İzahlı lüğət

ZƏMİSİÇANI (ID - 44706)

is. zool. Taxılların arasında yaşayıb, onlara ziyan verən gəmirici (siçan).

ZƏMMƏ (ID - 44707)

is. [ər.] Ərəb əlifbasında “ü” saitini əvəz edən və hərfin üstündə qoyulan işarəsinin adı; piş.

ZƏM-ZƏM (ID - 44708)

is. [ər.] Məkkənin yanında olub, suyu dindar müsəlmanlar tərəfindən müqəddəs sayılan bir quyunun adı (klassik şeirdə təmizlik, paklıq, saflıq, duruluq rəmzi kimi işlənir). Köysünə vuran həcər kimi daş; Zəm-zəm kimi gözdən...

ZƏNBƏRƏK (ID - 44709)

is. [fars. “zənburək”dən]
Qədimdə: adətən dəvə üstündə gəzdirilən kiçik top. Əlliyə qədər atlı yavaş-yavaş gəlirdi. Arxadakı dəvədə bir zənbərək topu da vardı. Çəmənzəminli.
Metal yay.

ZƏNBƏRƏKÇİ (ID - 44710)

is. köhn. Zənbərək atan, zənbərək topuna xidmət edən. Birinci güllə zənbərəkçini aşırıb dəvədən saldı. Çəmənzəminli.

ZƏNBİL (ID - 44711)

is. [ər.] İçinə şey qoymaq üçün küləşdən, qarğıdan, çubuqdan və s.-dən hörülmüş qab. [Qız] kanalın yaxınlığında zənbilini yerə buraxıb bir daş üstündə oturdu. S.Hüseyn.
zənbil-zənbil zərf Zənbillər dolusu, zənbillərlə....

ZƏNBİLCİK (ID - 44712)

is. Kiçik zənbil, balaca zənbil.

ZƏNBİLÇİ (ID - 44713)

is. Zənbil toxuyan və satan adam.

ZƏNBİLÇİLİK (ID - 44714)

is. Zənbil toxuma və satma işi, zənbilçinin peşəsi. Zənbilçiliklə məşğul olmaq.

ZƏNBİLLİ (ID - 44715)

sif. Əlində zənbili olan, zənbildə şey aparan. Zənbilli qız.

ZƏNBUR (ID - 44716)

is. [ər.] klas. Arı, cır arı. Bağrım şan-şan olur zənbur evi tək; Gözüm ki sən gəzən otağa düşər. Q.Zakir. Ələsgər, üsyanın çıxıbdı sandan; Öldürsən zənburu, əl çəkməz şandan. Aşıq Ələsgər.

ZƏNCƏFİL (ID - 44717)

is. [ər.] Köklərində efir yağları olan tropik bitki. // Bu bitkinin ədviyyə kimi işlənən kökü. [Hacı Mehdi:] Qəndimi, çayımı, istiotumu, darçınımı, zəncəfilimi də satacağam. M.S.Ordubadi. Zəncəfil tropik bitki olub Asiya qitəsinin...

ZƏNCƏFİLLİ (ID - 44718)

sif. Zəncəfil səpilmiş, zəncəfil tökülmüş. Zəncəfilli qoğal.

ZƏNCƏRƏ (ID - 44719)

is. [fars.] zool. Çəyirtkəyə bənzər qara rəngli böcək, iynəcə.

ZƏNCİ (ID - 44720)

is. [ər.] Tropik Afrikanın, dərisi tünd-qara rəngdə olan yerli əhalisi və bu əhaliyə mənsub adam. Afrika zənciləri. - Bunlar zəncilərdən və afrikalılardan ibarət idi. M.S.Ordubadi. Öz ana vətənində ağızdolusu gülər; Rəngi qara,...

ZƏNCİR (ID - 44721)

is. [fars.] 1. Bir-birinə keçmiş halqalardan ibarət dəmir bağ; silsilə. Saat zənciri. Lövbər zənciri. iti zəncirlə bağlamaq. - Axırda Dəmirçioğlu atasından gizli bir canlı kotan zəncirini də götürüb toqqa əvəzinə belinə bağladı....

ZƏNCİRBƏND (ID - 44722)

is. [fars.] Zəncirlə bağlı, zəncirə vurulmuş, zəncirli.

ZƏNCİRÇİ (ID - 44723)

sif. köhn. Məhərrəmlikdə, təziyə günlərində kürəklərinə zəncir vurmaqla özünə işgəncə verən mövhumatçı.

ZƏNCİRÇİLİK (ID - 44724)

is. köhn. Məhərrəmlikdə, təziyə günlərində mövhumatçıların zəncirlə kürəyinə vurma adəti.

ZƏNCİRƏ (ID - 44725)

is. 1. Sarı-qızılı rəngində incə haşiyə. Dona zəncirə qoymaq. - Qırmızı çuxası, yaxa zəncirə; Ətəkləri uzun, sallanır yerə. M.S.Ordubadi.
2. Zəncir, silsilə şəklində düzülmüş, zəncir kimi hörülmüş lentdən ibarət...

ZƏNCİRƏLİ (ID - 44726)

sif. Zəncirəsi olan. Zəncirəli paltar. Zəncirəli başmaq. - [Məşuqə] zəncirəli tumanını dəstələyib .. həyətə enən pilləkənlə düşdü. S.Rəhimov.

ZƏNCİRLƏMƏ (ID - 44727)

1. “Zəncirləmək”dən f.is.
sif. Zəncir kimi bir-birinə bağlı, silsilə kimi fasiləsiz.
is. məc. dan. Dəli. Lap zəncirləmədir.

ZƏNCİRLƏMƏK (ID - 44728)

f . 1. Zəncir vurmaq,
zəncirlə bağlamaq. iti zəncirləmək. - Piri kişi qara köpəyi heç vaxt zəncirləmirdi. Axundov.
məc. Boğmaq, hərəkət etməyə, fəaliyyət göstərməyə imkan verməmək. Din və məzhəb yoxsulları zəncirləyib...

ZƏNCİRLƏNMƏ (ID - 44729)

“Zəncirlənmək”dən f.is.

ZƏNCİRLƏNMƏK (ID - 44730)

məch. 1. Zəncirlə bağlanmaq, zəncir vurulmaq; bağlanmaq. Dar meydanda aslanın da zəncirlənər əl-ayağı. S.Vurğun. Yatdığı yerdən hürə-hürə sıçrayan, tut ağacı kölgəsində zəncirlənmiş (f.sif.) Alabaşa acıqlanıb, sonra...

ZƏNCİRLƏTMƏ (ID - 44731)

“Zəncirlətmək”dən f.is.

ZƏNCİRLƏTMƏK (ID - 44732)

icb. Başqasına zəncirlə bağlatmaq, zəncir vurdurmaq.

ZƏNCİRLİ (ID - 44733)

sif. 1. Zənciri olan. Zəncirli saatlar, üstü almazlı; Toqqalar altunlu, qumro qotazlı. H.K.Sanılı. Zəncirlə bağlanmış, zəncir vurulmuş. Zəncirli it. // Əl-ayağında zəncir olan. Zəncirli dustaq. - Sənin yaratdığın zəncirli qullar;...

ZƏNCİROTU (ID - 44734)

is. bot. Qırıldıqda içərisindən süd kimi maye ifraz edən qısa gövdəli, uzunsaplaqlı ot bitkisi. Acıqovuq və ya zəncirotu cinsinin səbəti silindr şəkilli və ya zəngvaridir. Səbətdə çiçəklərin hamısı dilcik şəkillidir, sarı...

ZƏNCİRVARİ (ID - 44735)

sif. Zəncir kimi; davamlı, sürəkli, silsiləli. Zəncirvari reaksiya. Zəncirvari hörgü.

ZƏNCİRVURAN (ID - 44736)

köhn. bax zəncirçi.

ZƏNDEYİ-ZƏHLƏ (ID - 44737)

zəndeyi-zəhləsi getmək - tamam zəhləsi getmək, acığı gəlmək, görməyə gözü olmamaq. Vəzirin Kəl Həsənnən zəndeyi-zəhləsi gedirdi. (Nağıl); zəndeyizəhləsini aparmaq - tamam zəhləsini aparmaq, acığını tutdurmaq, hiddətlənməsinə...

ZƏNƏX (ID - 44738)

is. [fars.] klas. Çənə, alt çənə. Münəvvər üz, lalə zənəx, tər buxaq; Tamam bir yanadır, bir yana gözlər. M.P.Vaqif.

ZƏNƏXDAN (ID - 44739)

is. [fars.] klas. Çənədə, yaxud yanaqda çuxur. Dal gərdəndən düşüb tutub dalı zülf; Xoş göstərir zənəxdanı, xalı zülf. M.P.Vaqif. Siyah tellər ağ buxağın yanına; Xırda tellər zənəxdanə düşübdür. M.V.Vidadi. Nə göyçək...

ZƏNƏXDANLI (ID - 44740)

sif. Zənəxdanı olan, çənəsində və yaxud yanağında çuxuru olan. Çoxdur ağ bədənli, büllur buxaqlı; Lalə zənəxdanlı, qönçə dodaqlı. M.P.Vaqif.

ZƏNƏN (ID - 44741)

is. [fars.] 1. Qadın, arvad. Camaat yer eylədilər, zənənnər gəlib oturdular. “Aşıq Ələsgər” . □ Zənən xeylağı evf. - qadın, arvad. Onda ki, şahi-şəhid Ingilistanə təşrif aparmışdı, ingilis padşahı da o zaman bir zənən...

ZƏNƏNƏ (ID - 44742)

sif. [fars.] Qadınlara məxsus, qadınlara aid. Zənənə ayaqqabı. - Sarı başmaq zənənə; Gözəl çoxdu, mənə nə? Qoy ilqar qənim olsun; Ilkyarından dönənə. (Bayatı). Pəri xanım .. zənənə paltarını geydi. (Nağıl).
□□ Zənənə...

ZƏNG (ID - 44743)

is. 1. Vurulduqda xüsusi səs çıxarmaq üçün içərisində metal dili olan, ağzıgen, kəsik konusşəkilli mis və ya mis ərintisindən qayrılmış alət. Kilsə zəngi. Zəng səsi. Dəmiryol zəngi. Yanğın maşını zəngi. - Davamlı bir...

ZƏNGÇALAN (ID - 44744)

bax zəngçi.

ZƏNGÇİ (ID - 44745)

is. Vəzifəsi kilsə zəngini vurmaqdan ibarət olan kilsə xidmətçisi; zəngçalan.

ZƏNGÇİÇƏYİ (ID - 44746)

is. bot. Zəngvari çiçəyi olan çiçək bitkisi. Zəngçiçəyinin zərif, açıqçəhrayı yarpaqları olur.

ZƏNGÇİÇƏKLİLƏR (ID - 44747)

cəm bot. Bitişik, bəzi hallarda isə bölünmüş ləçəkləri olan bitkilər fəsiləsi.

ZƏNGÇİLİK (ID - 44748)

is. Zəngçinin işi, vəzifəsi.

ZƏNGƏL (ID - 44749)

is. məh. Çəkmə boğazını əvəz edən dəri və gön qunc; ketr.

ZƏNGİ (ID - 44750)

[fars.] bax zənci.

ZƏNGİN (ID - 44751)

sif 1. Çoxlu mal-dövləti, sərvəti, maddi vəsaiti olan, çox varlı. Zəngin ölkə. - Bu kənd böyük, zəngin bir kənd idi. N.Nərimanov. // Eyni mənada adam haqqında. Heç zənn etməm özgənin mali; Bizi zəngin qılıb edə ali. M.Ə.Sabir.
Çox...

ZƏNGİNLƏŞDİRİCİ (ID - 44752)

sif. 1. Zəngin edən, varlandıran, sərvəti artıran.
2. xüs. Süxuru zənginləşdirməyə xidmət edən. Zənginləşdirici maddələr.

ZƏNGİNLƏŞDİRİLMƏ (ID - 44753)

“Zənginləşdirilmək”dən f.is.

ZƏNGİNLƏŞDİRİLMƏK (ID - 44754)

məch. 1. Zəngin edilmək, daha da varlandırılmaq.
Artırılmaq, gücləndirilmək.

ZƏNGİNLƏŞDİRMƏ (ID - 44755)

“Zənginləşdirməkdən f.is.

Bu səhifə dəfə baxılıb

......
Insert Error: Table './shagird_myusers/spam_checker' is marked as crashed and last (automatic?) repair failed