FİLİAL (ID - 14169)

[lat. filialis - oğula məxsus] Hər hansı təşkilatın (idarənin, müəssisənin və s.) müəyyən dərəcədə müstəqilliyə malik şöbəsi. Institutun filialı. Muzeyin filialı. Filialın rəhbəri. - Elmlər Akademiyasının filialının...

FİLİZ (ID - 14170)

is. Tərkibində metal və ya onun birləşmələri olan təbii xam mineral; külçə. Dəmirfilizi. Mis filizi. Dəmir, polimetal, mis və s.-nin filizləri daha geniş yayılmışdır.

FİLİZLİ (ID - 14171)

sif. Filiz yataqları olan, filiz çıxarılan. Filizli sahələr. // Tərkibində filiz olan. Filizli qazıntılar. Filizli torpaq.

FİLİZSAFLAŞDIRMA (ID - 14172)

is. Tərkibində filiz olan xam mineralların ilk emalı. Filizsaflaşdırma kombinatı.

FİLİZYUYAN (ID - 14173)

sif. xüs. Filizi su ilə yuyub təmizləyən. Filizyuyan qurğu.

FİLM (ID - 14174)

FİLMOSKOP (ID - 14175)

[ing. fılm və yun. skopeo baxıram] Pozitiv kinoplyonkaları göstərmək üçün proyeksiya aparatı.

FİLMOTEKA (ID - 14176)

[ing. film və yun. theke yeşik] Kinostudiyada, kitabxanada və ya kinofabrikdə kinofilmlərin yığılıb saxlandığı şöbə, arxiv. Filmotekada saxlanılan kino əsərləri elmi cəhətdən öyrənilir.

FİLOLOGİYA (ID - 14177)

[yun. phileo - sevirəm və logos - söz] Hər hansı bir xalqın dil və ədəbiyyatını öyrənən elmlərin hamısının birlikdə adı. Azərbaycan filologiyası. Antikfilologiya. Şərq filologiyası. Antik dövr abidələrinin öyrənilməsi ilə...

FİLOLOJİ (ID - 14178)

sif. Filologiyaya aid olan, filologiya ilə əlaqədar olan. Filoloji təhsil. Filoloji tədqiqat. Filoloji əsər. // Filologiya üsullarına əsaslanan. Əlyazmasının filoloji təhlili.

FİLOLOQ (ID - 14179)

[yun.] Filologiya mütəxəssisi. Gənc filoloqların araşdırmaları.

FİLOSOF (ID - 14180)

[yun. phileo - sevirəm və sophia müdriklik] 1. Fəlsəfə mütəxəssisi, ümumiyyətlə, fəlsəfə ilə məşğul olan, dünyagörüşü məsələlərini tədqiq edən alim, mütəfəkkir. Görkəmli Azərbaycan filosofu Bəhmənyar. Şair Füzuli...

FİLOSOFANƏ (ID - 14181)

sif. [yun. philosof və fars. ...anə] 1. Filosof kimi (bax filosof 2 -ci mənada). Həyata filosofanə (z.) baxmaq. // Dərin fikrə dalmış kimi görünən. Rüstəm bəyin filosofianə siması birdən-birə dəyişildi, dodaqlarında səmimi və...

FİLOSOFLUQ (ID - 14182)

is. Fəlsəfi mühakimələrə meyil, mücərrəd mühakimələrlə məşğul olma. // məc. Əllaməlik, üqəlalıq. [Yəhya:] Filosofiluq sənə heç yaraşmır, Əli. Y.Əzimzadə. □ Filosofluq etmək - əllaməlik etmək. Telli arvad [Rüstəm...

FİLTR (ID - 14183)

[fr.] Mayeni içində olan bərk cisimlərdən ayırmaq üçün cihaz və ya məsaməli cisim; süzgəc.

FİLTRAT (ID - 14184)

[fr.] Filtrdən (süzgəcdən) keçirilmiş maye.

FİN (ID - 14185)

Finlandiyanın əsas əhalisini təşkil edən xalq və bu xalqa mənsub adam. Fin profiessional musiqi mədəniyyəti.
□□ Fin bıçağı - qında gəzdirilən qısa yoğun tiyəli bıçaq; finka.

FİNAL (ID - 14186)

[ital. finale - sonuncu, axırıncı]
inc. Musiqi, teatr və ya ədəbi əsərin sonu. Simfioniyanın finalı. Romanın finalı. - “Koroğlu” uvertürası operanın finalında səslənən təntənəli və möhtəşəm musiqi ilə qurtarır. Ə.Bədəlbəyli....

FİNALÇI (ID - 14187)

is. idm. Final oyununda, yarışında iştirak edən idmançı və ya idman komandası. Finalçıların yarışı (görüşü). Finalçı idmançı.

FİNCAN (ID - 14188)

is. Çay, qəhvə, su və s. içmək üçün kiçik, dairəvi, əsasən dəstəli, saxsı və ya çini qab. Qəhvə fincanı. Fincana şərbət
tökmək. Çini fincan. - Piri kişi.. çaydandan ikifincan çay töküb süfrəyə qoydu. S.S.Axundov....

FİNCƏ (ID - 14189)

sif. və zərf Fin dilində. Fincə danışmaq. Fincə-rusca lüğət. Fincə öyrənmək.

FİNİŞ (ID - 14190)

[ing. finisch - son] 1. Sürət idman yarışlarının həlledici son hissəsi. Qaçışın finişi.
2. Belə yarışlarda distansiyanın son nöqtəsi. Finişə birinci çatmaq. // Məc. mənada. Sənsiz olacağam deməyə gəlmir dilim; Kim bilir,...

FİNKA (ID - 14191)

[rus.] bax fin bıçağı ("fin”də).

FİN-UQOR (ID - 14192)

Fin-uqor dilləri dilç. başlıca olaraq Mərkəzi və Şərqi Avropada və Asiyanın şimal-qərbində yaşayan xalqların (macarların, finlərin, karellərin, estonların, xantların, mansilərin, saamların, komilərin və bəzi başqa xalqların)...

FİRAVAN (ID - 14193)

sif və zərf [fars.] Çox, bol, çoxlu, varlı. Firavan həyat. Firavan dolanacaq. - Uşaqlığında ata-ananın nəvazişindən başqa heç nə görməyən Səltənət ərə gedəndən sonra çox firavan yaşamışdı. Ə.Vəliyev. Daha da firavan,...

FİRAVANLIQ (ID - 14194)

is. Yaşayış üçün hər cür maddi nemətlərin bol olduğu hal; bolluq, rifah. Firavanlıq içində yaşamaq. - Adamların şərəfli əməyi ilbəil ölkəmizə bolluq, xalqımıza firavanlıq gətirəcəkdir.

Bu səhifə dəfə baxılıb

......
Insert Error: Table './shagird_myusers/spam_checker' is marked as crashed and last (automatic?) repair failed