ZİNGİLDƏŞMƏ (ID - 45056)“Zingildəşmək”dən f.is.
|
ZİNGİLDƏŞMƏK (ID - 45057)qarş. Hamı birdən zingildəmək. Vahiməyə düşmüş itlər zingildəşir, uzaq briqadaların iclasa gələn heyət üzvlərinin atları kişnəşirdi. B.Bayramov.
|
ZİNGİLDƏTMƏ (ID - 45058)“Zingildətmək”dən f.is.
|
ZİNGİLDƏTMƏK (ID - 45059)icb. 1. Zingildəməyə məcbur etmək, zingildəməsinə səbəb olmaq. iti vurub zingildətdi.
2. Zınqıldatmaq. |
ZİNGİLTİ (ID - 45060)is. Vurulan və ya xəstə itin çıxardığı səs, zarıltı.
|
ZİNGİRƏ (ID - 45061)is. Kiçik üzüm salxımı. Üzümü elə təmizləyiblər ki, deyərsən, günorta çağı buradan bir dəstə oğru keçib. Bir zingirə də qalmayıb. Mir Cəlal.
|
ZİNGVARA (ID - 45062)is. Salxımları çox xırda və dənələri tökülmüş üzüm.
|
ZİNHAR (ID - 45063)nida [fars.] klas. Məbada, amandır, ay aman, saqın, ehtiyatlı ol (adətən bir şeydən saqındırmaq üçün işlənir). Ey iki gözüm, yaman olur ar; Namusumuzu itirmə, zinhar! Füzuli. Yatsa o mahparə, yatar bəxtimiz bizim; Zinhar, qoymayın...
|
ZİR (ID - 45064)is. [fars.] Ərəb (fars) əlifbasında “e” səsini bildirmək üçün samitlərin altına qoyulan 0 işarəsi; kəsrə.
|
ZİRA (ID - 45065)bağl. [ər.] Çünki, ona görə ki (bəzən “ki” bağlayıcısı ilə). Deməzəm dəxi: “Sənə aşiqəm” , ey gül! Zira; Sənə aşiqliyim izhar edəli xar olubam. Füzuli. Zira ki, atası şahımızdır; Hər müşkül işə pənahımızdır....
|
ZİRAB (ID - 45066)is. [fars.] köhn. Ayaqyolu.
|
ZİRAƏT (ID - 45067)is. [ər.] köhn. 1. Əkinçilik. Sizin yerin camaatı ziraətə məşğul olarmı? Ə.Haqverdiyev. Maarif, nəqliyyat, ziraət, ticarət və sair işlərimizin islaha böyük ehtiyacı vardır. M.S.Ordubadi.
2. Əkin, əkinəcək, bitki. Mayın 7-də... |
ZİRCAMƏ (ID - 45068)is. [fars.] köhn. Alt paltarı, tuman-köynək. Çamadanın içində .. bir neçə top ağ köynək və zircamə və bir neçə dənə ağ dəsmal vardı. S.M.Qənizadə. Ağa Ələsgərağa zircamədə qılmanları başına toplayıb hoppan-hoppan oynayırdılar....
|
ZİRCAMƏLİK (ID - 45069)is. köhn. Zircamə üçün yararlı, alt paltarlıq. Zircaməlikparça. - [Xonçaya] .. bir dəst ipək parçadan zircaməlik, iki ədəd imperial və sair ufaq-tufaq şeylər qoyulardı. R.Əfəndiyev.
|
ZİRDƏST (ID - 45070)is. [fars.] köhn. Əlaltı, köməkçi. [Şah:] Xacə Mübarək, sənin zirdəstlərin də çölə çıxsınlar, sən qal! M.F.Axundzadə.
|
ZİREH (ID - 45071)is. [fars.] 1. köhn. Ox və s. yaralayıcı silahlardan qorunmaq üçün döyüşçülərin üstdən geydikləri dəmir tordan, yaxud qalın dəridən geyim. [Yaşlı kişi:] ..İri vücudlu kor bir dilənçi iki əli ilə zirehi silkələyərək qışqırırdı....
|
ZİREHDEŞƏN, ZİREHDƏLƏN (ID - 45072)sif. hərb. Zirehli örtüləri deşən, dəlib keçən. Zirehdeşən mərmi. Zirehdələn top.
|
ZİREHLƏMƏ (ID - 45073)“Zirehləmək”dən f.is.
|
ZİREHLƏMƏK (ID - 45074)f. Zireh vurmaq, bir şeyin üzərini zirehlə örtmək.
|
ZİREHLƏNMƏ (ID - 45075)“Zirehlənmək”dən f.is.
|
ZİREHLƏNMƏK (ID - 45076)məch. 1. köhn. Zireh geymək (bax zireh 1-ci mənada).
2. Zirehlə örtülmək, üzərinə zireh çəkilmək (bax zireh 2-ci mənada). |
ZİREHLƏNMİŞ (ID - 45077)f .sif. bax zirehli 1-ci mənada. Dəniz kimi coşub-daşır; Zirehlənmiş pəhləvanlar. S.Vurğun.
|
ZİREHLİ (ID - 45078)sif. 1. köhn. Zireh geymiş (bax zireh 1-ci mənada). Zirehli döyüşçü.
|
Zirehlə (ID - 45079)örtülmüş, üzərinə zireh çəkilmiş (bax zireh 2-ci mənada). Zirehli gəmi. Zirehli avtomobil. - Faşist təyyarəsi zirehli (z.) olduğundan, ona adi güllə batmırdı. M.Rzaquluzadə. Üstü zirehlə örtülmüş (bax zireh 3-cü mənada)....
|
ZİRƏ (ID - 45080)is. bot. Çətirçiçəklilər fəsiləsindən iki və ya çoxillik ot cinsi və həmin bitkinin ədviyyat kimi xəmirə və s.-yə qatılan xoşiyli toxumu. Zirəni Kirmana aparır. (Ata. sözü). Zirə Azərbaycanda meşə qurşağından başlamış...
|
ZİRƏÇİÇƏYİ (ID - 45081)is. bot. Çoxillik bəzək bitkisi.
|
ZİRƏFKƏND (ID - 45082)is. [fars.] mus. Azərbaycan muğamlarından birinin adı. 12 əsas muğam bunlar idi: üşşaq, nəva, busəlik, rast, əraq, isfahan, zirəfkənd, büzürg, zəngulə, rəhavi, hüseyni və hicaz. Ü.Hacıbəyov.
|
ZİRƏK (ID - 45083)sif. [fars.] Bacarıqlı, əlindən iş gələn, cəld, çevik, çox diribaş. [Hacı Qara:] Yaxşı, siz istəyirsiniz ki, quşdan da zirək olub Arazın o tayına səkəsiniz? M.F.Axundzadə. Bir qədər diribaş və zirək uşaqlar mollanın xəlfəsi...
|
ZİRƏKLƏNDİRMƏK (ID - 45084)bax zirəkləşdirmək.
|
ZİRƏKLƏNMƏ (ID - 45085)“Zirəklənmək”dən f.is.
|
ZİRƏKLƏNMƏK (ID - 45086)bax zirəkləşmək.
|
ZİRƏKLƏŞDİRMƏ (ID - 45087)“Zirəkləşdirmək”dən f.is.
|
ZİRƏKLƏŞDİRMƏK (ID - 45088)f . Zirəkləşməsinə səbəb olmaq, daha da zirək etmək.
|
ZİRƏKLƏŞMƏ (ID - 45089)“Zirəkləşmək”dən f.is.
|
ZİRƏKLƏŞMƏK (ID - 45090)f . Daha da zirək olmaq, cəld olmaq, diribaş olmaq, çevik olmaq, bacarıqlı olmaq. Uşaq böyüdükcə zirəkləşir. - Doğrudan da Rüstəmin oğlu zirəkləşmişdi. S.Rəhimov.
|
ZİRƏKLİK (ID - 45091)is. Bacarıq, əlindən iş gəlmə, cəldlik, çeviklik, diribaşlıq. Uşağın zirəkliyi.
[Nəbi] öz zirəklik və qoçaqlığı ilə Şuşa qalasında məşhurlaşır. “Qaçaq Nəbi” . Altı il ərzində Budaq oxudu, tərbiyələndi. Gözəl... |
ZİRƏNG (ID - 45092)bax zirək. Tülkünün zirəngi iki ayağından tələyə düşər. (Ata. sözü). Aldanma özün bir kəsə, huşyarü zirəng ol. M.Ə.Sabir.
|
ZİRƏNGLİK (ID - 45093)bax zirəklik.
|
ZİRİNC (ID - 45094)is. [fars.] bot. 1. Yarpaqlarının bir hissəsi tərsinə çevrilmiş, çiçəyi açıq-sarı rəngli, meyvəsi turşməzə olan kol bitkisi. [Ev sahibi] burada cavan şiv zirinc ağacından qırıb gətirər, ocaqda ütüb çəkiclə döyər, özü...
|
ZİRİNCÇİÇƏKLİLƏR (ID - 45095)cəm bot. Zirinc və başqa kol və ya çoxillik bitkilərin daxil olduğu bitki fəsiləsi.
|
ZİRİŞ(K) (ID - 45096)bax zirinc. Dağdaziriş kolları; Çapar tutub yolları; Yar dərdin necə yazsın; Bağlanıbdır qolları. (Bayatı). Alçaqboylu iydə, zirişin ətri hər yana yayılır. Mir Cəlal.
|
ZİRÜ ZƏBƏR (ID - 45097)klas. bax zir-zəbər. Qəm kişvəri könlüm kimi zirü zəbər olmuş. Qövsi. [Məstəli şah:] Qaldırın Pariji yerindən, vurun yerə, bu saatda necə ki, mən bu heykəli vurub zirü zəbər edirəm. M.F.Axundzadə. Derdim ki, könül zirü zəbər...
|
ZİRVƏ (ID - 45098)is. [ər.] Dağın ən yüksək nöqtəsi, təpəsi. Dağın zirvələri qarla örtülüdür.
Qafqaz altımdadır, ən müdhiş olan zirvədə mən; Tutmuşam, tək uçurum qarlı dağ üstündə qərar. A.Səhhət. Uzaqda dağların zirvəsi neçə... |
ZİR-ZƏBƏR (ID - 45099)zərf [fars.] Alt-üst. □ Zirzəbər etmək - alt-üst etmək, vurub dağıtmaq, yerlə yeksan etmək. Zir-zəbər olmaq - alt-üst olmaq, dağılmaq, pozulmaq, məhv olmaq.
|
ZİRZƏMİ (ID - 45100)is. [fars.] Yer altında olan ev, anbar və s. Zirzəmidə oturub balaxana yuxusu görür. (Ata. sözü). İçərişəhərdə, Yuxarı bazarda, Qoşa karvansaranın altın-da tağ bir zirzəmi vardı. H.Sarabski. Qoçər gözlərini açanda özünü kifqoxuyan...
|
ZİR-ZİBİL (ID - 45101)top. 1. Tör-töküntü, süpürüntü, tullantı. Tikəndə quş yuva çör-çöp yığıban zir-zibil istər. Q.Zakir. [Cəmilə:] Budur, papiros kötüyü kimi zir-zibili atmağa məxsus qablar! S.Hüseyn. [Çimnaz:] Ay bala, orada oturma, zir-zibildi....
|
ZİŞAN (ID - 45102)sif. [ər.] klas. Şanlı. Kişidən istənilən işdir, iş; Kim ki, iş yapdı o, zişan oldu. M.Ə.Sabir. Baş qoşma, o cür alimi-zişana dolaşma. Ə.Qəmküsar.
|
ZİŞT (ID - 45103)sif. [fars.] klas. Çirkin. Vaqifəm, göz yum, cahanın baxma xubü ziştinə. M.P.Vaqif.
|
ZİVANA (ID - 45104)is. 1. Dəyirman daşının ortasındakı qazıq, oyuq.
Bir şeyin iki parçasını bir-birinə rəbt edən içiboş mil; bir-birinin içinə keçən iki şeyə açılan oyuq. Qəlyan çubuğu ağızlığının keçirildiyi içiboş mil. |
ZİVƏ (ID - 45105)is. məh. Paltar asmaq üçün çəkilən ip. Zivəyə paltar sərmək.
|
Bu səhifə dəfə baxılıb