İzahlı lüğət
ÜŞÜTMƏ (ID - 41121)1. “Üşütmək”dən f.is.
2. Titrətmə, vicvicə. Canıma üşütmə düşdü. - [Nemət] bir az dincəldikdən sonra bədəninə bir üşütmə gəldi ki, köynəyi tamamilə soyudu. Çəmənzəminli. |
ÜŞÜTMƏK (ID - 41122)f . Canına üşütmə salmaq, soyuğu hiss etdirmək. Soyuq hava [Tərlanı] birdən üşütdü. M.Hüseyn. Çayaşağı əsən bu külək bütün kolxozçuları üşütdü və titrətdi. Ə.Vəliyev.
|
ÜŞŞAQ (ID - 41123)is. [ər. “aşiq” söz. cəmi] 1. klas. Aşiqlər. Əzəl katibləri üşşaq bəxtin qarə yazmışlar. Füzuli. Üşşaq yardan nəzəri-mərhəmət dilər. Q.Zakir.
2. mus. Azərbaycan klassik muğamlarından birinin adı. Şair.. yerinə görə... |
ÜTƏLGƏ (ID - 41124)cəhrə. Gəlib ütələtək düşələr tora; Yolub tüklərini basdıraq qora. H.K.Sanılı.
|
ÜTMƏ (ID - 41125)“Ütmək”dən f.is.
|
ÜTMƏK (ID - 41126)f Qızğın dəmirlə və ya oda tutaraq üzdən yandırmaq, qarsalamaq, oda vermək (tükü, qabığı və s.-ni). Kəsilmiş toyuğu ütmək. - Ev sahibi burada cavan şiv zirinc ağacından qırıb gətirər, ocaqda ütüb çəkiclə döyər, özü...
|
ÜTÜ (ID - 41127)is. Paltar, parça və s. ütüləmək üçün işlədilən, kömür və ya elektriklə qızdırılan dəmir alət. Elektrik ütüsü. □ Ütü çəkmək bax ütüləmək. Xanpəri çay dəmlədikdən sonra dünən yuyulmuş paltarlara ütü çəkirdi....
|
ÜTÜK (ID - 41128)sif. Üzdən yanmış, azacıq yanmış, ütülmüş, yaxud yolunmuş. Qulu dolu ağzını çöndərib, ütük qaşlarını qovzuyub .. nə deyəcək idisə, beş-altı yerdən onun sözünü kəsib çığırışdılar. Çəmənzəminli.
|
ÜTÜLƏMƏ (ID - 41129)“Ütüləmək”dən f.is.
|
ÜTÜLƏMƏK (ID - 41130)f . Qızğın ütü ilə hamarlamaq, ütü çəkmək. [Pəri] geri sürüşmüş qara kəlağayısını qabağa çəkib, paltar ütüləməklə məşğul oldu. Ə.Vəliyev. [Səriyyə:] Mən ütü qızdırıb buldozerçinin köynəyini ütüləyirdim....
|
ÜTÜLƏNMƏ (ID - 41131)“Ütülənmək”dən f.is.
|
ÜTÜLƏNMƏK (ID - 41132)məch. Ütü ilə hamarlanmaq, ütü çəkilmək.
|
ÜTÜLƏNMİŞ (ID - 41133)f sif Ütü çəkilmiş, ütü ilə hamarlanmış. [Pəri] təzə yuyulub ütülənmiş məhrəbanı yerindən asdı. Ə.Vəliyev.
|
ÜTÜLMƏ (ID - 41134)“Ütülmək”dən f.is.
|
ÜTÜLMƏK (ID - 41135)məch. Qızğın dəmirlə və ya oda tutaraq üzdən yandırılmaq (tük, qabıq və s.). // Qarsaqlanmaq, azacıq yanmaq. [Yaqutun] bütün üzü qara ləkələr içində idi, saçları və qaşları ütülmüşdü, gözləri isə qapalı idi. Ə.Məmmədxanlı....
|
ÜTÜLMÜŞ (ID - 41136)f sif Tükləri yandırılıb təmizlənmiş. [Xuduş] əlinə də bir ütülmüş toyuq götürmüşdü. Ə.Sadıq.
|
ÜTÜLÜ (ID - 41137)sif. Ütü çəkilmiş, ütülənmiş. Daxiliyyə naziri ütülü ağ dəsmalını çıxarıb boyunboğazından sel kimi axan təri sildi. S.Rəhimov.
|
ÜTÜSÜZ (ID - 41138)sif. Ütü çəkilməmiş, ütülənməmiş. Baxışın geyim-keçimdə səliqəli olduğunu Qaçay bilirdi. Ütüsüz şalvar geyinməzdi. İ.Məlikzadə.
|
ÜVƏZ (ID - 41139)bot. bax quşarmudu. Üvəz soyuğadavamlı bitkidir.
|
ÜYÜDÜLMƏ (ID - 41140)“Üyüdülmək”dən f.is. [Ağabəyim] çörəyin bişirildiyini bilirdi, ancaq buğdanın bitməsini və dəyirmanda üyüdülməsini bilmirdi. Çəmənzəminli.
|
ÜYÜDÜLMƏK (ID - 41141)məch. Dəyirmanda una çevrilmək (buğda, arpa və s.); çəkilmək. [Murad] üyüdülməyə toplanan taxıl bitdiyindən motoru yatırıb dışarı çıxdı. S.Hüseyn.
|
ÜYÜŞMƏ (ID - 41142)“Üyüşmək”dən f.is.
|
ÜYÜŞMƏK (ID - 41143)bax uyuşmaq 1-ci mənada. [Xan] tonqal başında uzun müddət qımıldanmadan oturmaqdan üyütmüş (f.sif.) ayaqlarında bir gizilti, bədəninin hər yerində sızıltı duydu. M.Rzaquluzadə.
|
ÜYÜTMƏ (ID - 41144)“Üyütmək”dən f.is.
|
ÜYÜTMƏK (ID - 41145)f . 1. Dəyirmanda buğda, arpa və s.-ni una çevirmək; çəkmək. Buğda (arpa) üyütmək. - Cəfər tayları içəri qoydu, az keçmədən dəni üyütməyə başladı. Ə.Vəliyev.
2. məc. dan. Boş-boş danışmaq (bəzən üyüdüb-tökmək... |
ÜZ (ID - 41146)is. 1. İnsan başının qabaq hissəsi; surət, sifət, çöhrə, sima. Üzünün ifadəsi. Qəşəng üz. - Mərcan bəy diqqətlə Kərbəlayı Qubadın üzünə baxır. Ü.Hacıbəyov. [Qızın] yumru, gözəl üzü və yanaqları açıq sərin havada...
|
ÜZBƏÜZ (ID - 41147)1. zərf Üz-üzə, qabaq-qabağa, qarşı-qarşıya. Üzbəüz oturmaq. - [Cavad:] Ana, mənim gözüm axunddan su içməyir, əvvəl deyirdi ki, qız ilə gərək üzbəüz danışam, biz də qızı gətirdik. B.Talıblı. □ Üzbəüz gəlmək - rast...
|
ÜZDƏ (ID - 41148)zərf 1. Zahirən, zahirdə. Əzizim, qəlbi nara; Tutuşdu qəlbi nara; Üzdə dost deyənlərin; Get, öyrən, qəlbin ara. (Bayatı). Səttarzadə üzdə Rübabəyə ürək verirdisə də, ürəkdən rahat deyildi. Mir Cəlal. Yer səthinə yaxın;...
|
ÜZDƏN (ID - 41149)zərf 1. Az dərinlikdə, dayaz. Üzdən belləmək.
2. məc. Səthi, dərindən olmayaraq. Əsərlə üzdən tanış olmaq. □□ Üzdən görmək (getmək) - mahiyyətinə varmamaq, çox dərinə getməmək, səthi baxmaq, ürəyinə salmamaq.... |
ÜZDÜRMƏ (ID - 41150)“Üzdürmək”dən f.is.
|
ÜZDÜRMƏK (ID - 41151)icb. Üzməsinə səbəb və ya vasitə olmaq, üzməyə məcbur etmək. Çayda Əmiraslan soyunub atı mindi və suyun dərinliyinə salıb bir neçə dəfə üzdürdü. S.S.Axundov. Üzdürüb atları, keçək buradan; Lazımdır qaçağa geniş bir...
|
ÜZƏÇIXDI, ÜZƏÇIXMA (ID - 41152)is. etnoqr. Təzəgəlinin öz ərinin qohumları ilə ilk görüşü.
|
ÜZƏGÜLƏN (ID - 41153)sif. İkiüzlü, riyakar; yaltaq. Üzəgülən adam. // İs. mənasında. Üzəgülənin biridir.
|
ÜZƏN (ID - 41154)1. Bax üzgüçü.
2. sif. Suyun üzərində hərəkət edən; üzücü. Üzən nasos stansiyası. Üzən elektrik stansiyası. |
ÜZƏNGİ (ID - 41155)is. Süvarinin ayağını dirəməsi üçün yəhərin iki tərəfindən asılı altı düz dəmir halqalardan hər biri. Rüstəm kişi boz atın üzəngisinə ayaq qoyanda Maya dönüb ferma işçilərilə görüşdü. M.İbrahimov. Ağaxan bəy üzəngidə...
|
ÜZƏR (ID - 41156)(adətən üzərinə, üzərində, üzərindən şəklində işlənir) bax üst. Kitabı stolun üzərinə qoymaq. Məsuliyyəti üzərinə götürmək. Qələmlər masanın üzərindədir. Məsuliyyət sizin üzərinizdə qalır. Düşmən üzərinə...
|
ÜZƏRLİK (ID - 41157)is. 1. bot. Çılpaq gövdəsi, ensiz yarpaqları olan çoxillik kol bitkisi.
2. Həmin bitkinin quru gövdəsi, yarpaqları və ya toxumu (keçmişdə yandırılaraq tüstüsü və iyi xəstələrə verilirdi). Üzərliksən, havasan; Həzar dərdə... |
ÜZGƏC (ID - 41158)is. Balıq və dəniz heyvanlarının hərəkət üzvü. Delfınin bel üzgəci. - Başqa heyvanlarda olan qabaq və dal ayaqlara müvafiq olaraq balıqlarda döş və qarın üzgəcləri vardır. Y.Əbdürrəhmanov.
|
ÜZGÖRDÜ, ÜZGÖRƏNLİK (ID - 41159)bax tərəfgirlik. □ Üzgörənlik etmək - tərəf saxlamaq. [Çingiz:] Nəbi lələ, burada üzgörənlik etdin ha! S.S.Axundov. [Xədicə:] Orası doğrudur ki, Allah özü də üzgörənlik eləyir. Ə.Vəliyev.
|
ÜZGÖRƏ (ID - 41160)sif və zərf dan. Aşkar, bəlli, açıq, açıqdan-açığa, açıq-aşkar. Üzgörə ədavət. Üzgörə düşmənçilik etmək.
|
ÜZGÖRÜMÇƏYİ (ID - 41161)is. etnoqr. Təzəbəyin ilk dəfə təzəgəlinlə görüşərkən ona verdiyi hədiyyə. Gəlin ayağını bəyin ayağının üstə qoyduqda bəy də başa düşərdi ki, gəlin ondan üzgörümçəyi istəyir. H.Sarabski.
|
ÜZGÖRÜŞÜ (ID - 41162)bax üzəçıxdı, üzəçıxma.
|
ÜZ-GÖZ (ID - 41163)is. Sifət, üz. [Nəbi:] Yazığın üzgözü, hər yeri qandır; Huşunu itirib, halı yamandır. S.Rüstəm. [Səlim] üz-gözünə, pərakəndə saçlarına çırpılan suyu, qarı tər kimi silib, barmaqları ilə tüklərini bir az yığışdırdı....
|
ÜZGÜÇÜ (ID - 41164)is. Suda üzməyi bacaran adam, üzən adam; üzən, üzücü. Üzgüçü bir əlilə [uşağı] qucaqlayıb, o biri əlilə sahilə doğru üzməyə başladı. M.Hüseyn. // Üzgüçülüklə məşğul olan idmançı. Üzgüçülərin yarışı.
|
ÜZGÜÇÜLÜK (ID - 41165)is. Suda üzmə, suyun üzərində və ya altında hərəkət etmə, üzmə. Sualtı üzgüçülük.
|
ÜZGÜN (ID - 41166)sif. Taqətsiz, yorğun, üzülmüş, əldən düşmüş, zəif, üzük. Heç demirsən, qul Abbasın üzgündür; Qəm başından tutar, dərd ayağından. Aşıq Abbas. [Zakir] sonra üzgün bir halda cavab verdi. H.Seyidbəyli.
|
ÜZGÜNLƏŞMƏ (ID - 41167)“Üzgünləşmək”dən f.is.
|
ÜZGÜNLƏŞMƏK (ID - 41168)f Üzgün hala gəlmək, taqətdən düşmək, yorulmaq, üzülmək, əldən düşmək, zəifləmək.
|
ÜZGÜNLÜK (ID - 41169)is. Taqətsizlik, yorğunluq, zəiflik, əldən düşmə. ..Birdən Səməd bədənində zəiflik, üzgünlük hiss etdi. I.Hüseynov.
|
ÜZLƏMƏ (ID - 41170)“Üzləmək”dən f.is.
|
Bu səhifə dəfə baxılıb
Tarix fənni üzrə hazırlıq (Abituriyent və MİQ hazırlığı)
Tam məlumat...
Tibb bacısı kursu
Tam məlumat...
Məktəbəqədər və ibtidai sinif hazırlığı
Tam məlumat...
......