XUTOR (ID - 18012)[rus.] 1. İçərisində sahibinin evi və təsərrüfatı olan ayrıca mülk.
2. Kazak stanitsalarından köçüb gələnlərin saldıqları kənd. |
XUTORÇU (ID - 18013)is. tar. 1. Xutor (1-ci mənada) sahibi. Xutor (2-ci mənada) əhalisindən olan; xutorlu.
|
XUTORLU (ID - 18014)bax xutorçu 2-ci mənada.
|
XÜLASEYİ-KƏLAM (ID - 18015) bax xülasə 1-ci mənada. Xülaseyi-kəlam, bu işin üstündən tamam üç il keçdi. E.Sultanov. Xülaseyi-kəlam, camaat bir vaxt gözünü açdı, gördü ki, Xudayar bəy katdadı ki, katdadı. C.Məmmədquluzadə.
|
XÜLASƏ (ID - 18016)is. [fars.] 1. Müxtəsər, bir sözlə, uzun sözün qısası. Xülasə, daha nə deyim, baharın bu gözəl ayında bizim ölkə kimi gözəl ölkə az tapılar.. E.Sultanov. Xülasə, faytonçu yarım saat məni səhra ilə gətirdi. Ə.Haqverdiyev....
|
XÜLƏFA (ID - 18017)is. [ər.] köhn. Xəlifələr. [Həqiqət:] Mənim şəfəqim Misir fironlarının, Roma qeysərlərinin, Kəyaniyan və Sasaniyan şahənşahlarının, Bəni-Umməyyə, Bəni-Əbbasiyyə xüləfasının qəsrlərinə, turan və türk xalqlarının qəsrlərinə...
|
XÜLQ (ID - 18018)is. [ər.] Xasiyyət, təbiət. Sənətkar xülqünə hopmuşdu onun; Təlim-tərbiyənin zövqü, ahəngi. Şəhriyar.
|
XÜLUS (ID - 18019)is. [ər.] köhn. 1. Xalislik, saflıq. Hər kəs öpər əlimdən; İzhar edər xülusi.. A.Səhhət.
2. Səmimilik. Vətən uğrunda, millət eşqində; Bəzli-can et xülusi-niyyət ilə! M.Ə.Sabir. Kişinin ki, əqidəsi möhkəm oldu və xülusü... |
XÜLYA (ID - 18020)[ər.] Xəyal, xəyalət, xamxəyal, fantaziya. Birdən lap qulağının dibində eşidilən qəfil bir qışqırıq Qadiri bu xülyalarından ayırdı. Ə.Əbülhəsən. Haman bu Yalınçaq bəy də Baniçiçəyi almaq xülyasına düşmüşdü. M.Rzaquluzadə....
|
XÜLYAÇI (ID - 18021)b a x xəyalçı.
|
XÜLYAÇILIQ (ID - 18022)b a x xəyalçılıq.
|
XÜLYAPƏRVƏR, XÜLYAPƏRƏST (ID - 18023) [ər. xülya və fars. ...pərəst] bax xəyalpərəst. Ögey qardaşı uşaqlarından başqa heç bir kəsi olmayan bu müəllim xəyalpərvər bir adam idi. M.İbrahimov.
|
XÜLYAPƏRVƏRLİK, XÜLYAPƏRƏSTLİK (ID - 18024) bax xəyalpərvərlik. Onlar əksərən xəyalpərəst gənclər, geniş ictimai fəaliyyət meydanı axtaran və həqiqi azadlıq üçün çırpınan gənc tələbələr idi. M.İbrahimov.
|
XÜMS (ID - 18025)is. [ər. “beşdə bir”] İslam dinində: varlı adamın öz gəlirinin, qazancının beşdə bir hissəsi miqdarında kasıblara verməli olduğu vergi. Camaatın, xüsusən sərvətdarların xümsü, zəkat və fitrəsi ağanın mübarək əlilə...
|
XÜRRƏM (ID - 18026)sif. və zərf [fars.] klas. Şad, şən, qəm-qüssədən uzaq, sevinc, fərəh içində olan (çox zaman şad və xürrəm şəklində işlənir). Böyük xanım şad və xürrəm gümüş podnos içində iki istəkan kəmrəng çay gətirmişdi. M.S.Ordubadi....
|
XÜRUC (ID - 18027)is. [ər.] klas. Çıxma, bayıra çıxma. □ Xüruc etmək - çıxmaq. .. o Iskəndər Rumi idi ki, Məqduniyyə adlı ufaq bir ölkədən xüruc eləmişdi və gəlmişdi Əcəm ölkəsindəki bütün atəşgədələri dağıtmışdı.. Ə.Məmmədxanlı....
|
XÜSUS (ID - 18028)[ər.] 1. Xas olma, məxsus olma; məxsusluq, bir şeyə və ya şəxsə aid olma.
Nisbət şəkilçilərlə: xüsusda, xüsusunda - haqqında, barəsində; barədə, dair. Bu xüsusda sonra danışarıq. Bu xüsusda fikriniz nədir? Getmək xüsusunda... |
XÜSUSƏN (ID - 18029)[ər.] zərf 'Xüsusi olaraq, hamıdan artıq, ən çox, hər şeydən əvvəl, ayrıca, ələlxüsus. Xüsusən ev qulluqçuları, gədə, Almas və qulluqçu qız Pəri o gecə səhərə kimi yatmamışdılar. N.Nərimanov. Bu böyük itki, bu...
|
XÜSUSİ (ID - 18030)sif. [ər.] 1. Ancaq ayrıca bir şəxsin özünə aid olan, özü ilə bağlı olan, özünə xas olan; şəxsi, fərdi. Xüsusi təşəbbüs. Başqasının xüsusi həyatına qarışmaq. - [Məcid Əfəndi:] Yaxşı ki gəldiniz, sizinlə xüsusi bir...
|
XÜSUSİLƏ (ID - 18031)zərf [ər.] Ələlxüsus, xüsusən. [Mirzə Qədir] əlavə olaraq orasını da bildirdi ki, Nəsir evdə onun qardaşı isə də, həyatda, xüsusilə mətbəəsində qardaşı deyildir. S.Hüseyn. Xüsusilə qaragözlü qız həm maraq, həm də ürkək...
|
XÜSUSİLƏŞMƏ (ID - 18032)is. 1. “Xüsusiləşmək” dən.
qram. Cümlə üzvlərinin bir qisminin xüsusi səs tonu ilə deyilib, məntiqi vurğu ilə o birilərindən fərqlənməsi halı. Cümlənin ikinci dərəcəli üzvlərinin xüsusiləşməsi. - ..Şagirdlər... |
XÜSUSİLƏŞMƏK (ID - 18033)f 1. Başqalarından, ümumilikdən ayrılmaq, xüsusi mövqe tutmaq.
qram. Xüsusiləşmə (2-ci mənada) əmələ gəlmək. |
XÜSUSİLƏŞMİŞ (ID - 18034)f.sif. qram. İntonasiyaya və cümlənin digər üzvlərinə münasibətə görə cümlənin nisbətən müstəqil tərkib hissəsinə çevrilmiş.
|
XÜSUSİLİK (ID - 18035)is. Özünə məxsus olma, özünə aid olma, xüsusi mahiyyət daşıma, fərdi səciyyə daşıma, şəxsi xarakter daşıma. ..Məktubun xüsusiliyini nəzərə alaraq imkan vermişlərdi ki, Kaşani əvvəl özü oxusun. Qantəmir.
|
XÜSUSİYYƏT (ID - 18036)is. 1. Hər hansı bir şeyi digərindən ayıran səciyyəvi cəhət, əlamət, keyfiyyət, xassə, spesifıklik. Şoran torpaqların xüsusiyyəti. Yaşayış xüsusiyyəti. “Qorxulu nağıllar”ın bir xüsusiyyəti də odur ki, müəllif heyvanlar...
|
XÜSUSİYYƏTÇİ (ID - 18037)is. Bir şeyin sahibi, mülkiyyətçi; yiyə, sahibkar.
|
XÜSUSİYYƏTÇİLİK (ID - 18038)is. Yiyə, sahibkar olma, mülkiyyətçilik.
|
XÜTBƏ (ID - 18039)is. [ər.] din. Xətibin minbərdən camaata xitabən söylədiyi nəsihətamiz sözlər, nitq. Əmir İnanc xətibin qulağına pıçıldadıqdan sonra xətib təzə səfərbərlik haqqında bir söz danışmayaraq xütbəsini bitirdi. M.S.Ordubadi.
|
Bu səhifə dəfə baxılıb