ŞAŞKA (ID - 37147)[rus.] Tiyəsi uzun, azca əyri, ucu şiş, kəsici soyuq silah; qılınc. Şaşka taxmaq. - Zadeyi-Hacı Məlik tazə kvartalni olub; Belinin üstə asıbdır bir uzun şaşkanı. S.Ə.Şirvani. [Süvari] qotazlı şaşkanın dəstəsindən tutub sinəsinə...
|
ŞAŞKALI (ID - 37148)sif. Şaşka taxmış, şaşka gəzdirən, şaşkası olan. Şaşkalı zabitlərin ağır addımları döşəmədə fəlakət kimi səslənəndə evdə vaveyla ucaldı. Mir Cəlal.
|
ŞAŞQIN (ID - 37149)sif. 1. Nə edəcəyini bilməyəcək dərəcədə fikirli, özünü itirmiş, çaşmış, çaşıb qalmış, qarıxmış, çaşqın. Hikmət İsfahani ağır bir təəssürat altında saraydan çıxdı. Fikri şaşqın, qəlbi həyəcanlı idi. M.İbrahimov....
|
ŞAŞQINCA (ID - 37150)zərf Şaşqın kimi, çaşmış halda, dəlicəsinə. [Xəyyam:] İştə, bir səs ki edər göylərə şaşqınca xitab; O sağır göy, əcəba, kimsəyə vermişmi cavab? H.Cavid.
|
ŞAŞQINLAŞMA (ID - 37151)“Şaşqınlaşmaq”dan f.is.
|
ŞAŞQINLAŞMAQ (ID - 37152)f Şaşqın hala gəlmək.
|
ŞAŞQINLIQ (ID - 37153)is. 1. Şaşqın adamın halı; çaşqınlıq. [Firidun] böyük bir gərginliklə şaşqınlığını, həyəcanını və iztirablarını boğaraq, sərtiblə vidalaşdı. M.İbrahimov. Bircə qırpım sürən şaşqınlıqdan sonra gənc qız çevik...
|
ŞAŞMA (ID - 37154)“Şaşmaq”dan f.is.
|
ŞAŞMAQ (ID - 37155)f . Özünü itirmək, çaşmaq, çaşıb qalmaq. Nemət şaşdı və sənədi geri alıb baxmaq istədikdə cənab Bax vermədi. Çəmənzəminli. Mən isə bu iki qüvvə arasında şaşmış, tamamilə ağlımı itirmişdim. T.Ş.Simurq.
|
ŞATIR (ID - 37156)is. [ər.] Çörəkbişirən, çörəkyapan, çörəkçi. [Bəndalı] ustanı burada, xəmirxanada bir şatır olaraq tanımışdı. Mir Cəlal. Üzü pörtmüş şatır oxlovçunun verdiyi xəmiri əlindəki rəfətənin üstündə yayıb təndirə yapırdı....
|
ŞATIRLIQ (ID - 37157)is. Şatır işi, çörəkbişirmə peşəsi, çörəkçilik.
|
ŞATİR (ID - 37158)sif. və zərf [ər.] klas. Şən, şux. [Əhməd] yenə nəşəsini toplamış, şən və şatir görünməyə alışmış olan siması sevinclər içərisində qalmışdı. A.Şaiq.
|
ŞAVA (ID - 37159)bax dava-şava. [Hacı Mehdi:] Övrət gətirdim, canıma bir od gətirdim. Axşamadək dava, axşamadək şava. Ə.Haqverdiyev.
|
ŞAYAN (ID - 37160)sif. [fars.] klas. Layiq, münasib, yaraşan. Səy elə, sən də böyük insan ol; Doğruluqda bu ada şayan ol. A.Səhhət. Kim bilir! Düşsə cənnətə yolunuz; Bulunur bəlkə boylə bir sima... O da şayani-şübhədir, əlbət. H.Cavid. Hər aşiqə...
|
ŞAYANİ-DİQQƏT (ID - 37161)sif. köhn. kit. bax diqqətəlayiq.
|
ŞAYBA (ID - 37162)[alm.] 1. tex. Vint və ya qaykanın altına qoyulan yastı halqa şəklində altlıq. Dairələr bölməsinə şaybalar, pistonlar, dişli çarxlar, makaralar, qasnaqlar və sairə daxildir. Ə.Mustafayev.
2. idm. Xokkey oyununda işlədilən ağır... |
ŞAYƏD (ID - 37163)bağl. [fars.] Bəlkə. Mən ağlayıram, yatmaya ta mərdumi-aləm; Əgər mən Məşədi Qulamhüseyni yaxşı tanımamış olsaydım, xəyalıma gələrdi ki, şayəd yalan deyir. C.Məmmədquluzadə.
|
ŞAYƏSTƏ (ID - 37164)[fars.] klas. Layiq, yaraşan. [Şah:] Sən tədbirli kişisən, belə danışıq sənə şayəstə deyil. Ə.Haqverdiyev. [Mirzə Rəhim ağa:] Nə qədər ki, bu naməhrəmlik vardır, sənin işinə baxa bilmərəm. Çünki xilafi-şərdir. Şəriətmədarlara...
|
ŞAYİƏ (ID - 37165)is. [ər.] Yayılmış, dillərdə gəzən danışıq, söz-söhbət. ..Qızıl Arslanı yaxından tanıyanlar onun Qətibə ilə evlənəcəyi haqqında buraxılan şayiələrin heç birisinə inanmırdı. M.S.Ordubadi.
□□E “Ş” hərfinin... |
ŞEDEVR (ID - 37166)is. [fr.] İncəsənətin, ədəbiyyatın, sənətin ən nümunəvi əsəri, şah əsər.
|
ŞEF (ID - 37167)[fr.] 1. Başçı, rəis, rəhbər. Katib bir az dayandı, sonra şefini çox hirsləndirməmək üçün ehtiyatla dedi. S.Rəhman.
2. Bir şəxsə və ya şeyə hamilik etməyi öhdəsinə götürmüş adam və ya təşkilat. Yaralılardan bir neçəsi... |
ŞEFLİK (ID - 37168)is. İstehsal, mədəni, siyasi və s. cəhətdən müntəzəm yoldaşlıq köməyi göstərməkdən ibarət ictimai fəaliyyət, hamilik. [Toğrul:] Mən o qızı tovlamaq istəyirdim, mən [Niyazı və Yaqutu] ata-bala şefliyə götürmüşdüm. C.Cabbarlı....
|
ŞEH (ID - 37169)is. Rütubətli havada gecələr torpaq, bitki və s.-nin üzərinə qonan incə su damcıları; qırov, şəbnəm. Yumşaq göy çəmənin üstə düşüb şeh gecədən; isti yoxdur, hələ var bir balaca meh gecədən. A.Səhhət. Şeh düşər otların...
|
ŞEHDURAN (ID - 37170)is. bot. Gülçiçəklilər fəsiləsindən yüksək dağ çəmənlərində bitən bir bitki. Gülçiçəklilər fasiləsinin bir-birindən az fərqlənən cavan növləri vardır. Belə cavan və filogenetik inkişafda olan cinslərə yemişan, gül...
|
ŞEHLƏNMƏ (ID - 37171)“Şehlənmək”dən f.is.
|
ŞEHLƏNMƏK (ID - 37172)f Üstü şehlə örtülmək, üstünə şeh qonmaq.
|
ŞEHLİ (ID - 37173)sif. 1. Üzərində şeh olan, üzərinə şeh düşmüş. Şehli kollar. Şehli otlar. - Ovçu Piri, lap ayağının ucundan qalxıb yaxındakı şehli yovşan koluna qonan çobanaldadandan gözünü çəkib başını qaldır(dı).. İ.Əfəndiyev. Şehli...
|
ŞEHLİK (ID - 37174)1. Bax şehli 1-ci mənada. Şehlik və nəmişlik gündə duza artıq meyil edən təpəl camış müti bir qul kimi Qaraxana baxmağa başlardı. S.Rəhimov.
2. məc. Təzə, tər, təravətli. Gəncliyin ən şehlik və təravətli vaxtlarını... |
ŞEİR (ID - 37175)is. [ər.] Ritmik vəzndə ahəngdar poetik əsər, nəzmə çəkilmiş bədii əsər. Klassik şeir. - Vaqif yolunun davamçısı olan Zakir şerimizə həqiqi satira gətirmişdir. Şaiq.
|
ŞELF (ID - 37176)[ing. shelf] coğr. Materikin [qurunun] su altında 200 metrə qədər dərinlikdə olan davamı, hissəsi. Adaların bir qismi şelfın qalxması nəticəsində əmələ gəlmişdir. M.Qaşqay.
|
ŞELLAK (ID - 37177)is. [holl.] Heyvan mənşəli təbii qatran.
|
ŞELLƏNMƏ (ID - 37178)“Şellənmək”dən f.is.
|
ŞELLƏNMƏK (ID - 37179)f . Sevinmək, fərəhlənmək.
|
ŞENLİK (ID - 37180)is. Abad yaşayış yeri, ümumiyyətlə, məskun yer, məntəqə; qəsəbə. [Arazgili] şenliyin qırağında, gözəl mənzərəli bir yerdə kiçik otaq tutdular. A.Şaiq. ..Təklikdə davam eləməyib, “öldürsə də, qoy məni həmcinsim öldürsün”...
|
ŞENLİKSİZ (ID - 37181)sif. Adam az olan, əhalisi az olan. [Ana:] Bala, məktəbə gedəndə həmişə küçənin ortası ilə get-gəl, şenliksiz küçəyə ayaq basma. Çəmənzəminli.
|
ŞENYON (ID - 37182)is. [fr.] 1. Başın arxasında toplanmış saç tellərindən düzəldilmiş qadın saç düzümü.
2. Yapma saç maskası. |
ŞERİYYƏT (ID - 37183)is. [ər.] Bədiilik, ahənglilik, gözəllik, emosionallıq. Əsil məharət də bundan ibarətdir ki, ifaçı çaldığı musiqi əsərini yüksək şeriyyətlə mənalandırsın. Ə.Bədəlbəyli.
|
ŞEİRLƏŞMƏ (ID - 37184)“Şeirləşmək”dən f.is.
|
ŞEİRLƏŞMƏKf (ID - 37185)Şeir deməkdə bir-birilə yarışmaq.
|
ŞEŞ1 (ID - 37186)is. [fars.] Altı. Dünən beş, bu gün şeş. (Məsəl). // Nərd oyununda. Çahar atdım, şeş gəldi. (Məsəl).
|
ŞEŞ2 (ID - 37187)is. Top, tüfəng lüləsinin içindəki halqavari cızıqların hər biri; yiv, xır. Şeşi getmiş tüfəng.
|
ŞEŞ-BEŞ (ID - 37188)is. Nərd oyununun başqa bir adı. Gəl bir şeş-beş oynayaq. - [Şikayətçi:] Nə vaxt [ipək idarəsinə] müdirin yanına gedirsən, görürsən ki, kişi oturub şeş-beş oynayır. Elə ki əli gətirmədi, vay o günü onu axtaranların halına....
|
ŞEŞDRƏNGİ (ID - 37189)is. [fars.] 1. Altı cür xuşgəbardan (kişmiş, qurağa, albuxara və s.) hazırlanan plov xuruşu. [Xanım:] Qəsdim lap şeşdrəngi xörək etməkdir, abırlı olsun. S.Rəhimov.
2. məc. Dikbaş, lovğa, iddialı, təkəbbürlü. |
ŞEŞƏ (ID - 37190)sif. Dik, sivri. [Vaqif:] Niyə, qulağınız çoxdan şeşədir; Böhtan eşidəndə qızarıb yanar; Doğru söz gələndə pambıq tıxanar. S.Vurğun. Qubernator dəstəsilə gəldi. Atın üstündə şeşə bığlarına əl vurmadan “millət naminə”...
|
ŞEŞƏBIĞ (ID - 37191)sif. Bığlarının tükləri cod və dik olan. Şeşəbığ kişi. - Hərdənbirpoqonlu, şeşəbığ, çəkməsi məhmizli, başıaçıq adamlar çadırdan görünür, yenə səsin içinə batırdılar. Mir Cəlal.
|
ŞEŞƏBUYNUZ (ID - 37192)sif. Dikbuynuz, itibuynuz. Zərrintac xanım, Leyləyi öz nəzərindən rədd etdikcə, yaşı ötən şeşəbuynuz bir öküz kimi hey irəliyə dürtülürdü. S.Rəhimov.
|
ŞEŞƏLƏMƏ (ID - 37193)“Şeşələmək”dən f.is.
|
ŞEŞƏLƏMƏK (ID - 37194)f Dikəltmək, dik saxlamaq, iti tutmaq. Qulaqlarını şeşələmək.
|
ŞEŞƏLƏNMƏ (ID - 37195)“Şeşələnmək”dən f.is.
|
ŞEŞƏLƏNMƏK (ID - 37196)f Acıqlanmaq, qışqırmaq, sərt söz demək, qabarmaq, xoruzlanmaq. [Sədr:] Bu ixtiyarı sənə kim verib? - deyə o, Xəlilin üstünə şeşələndi. M.Hüseyn. [Cahandar ağa oğluna:] Ə, qoduq, mənim üstümə şeşələnirsən? I.Şıxlı.
|
Bu səhifə dəfə baxılıb