ÜÇYARPAQ (ID - 40921)sif. bot. Rütubətli yerlərdə və axar suların kənarlarında bitən ot bitkisi.
|
ÜÇYAŞAR (ID - 40922)bax üçillik2-ci mənada. Üçyaşar heyvan. - Onun altında üçyaşar ürkə idi, mənimkində Tağı əminin boz madyanı. S.S.Axundov.
|
ÜÇYAŞLI (ID - 40923)sif. Üç yaşı olan. Üç-yaşlı qız. Üçyaşlı uşaq.
|
ÜÇYERLİ (ID - 40924)sif. Üçadamlıq yeri olan. Üçyerli loja.
|
ÜÇYÜZİLLİK (ID - 40925)bax üçəsrlik. Üçyüzillik tarixi olan qala.
|
ÜÇZİRVƏLİ (ID - 40926)sif. Üç zirvəsi (təpəsi, ucu) olan. Üçzirvəli dağ.
|
ÜDÜLƏMƏ (ID - 40927)“Üdüləmək”dən f.is.
|
ÜDÜLƏMƏK (ID - 40928)f dan. Boş-boş danışmaq, çərənləmək, naqqallıq eləmək. □ Üdüləyibtökməkbax üdüləmək.
|
ÜFLƏMƏ (ID - 40929)“Üfləmək”dən f.is.
|
ÜFLƏMƏK (ID - 40930)bax üfürmək. Gülsüm xala uşağın ağzını əli ilə örtüb, üzündən üflədi. Ə.Haqverdiyev. Xəlil acı-acı gülümsədi, papirosunun göyümtül, qatı tüstüsünü küləyə üflədi. M.Hüseyn.
|
ÜFUNƏT (ID - 40931)is. Pis iy, pis qoxu. Nə küçələrdə üfunət, nə döngələrdə zibil var. Ə.Nəzmi. Otağı iylənmiş dəri qoxusu kimi bir üfunət bürümüşdü. I.Hüseynov.
|
ÜFUNƏTLƏNDİRMƏ (ID - 40932)“Üfunətləndirmək”dən f.is.
|
ÜFUNƏTLƏNDİRMƏK (ID - 40933)f . Üfunətlənməsinə, pis qoxu verməsinə səbəb olmaq; iyləndirmək. Səliqəli maldarlar çöldən naxır qayıdan zaman oğul-uşağı düzərlər qapılara ki, camışlar, öküzlər, inək və danalar düz girsinlər tövlə həyətinə və...
|
ÜFUNƏTLƏNMƏ (ID - 40934)“Üfunətlənmək”dən f.is.
|
ÜFUNƏTLƏNMƏK (ID - 40935)f. Pis iy, pis qoxu vermək; iylənmək.
|
ÜFUNƏTLİ (ID - 40936)sif. Pis iy verən, pis qoxulu, üfunət yayan, pis iyli. [Həsən] həyətdə paslı tənəkələr arası ilə keçib, üfunətli pilləkənə yanaşdı. Çəmənzəminli. Tahirzadə tozlu, üfunətli yerlərdən keçərək daş döşəməli yoxuş küçə...
|
ÜFÜQ (ID - 40937)is. [ər.] 1. Göyün yer və ya su səthi ilə bitişik kimi görünən xətti. Ulduzlar tökülür dənizə bir-bir; Üfüqdə açılır səhərin gözü. R.Rza. Üfüqdə günün batması elə gözəl görünürdü ki, təsvir etmək mümkün deyildir....
|
ÜFÜQİ (ID - 40938)sif [ər.] Üfüq xəttinə paralel, şaquli xəttə perpendikulyar olan. Üfüqi xətt. Üfüqi səth.
|
ÜFÜRMƏ (ID - 40939)“Üfürmək”dən f.is.
|
ÜFÜRMƏK (ID - 40940)f Dodaqlarını büzərək ağızdakı havanı şiddətlə bir şeyə yönəltmək. // Bu işi yanmaqda olan bir şeyi söndürmək və ya qızışdırmaq, ya da qızğın şeyi soyutmaq üçün etmək. Şamı üfürüb söndürmək. Çayı üfürüb...
|
ÜQAB (ID - 40941)is. [ər.] köhn. Qaraquş, qartal. Çığırma, yat, ay ac toyuq, yuxunda çoxca darı gör! Sus, ay yazıq, fəzadəki üqabi-canşikarı gör! M.Ə.Sabir.
|
ÜQƏLA (ID - 40942)is. [ər.] köhn. Ağıllı adamlar. Hər nə görsən, görəcəksən üqəla və füzəla; Hamı təsdiq edəcək, hər nə buyursa üləma. Ə.Vahid.
|
ÜLƏMA (ID - 40943)is. [ər. “alim” söz. cəmi] Alimlər. Üləmalar üz döndərib xudadan. Q.Zakir. Şəhərin böyük üləma və dərvişləri [Nəsiminin] ziyarətinə getməyə başladılar. Çəmənzəminli.
|
ÜLFƏT (ID - 40944)is. [ər.] 1. Qarşılıqlı, xoş, mehriban münasibət, yaxınlıq, əlaqə, ünsiyyət, dostluq. [Nadir bəy:] İnsanlar arasında ülfət ziyadələşdikcə, şübhəsiz, könüldəki təəssürat və məhəbbət də o nisbətdə artmağa başlar....
|
ÜLGÜ (ID - 40945)is. 1. Paltar və ya ayaqqabı hissələrini biçmək üçün nümunə; ölçü-biçi, əndazə. Paltar ülgüsü. // Nümunə model. Pəncərə qabağında bir buruq ülgüsü var. R.Rza.
2. məc. Ölçü, ölçü vahidi, meyar. Mən qadın xarakteri... |
ÜLGÜC (ID - 40946)is. 1. Tük qırxmaq üçün iti bıçaq.
Dəllək kisəbəndindən enli ülgücünü çıxarıb qırxırdı. Çəmənzəminli. [Almurad] ülgüclə qırxılmış başının tərini sildi. İ.Əfəndiyev. 2. xüs. Müxtəlif alətlərin kəsici... |
ÜLGÜCLƏMƏ (ID - 40947)“Ülgücləmək”dən f.is.
|
ÜLGÜCLƏMƏK (ID - 40948)f . 1. Ülgüclə qırxmaq. Üzünü ülgücləmək.
2. köhn. Ülgüclə çərtmək, ülgüclə qan almaq. Dalını ülgücləmək. |
ÜLGÜÇÜ (ID - 40949)is. Ülgü tutan, model düzəldən; modelçi.
|
ÜLKƏR (ID - 40950)is. Dana bürcündə yeddi ulduz topasının adı; Sürəyya. // Ümumiyyətlə ulduz. Karvan-karvan göydən ulduzlar köçür; Öz bəxtinə hər kəs bir ülkər seçir. S.Vurğun. Kim deyir ulduzun göydə sanı var? Hər yanan ülkərin öz dövranı...
|
ÜLUM (ID - 40951)is. [ər. “elm” söz. cəmi] klas. Elmlər. O əsrə nisbət hələ ülumun və sənayenin ziyadə tərəqqisi yox idi. M.F.Axundzadə. Və bir də bu məktəblilər bilümum; Oxurlar kamalınca ali ülum. M.Ə.Sabir.
|
ÜLÜŞ (ID - 40952)is. məh. Arasına halva qoyulmuş yuxa, lavaş.
|
ÜLVİ (ID - 40953)sif. [ər.] 1. tənt. Yüksək, ali, uca, müqəddəs. Ülvi amal. - [Nizami:] Sən bilirsən, anacan, dünyada ən yüksək, əm ülvi şey nədir? M.Hüseyn. Kişi söylədi ki: “Yüksəkdir ana; Ondan ülvi varlıq varmı dünyada?” N.Xəzri.
2.... |
ÜLVİLİK (ID - 40954)bax ülviyyət. Qulam müəllim yaşaran çocuq gözlərini təsəvvürünə gətirir, burada bir ülvilik və qüdsilik görürdü. S.Rəhimov.
|
ÜLVİYYƏT (ID - 40955)is. [ər.] tənt. Yüksəklik, alilik, ucalıq, ülvilik, müqəddəslik. Məcnunluq gözəldir! “Bu nədir?” - deyə; Hər cahil anlamaz bu ülviyyəti; Yazıq o kəsə ki, yoxdur bir şeyə; Nə sonsuz nifrəti, nə məhəbbəti! B.Vahabzadə....
|
ÜMDƏ (ID - 40956)sif. [ər.] Ən əsas, ən mühüm, başlıca, birinci. Ümdə məsələ. Ümdə vəzifə. - [Nuxulular:] Əvvələn, o cənabın ziyarəti ömdə mətləbdir. M.F.Axundzadə. Güllü xanım söhbətin .. ümdə mahiyyətini anlayan kimi ayağa qalxdı....
|
ÜMƏRA (ID - 40957)is. [ər. “əmir” söz. cəmi] klas. Əmirlər, hakimlər. Sən dur ayaq üstə, demə bir söz ümərayə; Caiz deyil insanca danışmaq füqərayə. M.Ə.Sabir.
|
ÜMİD (ID - 40958)is. 1. Arzu edilən bir şeyin ola biləcəyinə inanma və bu inamdan doğan daxili fərəh, xatircəmlik hissi; güman. Ümidim bircə ona idi ki, Qoçaq mənim gəlmədiyimi görüb, özü mənim köməyimə yetişər. M.Rzaquluzadə.
məc. Ümid... |
ÜMİDGAH (ID - 40959)is. klas. Ümid bağlanılan yer və ya adam. Vüsalə rəğbətim artır çəkəndə hicr qəmin; Xilasi-yol dilərəm öz ümidgahimdən. Ə.Vahid.
|
ÜMİDLƏNDİRMƏ (ID - 40960)“Ümidləndirmək”dən f.is.
|
ÜMİDLƏNDİRMƏK (ID - 40961)f . Ümidvar etmək, ümid vermək, arxayın etmək.
|
ÜMİDLƏNMƏ (ID - 40962)“Ümidlənmək”dən f.is.
|
ÜMİDLƏNMƏK (ID - 40963)f . Ümidvar olmaq, ümid bəsləmək, ümid etmək, arxayın olmaq.
|
ÜMİDLİ (ID - 40964)sif. 1. Bir işin yaxşı qurtaracağına ümid verən; ümidverici. Ümidli məsləhət. - [Qəhrəman] o gözlərdə, o dodaqlarda silinməz, ümidli və səmimi bir təbəssüm duyurdu. H.Nəzərli.
2. Ümid edilə bilən, inanılan, etibarlı.... |
ÜMİDSİZ (ID - 40965)sif. və zərf 1. Heç bir ümid verməyən, ümid edilməyən, arxayın etməyən. Ümidsiz cavab.
2. Ümidini kəsmiş, məyus, naümid. Qulu bu dəfə ümidsiz və könülsüz gəldi. A.Şaiq. Teymur isə o qədər də ümidsiz deyildi. M.Hüseyn.... |
ÜMİDSİZCƏ(SİNƏ) (ID - 40966)zərf Ümidsiz halda, ümidini itirmiş halda, ümidsizliklə. Ümidsizcə cavab vermək. - Bu xain və rəhmsiz zərbə ümidsizcəsinə qayalar arxasında can çəkişən bir ağ süvarinin idi. H.Nəzərli. // Çarəsizcə(sinə).
|
ÜMİDSİZLİK (ID - 40967)is. Heç bir ümid olmadığı hal; naümidlik. [Kamran:] O çöhrələrdə, o gözlərdə ümidsizlikdən bir əsər varmı? H.Nəzərli. [Zeynəb] ümidsizliyin ağır yollarını keçib dolanmış olduğundan o yollardakı vahiməli qaranlığa bələd...
|
ÜMİDVAR (ID - 40968)sif. 1. Ümidli, ümid edən. □ Ümidvar etmək - bax ümidləndirmək. Ümidvar olmaq - 1) ümid etmək, arxayın olmaq. [Molla Xəlil] belə bir mübarizədən qalib çıxacağına ümidvar olsaydı, müəllimlə rəftarı tamamilə başqa tərzdə...
|
ÜMİDVERƏN, ÜMİDVERİCİ (ID - 40969)sif. 1. Bəslənilən ümidi doğruldacaq, gələcəkdə kamil bir insan olacağına ümid bəslənilən, gələcəyi olan. [Gənc yazıçılar arasında] istedadlı və ümidverici gənclər vardır. Qəzetlərdən.
2. Ümid ifadə edən, ümidli.... |
ÜMMAN (ID - 40970)is. [ər.] 1. Böyük dəniz, dərya, okean. Bir fırtına quşu olub; Baş vurmuşam ümmanlara; Dənizdə dürr axtarmışam. R.Rza. Cüt axıb tökülür çaylar ümmana; Uca-uca dağlar lap baş-başadır. N.Rəfibəyli. // Şairanə təşbehlərdə....
|
Bu səhifə dəfə baxılıb