İzahlı lüğət

X (ID - 17012) Azərbaycan əlifbasının on ikinci hərfi. bax xe. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAB (ID - 17013) is. [fars.] klas. 1. Yuxu. Gecələr gözlərim xabı görməmək; Ol siyah nərgisiməstanədəndir. M.P.Vaqif. Dayansın qarşıda, gətirsən tabı; Ayıltsın qəflətdən, unutsun xabı. Aşıq Ələsgər. □ Xabi-qəflət klas. b ax qəflət... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XABANERA (ID - 17014) [isp.] İspaniyada geniş yayılmış Kuba xalq rəqsi və onun havası. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XACƏ1 (ID - 17015) is. [fars.] köhn. Sarıqlı əfəndi, molla, seyid. Ey xacə, çalış surəti-zahirdə qəşəng ol! Istərsən özün surəti-mənada cəfəng ol! M.Ə.Sabir. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XACƏ2 (ID - 17016) is. [fars.] bax xədim 1-ci mənada. Cariyələr Qətibənin yanında gələn iki nəfər xacəni qıdıqlayıb gülürdülər. M.S.Ordubadi. □ Xacə eləmək - bax xədim eləmək ("xədim”də). [Səttarxan Bağırxana:] ..Gördüyümüz o... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XACƏBAŞI (ID - 17017) is. köhn. Keçmişdə: hərəmxana qadınlarına nəzarət edən xədimlərin başçısı. Bir neçə gün keçdi. Bir sübh sərdarın hərəmxanasının xacəbaşısı gəlib baş əyib məyus dayandı. Ə.Haqverdiyev. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAÇ (ID - 17018) is. Xristianlığın rəmzi sayılan və bir-birini perpendikulyar olaraq qət edən iki mildən ibarət sitayiş obyekti. Kilsələrin xaçları. Ağac xaç. - [Xanım] soyuq əlləri ilə boğazındakı xaçından bərk-bərk yapışdı, dua oxudu,... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAÇAÇURAN (ID - 17019) is. Xristian dini mərasimlərindən birinin adı, xaçı suya salma. Xaçaçuran bayramı. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAÇÇİÇƏKLİ(LƏR) (ID - 17020) is. bot. Ləçəkləri xaç şəklində olan bitkilər fəsiləsi. Xaççiçəklilər fəsiləsinə bir sıra kələm, turp, vəzəri kimi qiymətli tərəvəz bitkiləri, xardal kimi yağlı bitkilər, mixəkgülü, şəbbugülü kimi bəzək bitkiləri... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAÇLAMA (ID - 17021) “Xaçlamaq” dan f.is. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAÇLAMAQ (ID - 17022) f Xaç suyuna salma mərasimi icra etməklə xristian etmək. Onların ata-anası və Nadya xala evdə yox idi.. təzə doğulan çağanı xaçlamaq mərasiminə getmişdilər. Çexovdan. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAÇLI (ID - 17023) sif 1. Xaç taxmış, xaçı olan. Xaçlı keşiş. 2. Is. mənasında, tar. Səlib müharibələri iştirakçısı. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAÇNİŞAN (ID - 17024) is. tar. Xaçlı (2-ci mənada) (səlib müharibələri iştirakçısı olan rıtsar paltarlarına tikilən xaç nişanına görə onlar belə adlanırdılar). Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAÇPƏRƏST (ID - 17025) is. Xristian. Iki-üç həftə bundan qabaq xaçpərəstlərin pasxa bayramı idi. C.Məmmədquluzadə. [Molla Sadıq:] Xaçpərəstlərin islam milləti arasında təfriqə salmaq köhnə peşəsidir. I.Şıxlı. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAÇVARİ (ID - 17026) sif. Xaç şəklində olan, xaçaoxşar, xaç kimi. Xaçvari nişan. Xaçvari yol. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAÇVARİLİK (ID - 17027) is. Xaçvari şəkildə olan şeyin halı, görünüşü. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XADİM (ID - 17028) is. [ər.] 1. köhn. Xidmət edən, xidmətçi. Hər hansı ictimai fəaliyyət sahəsində özünü göstərmiş, xidmətləri olan şəxs. Elm xadimi. Ictimai xadim. Siyasi xadim. - Ziyafətdə ölmüş xəlifə Müstərşidbillahın qızları, cariyələri,... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XADİMƏ (ID - 17029) is. Xidmətçi qadın, qulluqçu. Müdir qadınla bir neçə xadimədən başqa [monastırda] kimsə qalmamış. Çəmənzəminli. Ovrət nə demək? Xadiməmiz, cariyəmizdir! M.Ə.Sabir. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XADİMLİK (ID - 17030) is. Xidmətçilik. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAH (ID - 17031) [fars.] klas. Istər, istərsə. Təfavüt eyləməz sənsiz mənə, ey sərvi-səngin-dil; Məkanın xah külxan, xah səhra, xah bağ olsun. Qövsi. Məqsədim şəşəəyi-mahi-camalındı sənin; Xah məsciddə onu, xah kəlisadə görüm. S.Ə.Şirvani.... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAHİŞ (ID - 17032) is. [fars.] Bir arzunu, ehtiyacı yerinə yetirmək üçün edilən müraciət, təmənna; rica, təvəqqe, istək. Sizdən bir xahişim var. - ..Mən Qasımın xahişini əmələ gətirdim, yəni gedib oturdum onun yanında. Məmmədquluzadə. Bir ittifaq... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAHİŞSİZ (ID - 17033) zərf Xahiş edilmədən, öz razılığı ilə. Indi gecə vaxtı Xanpərinin təklifsiz, xahişsiz Qəmərin evinə gəlməsi çox maraqlı idi. Ə.Vəliyev. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAHNƏXAH(İ) (ID - 17034) [fars.] zərf Istər-istəməz, laqeydcəsinə. Qoca it xahnəxahi çıxmışdı qapıya və xahnəxahi öz vəzifəsini ifa edirdi. Məmmədquluzadə. Cəmilə xanım xahnəxahi çadrasını başına örtüb evdən çıxdı. E.Sultanov. Züleyxa [Əsgərə... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XA-XA, XA-XA-XA (ID - 17035) nida. Gülüş, qəhqəhə bildirmək üçün işlədilən təqlidi söz. [Iskəndər:] Allahın iti də mənim sözümə baxmır, nə qədər elədim, içəri girmədi. Xaxa-xa (qah-qah çəkib gülür). C.Məmmədquluzadə. Xa-xa-xa!.. Məşədi Nemətqulu... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAXAM (ID - 17036) is. Yəhudilərdə baş kahin, ruhani başçısı. Sən indi bu gün Gəncədə bir adlı xaxamsan! Ə.Nəzmi. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAİN (ID - 17037) sif [ər.] 1. Vətəninə, xalqına xəyanət edən; satqın, xəyanətkar, dönük. [Pəhləvanlar:] Dağ-daşından uçsun duman; Qara geysin xain insan! A.Şaiq. Bayquş xaraba, gecəquşu qaranlıq sevən kimi, xain adamlar da xəlvəti xoşlarlar.... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAİNANƏ (ID - 17038) bax xaincəsinə. Fərhad, o saatda bir gecə bağda keçirdiyi xainanə dəqiqələr yadına düşüb, cəld ayağa durdu. C.Cabbarlı. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAİNCƏ(SİNƏ) (ID - 17039) zərf Xain kimi, xainliklə, xəyanətlə. Xaincə(sinə) hərəkət. Xaincəsinə basqın. - [Səlimin] rəftarı və hərəkəti nə Naşadın əlaqəsinə, nə də hər zaman gözlərini süzüb [Mehribana] baxmaqla ürəyinin arzusunu bildirən Novruzbəyin... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAİNLİK (ID - 17040) is. 1. Xəyanət; xəyanət etmə, xəyanətkarlıq, dönüklük, satqınlıq, vəfasızlıq; xaincə hərəkət. Xainlik etmək. Vəfasızlıq, əhdi pozma, dönük çıxma, dönüklük. [Süleyman:] Mən də axtararam, özümə bir gözəl qız... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAK (ID - 17041) is. [fars.] klas. Torpaq. Kimin yolu düşsə xaki-dərinə; Ox vurar köksünə məlhəm yerinə. Q.Zakir. Kəsilib biryana atılmışdır; Xakinə abi-qəm qatılmışdır. A.Səhhət. Dostun qədəmində bir ovuc xakam; Dost alsın canımı xoş sifətinən.... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAKAS (ID - 17042) is. Türk xalqlarından birinin adı və həmin xalqa mənsub olan adam. Xakaslar xristianlığı qəbul etsələr də, faktiki olaraq şamanizmə etiqad edirdilər. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAKASCA (ID - 17043) sif və zərf Xakas dilində. Xakasca dərslik. Xakasca-rusca lüğət. Xakasca danışmaq. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAKİ (ID - 17044) sif [fars.] Bozumtul-yaşıl rəngli, torpaq rəngli. Xaki pencək. Xaki (rəngli) frenç. - Sirat xaki köynək-şalvarda tərdən islanırdı. Ə.Əbülhəsən. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAQAN (ID - 17045) is. tar. Qədim türk və monqol hökmdarlarına verilən ad, titul. Xəzər xaqanı. - [Cəllad:] Xaqan, ulu xaqan! Əfv et onu, ver qətlimə fərman! H.Cavid. // köhn. Padşah, hökmdar, sultan. Xaqanlar başına şeşpər çaldıran; Qulac qollar... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAQANLIQ (ID - 17046) is. 1. Hökmdarlıq, padşahlıq. [Çopo:] Okabayın bu hərəkətini xaqanlıq eşqinə düşməsi ilə mərbut görürlər. Çəmənzəminli. 2. Xaqanın hökmü altında olan ölkə. Xəzər xaqanlığı. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XAL (ID - 17047) is. 1. Ya anadangəlmə, ya da sonradan dəri üzərində əmələ gələn xırda, dəyirmi ləkə. Üzündə xal var. Qara xal. Zəfiərin yanında ucaboylu, çatma qaraqaşlı, sağ yanağında iri xalı olan bir gəlin vardı. Ə.Vəliyev. [Qızın]... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XALA (ID - 17048) is. 1. Ananın bacısı. [Sultan bəy:] Xalanın muzdu o olar ki, canı rahat olar. U.Hacıbəyov. Budaq xalasının danışığını maraqla dinləyir, gözünü ondan çəkmirdi. Ə.Vəliyev. 2. Qoca və ya yaşlı qadına müraciət edərkən,... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XALABACI (ID - 17049) is. mus. Azərbaycan oyun havalarından birinin adı. Bir qədər çalıboxuyandan sonra mütrüb kəmərçin [qadın tumanı] geyib, başına bir kəlağayı salıb xalabacı oynardı. H.Sarabski. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XALACAN (ID - 17050) is. Xalaya nəvazişlə müraciət. Xalacan, bir bizə gəlsənə! - [Yunus xalasına:] Bu nədir, xalacan, bircə baxsana! Ə.Məmmədxanlı. // Yaşlı qadına mehribanlıqla, nəvazişlə müraciət. Xalacan, bir az su verin, içim. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XALACIQ (ID - 17051) bax xalacan. [Cəfər:] Xalacıq, bu çox bahadır, qarpıza beş şahı vermək student cibinə yaraşmaz. Çəmənzəminli. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XALAGƏLİNİ (ID - 17052) is. Ananın bacısının gəlini. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XALA-XALA (ID - 17053) is. Kiçik qızların gəlinciklə oynadıqları oyun adı; gəlin-gəlin. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XALAQIZI (ID - 17054) is. Ananın bacısı qızı. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XALANƏVƏSİ (ID - 17055) is. Ananın bacısı nəvəsi. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XALAOĞLU (ID - 17056) is. Ananın bacısı oğlu. Mən də Bakıya tərəf hazırlaşırdım, bizim xalaoğlu da yazmışdır. S.Rəhimov. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XALAT (ID - 17057) is. [ər.] 1. Orta Asiya xalqlarının ətəkləri üst-üstə gələn, yaxası açıq üst geyimi. Zolaqlı xalat. Ozbək xalatı. 2. Evdə və ya işdə geyilən, yaxası düymə və ya bağla bağlanan yüngül üst geyimi. Həkim xalatı. Çit... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XALATLIQ (ID - 17058) sif 1. Xalat tikilməyə yarar. Xalatlıq parça. 2. Xalat tikiləcək parçanm miqdarı (adətən saylarda). İki xalatlıq parça. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XALÇA (ID - 17059) is. Divara vurmaq və ya döşəməyə salmaq üçün müxtəlif rəngli yun və ya iplik saplardan toxunmuş naxışlı döşənəcək. Butalı xalça. Xonçalı xalça. - Tut ağacının altında zərif kaşan xalçaları salınmış, mütəkkələr... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XALÇAÇI (ID - 17060) is. 1. Xalça toxuyan usta. Qonşuluqda Şərif adlı bir xalçaçı usta var idi. Savadlı qızlardan xalça fabrikinə adam yığırdı. Mir Cəlal. // Xalça mütəxəssisi. 2. köhn. Xalça ticarəti ilə məşğul olan adam, xalça taciri, xalça... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XALÇAÇILIQ (ID - 17061) is. Xalça toxuma sənəti; xalça toxuma işi (bir istehsal sahəsi kimi). Xalçaçılıq sexi. Xalçaçılıq ustası. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

Bu səhifə dəfə baxılıb