İzahlı lüğət

XİLAFƏT (ID - 17712) is. [ər.] tar. Ərəb xəlifələrinin hakimiyyət dövrü; xəlifəlik. // Ərəb istilaları nəticəsində yaranmış, başında xəlifənin durduğu feodal dövlət. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİLAS (ID - 17713) is. [ər.] Qurtulma, xilas olma; nicat, qurtuluş. □ Xilas etmək - 1) qurtarmaq, nicat vermək. Təhlükədən xilas etmək. Suda boğulanları xilas etmək. - Cəfayə, zülmə bütün nifrət eyləyir aləm; Xilas elə bəşəri zülmdən cəsarət... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİLASEDİCİ (ID - 17714) sif. Xilas etmək üçün olan, xilas edən; xilaskar, qurtarıcı. Xilasedici kəmər. Xilasedici qayıq. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİLASETMƏ (ID - 17715) bax xilasedici. Xilasetmə ekspedisiyası. Xilasetmə stansiyası. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİLASKAR (ID - 17716) sif. [ər. xilas və fars. ...kar] Təhlükədən, ölümdən xilas edən; xilasedici, qurtarıcı. // İs. mənasında. Rüxsarə axırıncı olaraq öz xilaskarını ziyarət etməli, onunla vidalaşmalı idi. S.Rəhimov. Olmazın sarsıntı keçirmiş... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİLASKARLIQ (ID - 17717) is. Təhlükədən, ölümdən xilas etmə, qurtarma, xilas olmasına, qurtarmasına kömək etmə. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİLQƏT (ID - 17718) is. [ər.] 1. Yaradılma, yaradılış. Dünyayə gələn getmək üçündür, bu nə qəmdir; Bir fikr elə, bu xilqəti-aləm nə üçündür. S.Ə.Şirvani. Xoşdur xilqətdəki hər gözəlliyi; Ürəkdən duyaraq anlaya bilmək! M.Müşfiq. Minlərcə... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİLLƏ (ID - 17719) is. Bəzi məməli heyvanların (fil, qaban və s.-nin) ağzının kənarındakı iri, möhkəm dişlər. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİMER (ID - 17720) is. [yun.] Əjdahaya bənzəyən, ağzıalovlu heyvan. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİMƏ (ID - 17721) is. [ər.] Çadır, alaçıq. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİNGAL (ID - 17722) is. Dama-dama kəsilmiş xəmir parçalarından bişirilən xörək. Sulu xingal. Quru xingal. Qovurma xingal. - Fərrux xingalın hazır olub-olmamağını yoxlamaq üçün o biri otağa keçəndə Molla Qurban durub toqqasını genəltdi. Ə.Vəliyev.... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİNGALXANA (ID - 17723) is. Xingal bişirilib satılan yeməkxana. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİNGALLIQ (ID - 17724) sif. Xingal üçün hazırlanan, xingala yarar. Xingallıq qoyun əti. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİNİN (ID - 17725) b ax kinə. İsitmə (malyariya) müalicəsində qiymətli dərman olan kinə (xinin), Cənubi Amerikanın yerli əhalisi olan inklər tərəfindən tapılmışdır. M.Əfəndiyev. Qız yol çantasından kiçik bir qutu, qutunun da içindən sterilizə... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİRƏLƏMƏK (ID - 17726) f. Bulandırmaq. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİRİD (ID - 17727) is. [fars.] Satınalma, alma (mal, şey). □ Xirid eləmək (etmək) - 1) satın almaq, pulla almaq (mal, şey və s.). [Əsgər bəy:] Təbrizdə sən bizə də, özünə də xirid elə. M.F.Axundzadə. [Ağa Qurban:] Keçən il getmişdim Nijni yarmarkasına,... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİRİDAR (ID - 17728) is. [fars.] 1. Alıcı, müştəri. Malın xiridarı yoxdur. - Mətaın atma bazarə; Xiridar olmayan yerdə. M.V.Vidadi. Qədrikəmali-hüsnü bilir aşiqi-həzin; Əlbəttə, qədri-zərri xiridar olan bilir. S.Ə.Şirvani. // Məc. mənada. [Zakir]... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİRQƏ (ID - 17729) is. [ər.] köhn. 1. Cübbənin altından geyilən içi pambıqlı qısa geyim. Əfğan çəkib etdi xirqəsin çak; Səhralərə düşdü zarü qəmnak. Füzuli. [Şah:] Bir yandan da ədavətin kəsrətindən xirqəmin altında bıçaq tutub bu xalıları... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİRTDƏK (ID - 17730) is. Nəfəs yolunun yuxarı hissəsi. Əlyarov az qala Teymurun xirtdəyindən tutub boğmaq istəyirdi. M.Hüseyn. [Yusif] sümüyü çıxmış yanağını, xirtdəyini, cəhəngini qanatmışdı. B.Bayramov. □□ ...Xirtdəyə kimi çıxmaq -... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİRTDƏKLƏMƏ (ID - 17731) “Xirtdəkləmək” dən f.is. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİRTDƏKLƏMƏK (ID - 17732) / Xirtdəyindən tutmaq (yapışmaq), yaxalamaq, boğazlamaq. [Qəssab] oğlan içəri girən kimi, onu xirtdəkləyib basdı yerə. (Nağıl). Səmənnaz qarı qapını açanda atlılardan biri qəfildən onu xirtdəklədi. Ə.Vəliyev. Daldan iki qüvvətli... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİRTDƏKLƏŞMƏ (ID - 17733) “Xirtdəkləşmək” dən f.is. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİRTDƏKLƏŞMƏK (ID - 17734) qarş. Bir-birinin xirtdəyindən (boğazından) yapışaraq, dalaşmaq, boğazlaşmaq. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİSLƏT (ID - 17735) is. [ər.] İnsanın təbiətinə məxsus sifət; xasiyyət, təbiət. Xoş xislət. Sərt xislət. - [Şirin Çingizə:] Əşirət dövründə bir ailə başçısının şəxsi xisləti yekə bir nəslə keçmiş və indiyə qədər də davam edir. Çəmənzəminli.... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİTAB (ID - 17736) [ər.] 1. Bir şəxsə və ya camaata müraciətlə deyilən sözlər; müraciət. Məcnun ki, eşitdi bu xitabı; Verdi bu əda ilə cavabı. Füzuli. Ilimizin hər günü, yaxşı bilirəm ki, mən; Ağsaçlı atalardan xitabdır nəsillərə. S.Rüstəm.... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİTABƏN (ID - 17737) zərf [ər.] Xitab edərək, üzünü tutaraq, xitabla, müraciətlə. [Müslümbəy] qoca kişiyə xitabən: - Əmi, bu uşaq sənin nəyindir, oğlundurmu? - deyə sual etdi. Səhhət. Namiq Kamalın bu şerini Mirzə Süleyman bəy .. beş-on kişi... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİTABƏT (ID - 17738) is. [ər.] 1. Xətiblik. 2. Səlis və aydın nitq söyləmə qabiliyyəti. Ey süxəndanan, bu günlər bir hidayət vəqtidir! Ulfətü ünsiyyətə dair xitabət vəqtidir! M.Ə.Sabir. □ Xitabət kürsüsü natiq üçün düzəldilmiş xüsusi... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİTABNAMƏ (ID - 17739) is. [ər. xitab vəfars. ...namə] bax müraciətnamə. Arabir divarlara xitabnamələr yapışdırılır: Ukrayna hökuməti kəndliləri bolşeviklərlə mübarizəyə dəvət edir. Çəmənzəminli. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİTAM (ID - 17740) is. [ər.] Bitmə, qurtarma, sona çatma; axır, son, tamam. □ Xitam vermək 1) bitirmək, tamamlamaq, başa vurmaq. Xanəndə yastı balabanla oxuyub gecəyə xitam verərdi. H.Sarabski. Ərşad [Əflatun və Ərəstunun] mübahisəsinə xitam... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİYABAN (ID - 17741) is. [fars.] Hər iki tərəfində ağac əkilmiş yer, yol və s. Bağ gözəl bağdır: bir böyük xiyabanı var ki, iki tərəfindən uca çinarlar qalxıb. Ə.Haqverdiyev. Qar hər yeri bürüyən zaman, [uşaqlar] bağın xiyabanlarında qardan top... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİYABANLI (ID - 17742) sif Xiyabanı olan, hər iki tərəfi ağaclı. Xiyabanlı park. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİYABANLIQ (ID - 17743) is. Xiyaban olan yer; xiyaban. Şəhərin üst tərəfi xiyabanlıq idi. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİYAR (ID - 17744) is. Qabaq fəsiləsindən olan uzunsov, yaşıl, tumlu bostan meyvəsi. Yayda süfrədə xiyar görünməsə, hamını kədər basar. Ə.Vəliyev. Dağ ətəyində pomidor hələ indi-indi qızarır, tər xiyar nübarını verirdi. B.Bayramov. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİYARƏK (ID - 17745) is. tib. Qasıqda limfa vəzilərinin iltihabından törəyən xəstəlik. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİYARLIQ (ID - 17746) is. Xiyar əkilmiş yer, xiyar bostanı. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİZƏK (ID - 17747) is. Təkər əvəzinə altı sürüşkən qoşa ağac və ya dəmir üzərində qurulmuş qış arabası. [rus Əhmədin] donan sulardan, buzun üstü ilə arabaların keçməsindən və adamların keçə çəkmə geyib at qoşulmuş xizəklə gəzməsindən... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XİZƏKÇİ (ID - 17748) is. Xizək sürən, xizək idmançısı. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XLOR (ID - 17749) is. [yun. chloros - yaşımtıl-sarı] Texnikada, sanitariyada - zərərsizləşdirici, hərbi işlərdə isə zəhərləyici maddə kimi işlədilən yaşımtıl-sarı rəngli boğucu kimyəvi maddə - qaz. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XLORATOR (ID - 17750) [yun.] Suyu xlorlaşdırmaq üçün cihaz. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XLORLAMA (ID - 17751) “Xlorlamaq” dan f.is. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XLORLAMAQ (ID - 17752) f Xlor vasitəsilə təmizləmək. Suyu xlorlamaq. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XLORLANMA (ID - 17753) “Xlorlanmaq” dan f.is. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XLORLANMAQ (ID - 17754) məc. Xlor vasitəsilə təmizlənmək. Suyun xlorlanması. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XLORLU (ID - 17755) sif Tərkibində xlor olan, xlorla birləşmiş okn. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XLOROFİ (ID - 17756) L [yun.] Bitkilərdə: yarpaqlara, zoğlara yaşıllıq verən və onların karbon turşusunu mənimsəməsinə kömək edən rəngləyici maddə. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XLOROFORMA (ID - 17757) [fr. chloroforme - qarışqa turşusu] Tərkibində xlor olan spesifik qoxulu, şirintəhər, rəngsiz maye - üzvi maddə (ümumi narkoz və ağrıkəsən dərman kimi işlədilir). Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XLOROZ (ID - 17758) [yun.] bot. Bitkilərdə: yarpaqlarda və zoğlarda yaşıl rəngin çatışmazlığından törəyən xəstəlik hal. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XOCA (ID - 17759) is. köhn. 1. Keçmişdə mədrəsədə təhsil alıb başına sarıq sarıyan, cübbə geyən dindar adam və ya din xadimi. Isfahan mülkündən gələn xocalar!; Bu canımda intizarım var mənim. Aşıq Abbas. [Naib:] Böylə fürsət bulunur, sanma,... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XOCAXOCA (ID - 17760) is. zool. Bədənini ağlıqaralı tük örtmüş itidimdikli köçəri quş. Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

XOF (ID - 17761) is. [ər.] Qorxu. Qiyamət xofundan, eşq havasından; Əridi, qalmadı yağ ürəyimdə. Aşıq Ələsgər. Bu sözlər Lətifənin qəlbinə soxulmuş tərəddüd və xofu azaltmadı. M.Hüseyn. [Mirzəyev Nazlıya:] Bəs şəriət? Bəs Allah xofu?... Tam mətni oxu.... Sual və cavabı bəyəndinizsə "Bəyən" və ya "Like"düyməsini tıklayın!

Bu səhifə dəfə baxılıb