İzahlı lüğət

FEYZ (ID - 13945)

is. [ər.] Nemət, bərəkət, rifah, bolluq. // İnsanın hər hansı maddi və mənəvi tələbini təmin edən, ona zövq verən, məmnunluq hissi törədən, fayda verən şey. [Məlikşah:] Səfər et, bax, nə gözəldir dünya; Çox olur feyzi...

FEYZLƏNMƏ (ID - 13946)

“Feyzlənmək” dən f.is.

FEYZLƏNMƏK (ID - 13947)

f. Feyz almaq, zövq almaq, ləzzət aparmaq. Musiqidən feyzlənmək.

FEYZLİ (ID - 13948)

sif. Feyz verən, rifah verən, nemət verən, sevinc gətirən.

FEYZYAB (ID - 13949)

[ər. feyz və fars. ...yab]: feyzyab etmək - feyzləndirmək, feyz vermək. Həmişə şəhərə qayıdanda Cənnətəli şeirləri ilə məni də feyzyab edər. Çəmənzəminli. [Məşədi Qəzənfər:] .. Dərvişlər hamısı hamama yığılıb...

FƏAL (ID - 13950)

[ər.] 1. sif. İşlək, çalışqan, işcil, fəaliyyətli, daim fəaliyyət göstərən, çox iş görən, çox işləyən. Çox fəal adamdır. - [Malik] Sona kimi bir neçə fəal gəncləri içəri apardı. M.İbrahimov. // zərf Fəaliyyətlə,...

FƏALİYYƏT (ID - 13951)

is. [ər.] 1. Hər hansı bir sahədə iş, çalışma; fəallıq göstərmə; aktivlik. Pedaqoji fəaliyyət. Ictimai fəaliyyət. - [Firidun] yalnız fəaliyyətdə, yalnız çalışmaqda bir təskinlik taparaq bütün varlığını yenidən dərslərə...

FƏALİYYƏTLİ (ID - 13952)

sif. Çalışqan, işcil, fəaliyyət göstərən; aktiv. Mən [Fəxrəddin], özlərini dəyərli və fəaliyyətli idarəçi və çalışqan göstərə bilmiş Eldəniz xanədanından bir nəfərin hökmdarlığa təyin olunmasını təklif edirəm....

FƏALİYYƏTSİZ (ID - 13953)

sif. Fəaliyyət göstərməyən, çalışmayan, işləməyən; hərəkətsiz, passiv. Fəaliyyətsiz (z.) durmaq (heç bir iş görməmək).

FƏALİYYƏTSİZLİK (ID - 13954)

FƏALLAŞDIRMA (ID - 13955)

“Fəallaşdırmaq” dan f.is.

FƏALLAŞDIRMAQ (ID - 13956)

f. Fəal etmək, fəaliyyətini daha da artırmaq, daha da canlandırmaq; aktivləşdirmək. Ictimai iş şagirdləri fəallaşdırır. Müəllim yeni mövzunu yaxşı mənimsəmək və sinfi fəallaşdırmaq məqsədilə canlı müsahibə apardı.

FƏALLAŞMA (ID - 13957)

“Fəallaşmaq” dan f.is.

FƏALLAŞMAQ (ID - 13958)

f. Daha fəal olmaq, fəaliyyətini daha da artırmaq; aktivləşmək.

FƏALLIQ (ID - 13959)

is. İşcillik, çalışqanlıq, fəaliyyət, aktivlik. Fəallıq göstərmək.

FƏCİ (ID - 13960)

FƏCR (ID - 13961)

is. [ər.] 1. Səhərin çox erkən, günəş çıxmazdan əvvəlki çağı, dan vaxtı. Fəcrin saf havası dolur içəri; Kəndi seyr eləyir... Oyanır həyat. B.Vahabzadə. Fəcrin qızıl rənglərilə boyananda mavi göylər; Dünyanın hər tərəfindən...

FƏDA (ID - 13962)

is. [ər.] Ən əziz bir adam və ya yüksək amal, iş yolunda özünü qurban etmə; qurban. Pəri sənə qurban, dirili Qurban; Yolunda fədadı bu baş ilə can. “Qurbani”. Fəda etmək - canını qurban etmək. [Mirzə Rza:] Qardaşlar, bütün...

FƏDAİ (ID - 13963)

is. [ər.] Ümumi bir iş yolunda, məslək uğrunda təhlükəli işlərə qoşulub canından keçməyə hazır olan şəxs. İnqilab fədailəri. Fədai dəstəsi. - Bir il qabaq bir faciə eşitmişəm, ah! Bir qəhrəman fədaidən söhbət açım...

FƏDAKAR (ID - 13964)

sif [ər. fəda və fars. ...kar]
Ümumi bir iş və ya məslək uğrunda öz şəxsi mənafeyindən keçən, özünü qurban verməkdən çəkinməyən. Fədakar gənclər. Fədakar əsgər. - Vətən uğrunda gərək şəxs fədakar olsun. A.Səhhət....

FƏDAKARANƏ (ID - 13965)

[ər. fəda və fars. karanə] b a x fədakarcasına. Bəzən Sarının çox fədakaranə çalışmağı və süfrə salması [Dəmirovu] təmin etmirdi.. S.Rəhimov.

FƏDAKARCASINA (ID - 13966)

zərf Özünü fəda edərək; fədakarlıqla, fədakarlıq göstərərək. Fədakarcasına işləmək.

FƏDAKARLIQ (ID - 13967)

1. is. Öz şəxsi mənafeyini ümumi işə və ya başqalarının işinə fəda etmə, həsr etmə, bu uğurda fədakarcasına çalışma, səy göstərmə. [Şiraslan da] atası kimi Vətən qarşısında bir iş görmək, öz fədakarlığı ilə adamlara...

FƏĞAN (ID - 13968)

is. [fars.] Nalə, fəryad, inləmə. [Abbas:] Gecə-gündüz qan ağlaram; Artıbdı fəğanım mənim! “Abbas və Gülgəz”. Fəğan etmək - fəryad qoparmaq, nalə etmək, inləmək, ağlamaq, göz yaşı tökmək. Gecə-gündüz ahü fəğan...

FƏHLƏ (ID - 13969)

is. [ər.] İstehsalatda bir peşə kimi əməklə məşğul olan, işçi sinfınə mənsub əməkçi; əmələ. Fəhlə və kəndli təbəqəsi. // Öz iş qüvvəsini satmaqla yaşamağa məcbur olan muzdlu işçi; proletar. Fələ, özünü sən də...

FƏHLƏBAŞI (ID - 13970)

is. Baş fəhlə, fəhlələrin başçısı.

FƏHLƏLİK (ID - 13971)

is. Fəhlənin işi, peşəsi; əmələlik. Fəhləlik etmək. Yazıçı ədəbiyyata fəhləlikdən gəlmişdir. - Aslan da hər gün öz fəhləliyində olub Fərhadın işindən xəbəri yox idi. C.Cabbarlı.

FƏHM (ID - 13972)

is. [ər.] Anlama, anlaq, dərrakə. Olmasın fəhmin, əqlin, idrakın; Var nə qəm ta ki vardır əmlakın. M.Ə.Sabir. □ Fəhm etmək - anlamaq, başa düşmək, dərk etmək. Ariflər, fəhm eləyin; Süzüb gedən yarə baxın! Aşıq Ələsgər....

FƏHMLİ (ID - 13973)

sif. Anlaqlı, idraklı, dərrakəli. Fəhmli adam. - [Ərknaz:] Ramiz çox qeyrətli, fərasətli uşaqdır. Çox qanacaqlı, mərifətli, fəhmli, qabiliyyətli uşaqdır. Mir Cəlal.

FƏHMSİZ (ID - 13974)

sif. Anlaqsız, idraksız. Fəhmsiz oğlan.

FƏXR (ID - 13975)

[ər.] 1. is. İftixar ediləcək, öyünüləcək şəxs, şey. Övlad atanın fəxridir. Doğma Vətənin fəxri. - [1-ci cəngavər:] Səyavuş bu yurdun fəxri, şanıdır. H.Cavid. Kazımın .. üzündə bir fəxr duyğusu ifadə olunurdu. Çəmənzəminli....

FƏXRİ (ID - 13976)

sif. [ər.] 1. Hər hansı xidmətə, nailiyyətə görə ehtiram, iftixar əlaməti olaraq verilən. Fəxri adlar. - Adilin fəxri fərmanı ilə yanaşı Gözəlin aldığı fərman da görünürdü. Ə.Vəliyev. // Hörmət, ehtiram əlaməti olaraq...

FƏXRİYYƏ (ID - 13977)

is. [ər.] ədəb. Orta əsrlərdə Şərq (o cümlədən Azərbaycan) ədəbiyyatında: məsnəvi, qəzəl və s. formalarda şairin öz fəzilətlərindən, yaxşı sifətlərindən, xüsusən hünər və səxavətindən mədh şəklində bəhs edən...

FƏQƏRƏ (ID - 13978)

is. [ər.] 1. anat. Fəqərə sütununun bir hissəsini təşkil edən ayrıca sümük (və ya bəzi heyvanlarda qığırdaq); onurğa sümüyü. İnsanın döş fəqərəsi. Qısa sümüklər onurğada olur və fəqərələr adlanır. □ Fəqərə sümüyü...

FƏQƏT (ID - 13979)

bağl. [ər.] Lakin, amma. Söz verdi, fəqət gəlmədi. Xəbəri var, fəqət demək istəmir. - [Zaqs müdiri:] Adam evdə, dedi, - əsəbiləşə bilər, bəlkə dalaşar da, fəqət dörd-beş illik bir ailə həyatını pozmaz. S.Hüseyn. Gənclərin...

FƏQİR (ID - 13980)

[ər.] klas. bax fağır. [Kərbəlayı Məhəmməd:] Hər nə oldu, biz kasıba, biz fəqirlərə oldu. Çəmənzəminli. [Şahidlər] Xeyransanın təmiz və fəqir bir qadın olduğunu söylədilər. S.Hüseyn.

FƏQİRANƏ (ID - 13981)

[ər. fəqir və fars. ...anə]
zərf klas. Fağır kimi, yazıqcasına, acizcəsinə, yazıq-yazıq, fağır-fağır. Fəqiranə baxmaq. Fəqiranə yalvarmaq.
2. sif. Kasıb, yoxsul, miskin. Fəqiranə bir mənzil. Fəqiranə həyat. - Baxmasız...

FƏQİRLİK (ID - 13982)

klas. bax fağırlıq. Yetimliyi halətindən bəllidir; Fəqirliyi zillətindən bəllidir. A.Səhhət. O zaman fəqirlik [Ağabalaya] əsər edib başı xəyalat ilə dolardı. Çəmənzəminli.

FƏLAKƏT (ID - 13983)

is. [ər.] Böyük bəla, müsibət, afət, bədbəxtlik. Müharibənin törətdiyi fəlakətlər. - [Nüşabə:] Bir qığılcım böyüyüb yanğın olar; Bir xəta qanlı fəlakət doğurar. Şaiq. [Qəmər Gülsabaha:] Sən mənim fəlakətimə gülürsən?...

FƏLAKƏTLİ (ID - 13984)

sif. Fəlakət törədən, bədbəxtliyə səbəb olan, müsibət gətirən. Fəlakətli müharibə illəri. Fəlakətli daşqın. [5-ci tamaşaçı:] Ən fəlakətli böyükyanğınlar; Bir qığılcımlı xətadan başlar. H.Cavid. Deyirlər ki, fəlakətli...

FƏLAKƏTZƏDƏ (ID - 13985)

sif. və is. [ər. fəlakət və fars. ...zədə] Fəlakətə düçar olmuş, qəzaya uğramış; müsibətzədə, bədbəxt. Kiçik daxmada üç nəfər fəlakətzədə xəyalat içində huşa gedib bir-birinə sarılmışdı. C.Cabbarlı. Həmin fəlakətzədə...

FƏLƏK (ID - 13986)

is. [ər.] 1. Göy, səma, asiman. Dün gecə fələkə çıxdı fəryadım. M.P.Vaqif. Hərlənib dövr edən yerlər, fələklər; Bu səsi hər zaman eşidəcəklər. M.Rahim.
məc. Tale, qismət, bəxt, uğur. Fələk ayırdı məni cövr ilə...

FƏLSƏFƏ (ID - 13987)

is. [ər.; yun. phileo - sevirəm və sophio - müdriklik, müdrikliyi sevmək]
Təbiətin, cəmiyyətin və insan təfəkkürünün ən ümumi inkişaf qanunları haqqında elm. Antik fəlsəfə. Fəlsəfə tarixi. Orta əsrlər Azərbaycan fəlsəfəsi....

FƏLSƏFİ (ID - 13988)

sif. [yun.] 1. Fəlsəfəyə aid olan, fəlsəfə ilə əlaqədar olan (bax fəlsəfə 1 -ci mənada). Fəlsəfi traktat. Fəlsəfi kateqoriyalar. Fəlsəfi fikir.
kit. Dərin bir ideyanı, dünyagörüşünü, konsepsiyanı ifadə edən; hikmətamiz,...

FƏNA1 (ID - 13989)

is. [ər.] Pis, yaman. Əhvalı fənadır. Fəna xasiyyət. - Gördü fiənadır işinin axırı; Qaçdı o saət ayı ordan geri. A.Səhhət. [Məcid] Səmədin fəna hərəkətlərindən bir neçəsini göstərib, bunun qarşısını almağı təklifedirdi....

FƏNA2 (ID - 13990)

is. [ər.] Yox olma, zaval. □ Fəna etmək, fənaya vermək - yox etmək, məhv etmək, bada vermək. [Şəfiqə:] Bunlar, qorxuram, axırda bizi fənaya verə. İ.Musabəyov. Çoxdur ümid hələ çıxmamış cana; Cavan ömrünüzü etməyin fəna....

FƏNALAŞMA (ID - 13991)

“Fənalaşmaq” danf.is.

FƏNALAŞMAQ (ID - 13992)

f. Pisləşmək, xarablaşmaq. Getdikcə bu məhəllənin halı fənalaşdı. N.Nərimanov. [Zəhra Əzraya:] Bax, fənalaşdı büsbütün halım. H.Cavid.

FƏNALIQ (ID - 13993)

is. Pislik, yamanlıq. [Cahangir:] Ana, bu adamlardan hər bir fənalıq baş verər, məni öldürə bilərlər, sənin namusuna sataşarlar. Çəmənzəminli. [Şahin] səbəbsiz təhqir olunduğu üçün iztirab çəkir, səhhətində də birfənalıq...

FƏND (ID - 13994)

is. [fars.] 1. Hiylə, kələk, fırıldaq, dolab, qurğu, biclik. Fənd fəndi kəsər, Allah hər ikisini. (Ata. sözü). Dostdan dosta bu nə fənddi? Zülfiün boynuma kəmənddi. Aşıq Ələsgər. Əllafın fəndinə adamlar mat qaldılar. Mir Cəlal....

Bu səhifə dəfə baxılıb

......
Insert Error: Table './shagird_myusers/spam_checker' is marked as crashed and last (automatic?) repair failed