ŞAQ(Q) (ID - 36997)təql. Atılan güllədən və ya sınan ağacdan, budaqdan çıxan səs. Şaqq güllə səsi eşidildi. Şaqq ağac sındı. - Bu səslə tapança da dilləndi. Şaq, şaq güllələr açıldı. Mir Cəlal.
|
ŞAQQA (ID - 36998)is. İkiyə parçalanmış cəmdək. [Fərhad:] Bir qoyunun da şaqqasını yemək olarmı? Ə.Haqverdiyev. Tahirzadənin ilk işi o oldu ki, şərikli kəsdikləri şişəyin bütöv bir şaqqasını ayırıb, südçü məhəlləsinə, Məsmənin evinə...
|
ŞAQQA(NAQ) (ID - 36999)şaqqa(naq) çəkmək, şaqqanaq) çəkib gülmək - bərkdən gülmək, qəhqəhə ilə gülmək, şaqqıltı ilə gülmək. Dəli Həsən bir Koroğluya baxdı, bir dönüb başının adamlarına baxdı, hündürdən bir şaqqa çəkib güldü. “Koroğlu”...
|
ŞAQQALAMA (ID - 37000)“Şaqqalamaq”dan f.is.
|
ŞAQQALAMAQ (ID - 37001)f Şaqqa halında bölmək, parçalamaq; iki parçaya ayırmaq. [Qulu] ..qəssab kimi qızğın halda inəyi şaqqalayırdı. M.İbrahimov. Məmməd kişi həyətdə təzəcə kəsdiyi qoyunu şaqqalayırdı. S.Rəhman. Sonra Soltan xəncərini siyirib,...
|
ŞAQQALANMA (ID - 37002)“Şaqqalanmaq”dan f.is.
|
ŞAQQALANMAQ (ID - 37003)f . 1. Uzununa iki tən hissəyə bölünmək.
2. İki yerə ayrılma, haçalanmaq. Dağ iki yana şaqqalanmışdı. - iki yana şaqqalanmış (f.sif.) .. Tərtər çayının oynaq səsi.. dağlara çal-çağır salırdı. S.Rəhimov. |
ŞAQQALATMA (ID - 37004)“Şaqqalatmaq”dan f.is.
|
ŞAQQALATMAQ (ID - 37005)icb. Uzununa iki hissəyə parçalatmaq, tən yarıya böldürmək. Qoyunu şaqqalatmaq.
|
ŞAQQALI (ID - 37006)sif. Enlikürək, gövdəli, iri. Məmmədyarov kök, şaqqalı, qapqara saqqalı, bığı olan bir adamdı. S.Rəhman. [Ağasəfər] .. şaqqalı cavan oğlana baxdı və qrammofonun susduğundan yalnız indi xəbər tutmuş kimi təəccüblə soruşdu....
|
ŞAQQAŞAQ (ID - 37007)təql. Ağac və s. kövrək şeylərin sınmasından və ya bir-birinə toxunmasından hasil olan səs. // zərf Şaqqıltı ilə. [Oğlan] daş-qaşı bir-bir ehtiyatla götürüb yanından sallanan qiymət kağızını nəzərdən keçirdi, sayğacdakı...
|
ŞAQQILDAQ (ID - 37008)is. 1. Şaqqıltı səsi çıxaran uşaq oyuncağı; şaxşax. // Probka gülləatan uşaq tapançası.
2. Ritmik səs yaratmaq üçün zərbli musiqi aləti. |
ŞAQQILDAMA (ID - 37009)“Şaqqıldamaq”dan f.is.
|
ŞAQQILDAMAQ (ID - 37010)f 1. Şaqqıltı səsi çıxarmaq. Dağların başında gurultu güclənir, ildırım şaqqıldayır, yeri-yurdu tərpədirdi. S.Rəhimov. Göy gurultusu .. qulaqbatıran bir dəhşətlə şaqqıldayırdı. M.Hüseyn.
2. Çatırdamaq, çırtıldamaq,... |
ŞAQQILDAŞMA (ID - 37011)“Şaqqıldaşmaq”dan f.is.
|
ŞAQQILDAŞMAQ (ID - 37012)qarş. 1. Şaqqıldamaq, şaq-şaq səs çıxarmaq (çox şey haqqında). Bir tərəfdə çeşmələr şaqqıldaşırdı. Bir tərəfdə gözəl çiçəklər qoxuyurdu. Mərmər hovuzlarda qızıl balıqlar oynaşırdı. Çəmənzəminli.
2. Qəhqəhə... |
ŞAQQILDATMA (ID - 37013)“Şaqqıldatmaq”dan f.is.
|
ŞAQQILDATMAQ (ID - 37014)icb. Bir şeyi digərinə vuraraq, toxunduraraq, çırparaq şaqqıltı səsi çıxartmaq. Sayğacın daşlarını şaqqıldatmaq. Qamçını şaqqıldatmaq. - Əmirqulu muşquraraq şallağını havada şaqqıldatdı. M.Hüseyn.
|
ŞAQQILTI (ID - 37015)is. 1. Sınan, partlayan, birbirinə dəyən şeylərdən, habelə ildırım çaxmasından, tez-tez atılan güllədən çıxan bərk qırıq səs. Birdən dışarıda şaqqıltı gəldi, sonra otağın qapıları açıldı, içəri bir kişi itələyib...
|
ŞAQQIMA (ID - 37016)“Şaqqımaq”dan f.is.
|
ŞAQQIMAQ (ID - 37017)bax şaqqıldamaq. Göydə nə ay, nə ulduz, bütün dünya qapqara; ildırımlar şaqqıyır tərpənməyən dağlara. S.Vurğun.
|
ŞAQRAQ1 (ID - 37018)sif Şən, nəşəli, sevincgətirən, fərəhgətirən, ürəkaçan. Gözəldir baharın ilıq nəfəsi; Gözəldir bülbülün şaqraq nəğməsi. A.Şaiq. Şəhər tərəfdən qopan şən və şaqraq səslər şüalar kimi aləmə yayıldı. Mir Cəlal....
|
ŞAQRAQ2 (ID - 37019)bax qarquşu.
|
ŞAQREN (ID - 37020)is. [fr.] Yumşaq meşin dəri; qoduq dərisi.
|
ŞAQ-ŞAQ (ID - 37021)zərf Qəhqəhə ilə, şaqqanaq çəkərək. Şaq-şaq gülmək.
|
ŞAQŞARAQ (ID - 37022)bax şaqhaşaq. Artıq “şaqşaraq” gurultu gəlir, sanki Dəlidağ aşağı ağarıb axan, köpüklənən nəhəng bir çayın ağzı açılırdı. S.Rəhimov.
|
ŞAQUL (ID - 37023)is. [ər.] Divarın şaquliliyini, düzlüyünü yoxlamaq üçün ucuna kiçik ağırlıq bağlanmış qaytan və ya ipdən ibarət alət; şüyül.
|
ŞAQULİ (ID - 37024)sif. [ər.] Şaqul kimi yuxarıdan aşağıya enən; şaqul vəziyyətində olan; vertikal. Şaquli xətt. - Bu zaman məzarın başı ucunda qoyulmuş top kimi yuvarlaq və şaquli şəkilli bir çox təbii daşlar gördüm. A.Şaiq. [Səməd] yoldaşlarına...
|
ŞAL (ID - 37025)is. 1. Yundan və s.-dən toxunmuş böyük baş örtüyü. ipək saçaqlı şal. Tirmə şal. - Köçən qızı şal, yaxud çarşaba bürüyüb, o yığıncağın bir səmtində otur dardılar. R.Əfəndiyev. Sənəm dönüb, otaqdan yun şalını götürdü....
|
ŞALAXO (ID - 37026)is. [gürc.] İti oynanılan şən oyun havası.
|
ŞALAQ (ID - 37027)is. məh. 1. İri, sarı yemiş. Məlumdur ki, bir az hava qızdı, tərəkəmə əhli aranda dayana bilməz. Gərəkdir yaylağa qaçsın və orada soyuq düşənə kimi gərək bağ-bostan solmamış özünü arana yetirib, şalaqdan və kal meyvədən...
|
ŞALAPAY (ID - 37028)[rus.] Avara, veyil. Amma xalaoğlum Əhməd şalapay çıxdı və özünü binamazlara yavıq saxladı. C.Məmmədquluzadə.
|
ŞALBAN (ID - 37029)is. Şaxı, budağı, üst qatı təmizlənmiş böyük ağacın gövdəsi; dirək. Şalbanın bir ucu sənin çiynindədir. (Ata. sözü). [Mətbəxlərdə] şalbanlardan asılan, qışdan qalmış balqabaq, kudu, soğan, quru balıq, dəstə ilə qurumuş...
|
ŞALĞAM (ID - 37030)is. Xörəyə qatılan və ya heyvan yemi kimi işlədilən kökü yumru və ya uzun bostan bitkisi. Şalğam şorbasında turp özünü yağ sanar. (Məsəl).
□□ Şalğam etmək (eləmək) - darmadağın eləmək, qılıncdan keçirmək. [Dəlilər]... |
ŞALĞAMLIQ (ID - 37031)is. Şalğam əkilmiş yer, şalğam bostanı.
|
ŞALLAQ (ID - 37032)bax qırma(n)c. Küçədən fərraş Şimirəli əlində şallaq daxil olur. C.Məmmədquluzadə. Əmir qulu muşquraraq, şallağını havada şaqqıldatdı. M.Hüseyn. □ Şallağa tutmaq - bax şallaqlamaq. Sən hey de yoxumdur, çıxarıb canını...
|
ŞALLAQLAMA (ID - 37033)“Şallaqlamaq”dan f.is.
|
ŞALLAQLAMAQ (ID - 37034)f Şallaqla vurmaq, qamçılamaq, qırmanclamaq. Atı şallaqlamaq. - Sanki Əsgər yuxuda idi, indi ayıldı, kəlləri şallaqlamağa başladı. Ə.Vəliyev. // Məc. mənada. [Mustafa həkimə:] Axı bu dəlini gətirib buraya qatmısınız, bizim...
|
ŞALLAQLANMA (ID - 37035)“Şallaqlanmaq”dan f.is.
|
ŞALLAQLANMAQ (ID - 37036)məch. Şallaqla döyülmək, qırmanclanmaq, qamçılanmaq.
|
ŞALLI (ID - 37037)sif Başına şal örtmüş, yaxud belinə şal bağlamış.
|
ŞALVAR (ID - 37038)is. Bədənin beldən aşağı hissəsini və qıçları örtən ikibalaqlı üst kişi geyimi. Şərəfoğlu .. şalvarının cibindən balaca bir açar çıxarıb, stolun siyirməsini açdı və oradan böyük bir kağız vərəqi götürdü. M.İbrahimov....
|
ŞALVARLIQ (ID - 37039)sif. Şalvara yarar. Yaxşı şalvarlıq parçadır. - [Bəy xonçasında] dolaqlar, bir şalvarlıq mahud və bunların əmsalı cehizlər qoyulmuş olur. R.Əfəndiyev. // Is. mənasında. Mağazadan şalvarlıq almaq.
|
ŞAM1 (ID - 37040)is. [ər.] İçinə fitil qoyulmuş piyli maddələrdən hazırlanan silindrik işıq ləvazimi. Yanır qəribanə kənd axşamları; Titrək işıqlarla məscid şamları. S.Vurğun. Çapıq Abbas cibindən uzun bir şam çıxarıb ortaya qoydu. S.Rəhman....
|
ŞAM2 (ID - 37041)is. [fars.] 1. Axşam. Şam süfrəsi. □ Şam(ü) şam-səhər, səhəraxşam. Şamü səhər bülbül kimi ağlaram; Qorxuram qönçədən gülüm pozula. Aşıq Murad. Gəl, baba, məscidlərə, ehsanı gör! Şamü səhər aşı, fisincanı gör!...
|
ŞAM3, ŞAMAĞACI (ID - 37042)is. bot. İynəyarpaqlı, həmişəyaşıl, xırda qozaları olan ağac. [Şəmsiyyə və Səlimi] həyətə çıxdılar, cərgə ilə düzülmüş şamağaclarının arasında gəzməyə başladılar. M.İbrahimov. Şıdırğı yaz yağışından sonra...
|
ŞAMAMA (ID - 37043)is. [ər.] Çox ətirli və şirin, adətən yeyilməyən kiçik yemiş növü. Mən gələndə şamamalar gülüdü; Dörd yanımı atlı kazaq bürüdü. “Qaçaq Nəbi” . Cavanlar özləri ilə toyxanaya alma, portağal, şamama,.. püstə, badam...
|
ŞAMAN (ID - 37044)is. [tunq.] Ruhlara, magiyaya inanan xalqlarda (əsasən şimal xalqlarında): sehrbaz, ovsunçu, cadugər (şamanlar oxumaqla, dəf çalıb-oynamaqla özlərini cuşa gətirərək, guya ruhlarla münasibətə girərək, adamların xəstəliklərini sağaltdıqlarına,...
|
ŞAMANIZM (ID - 37045)bax şamanlıq.
|
ŞAMANLIQ (ID - 37046)is. 1. Bəzi şimal, Orta Asiya, İndoneziya, Okeaniya, Amerika, Afrika xalqlarında ruhlara, magiyaya sitayiş etməkdən ibarət din forması.
2. Şamanın işi, peşəsi; sehrbazlıq, cadugərlik. |
Bu səhifə dəfə baxılıb