İzahlı lüğət
TAY5 (ID - 38486)“Ta” (4-cü mənada) sözünün danışıq dilində işlənən forması. Hökumət adamları Nəbinin dalıncan tay kəndə gəlmirdilər. “Qaçaq Nəbi” . [Süleyman:] Naharı elədik, tay nə oturaq, dur gedək bağa. Ə.Haqverdiyev.
|
TAYA (ID - 38487)is. Üst-üstə yığılmış ot, taxıl, saman, odun və s. qalağı (yığmı). Taxıl tayası. Küləş tayası. - Bir tərəfdən tayanın dibində su bardağı, çörək düyünçəsi, əyin paltarı və bir neçə boş çuval. C.Məmmədquluzadə....
|
TAYACIQ (ID - 38488)is. Kiçik taya, balaca taya. Ot tayacığı. Saman tayacığı.
|
TAYALAMA (ID - 38489)“Tayalamaq”dan f.is.
|
TAYALAMAQ (ID - 38490)f Otu, küləşi, pambığı, taxılı və s.-ni saxlamaq üçün bir yerə toplayıb taya düzəltmək, taya vurmaq. Pambığı tayalamaq. - [Arvadlar] ..çoxdan quruyub qotmanlarda qalan otu tayalayırdılar. Ə.Əbülhəsən. [Sadıq:] Yəqin Iskəndər...
|
TAYALATMA (ID - 38491)“Tayalatmaq”dan f.is.
|
TAYALATMAQ (ID - 38492)icb. Ot, küləş, taxıl, pambıq və s.-ni saxlamaq üçün toplayıb taya düzəltdirmək, taya vurdurmaq. Qurumuş otu tayalatmaq. Pambığı tayalatmaq.
|
TAYAVURAN (ID - 38493)is. Ot, taxıl, pambıq və s.-dən taya düzəldən maşın və s. // Sif. mənasında. Tayavuran maşın.
|
TAYAYAQ(LI) (ID - 38494)bax tayqılça(lı). Tayayaq qoca.
|
TAYBATAY (ID - 38495)zərf Hər iki tayı tamamilə açıq halda. Pəncərə taybatay açıqdır. - Mən özümü eşitməməzliyə qoyub, qapını taybatay açdım. Qantəmir. Çox çəkmədi ki, darvaza cırıltı ilə taybatay açıldı. Q.Ilkin.
|
TAY-BƏRABƏR (ID - 38496)bax bərabər 4-cü mənada. Bütün dağlılar arasında Iskəndər bəyin adı söylənirdi. igidlikdə, at çapmaqda, düşmən bağrı yarmaqda tay-bərabəri yox idi. Ə.Haqverdiyev. Ürəyini boşaldıb, baxdı ata oğluna; Tay-bərabər görmədi...
|
TAYBUYNUZ(LU) (ID - 38497)bax birbuynuzlu1. Taybuynuz öküzün halı belədir ki, onun buynuzunun biri yoxdur və belə olan surətdə o yazıq, necə ki lazımdır, özünü xata və bəladan mühafizə edə bilmir. F.Köçərli.
|
TAYDƏYİŞİK (ID - 38498)sif. Cüt olmayan, komplekt olmayan, dəyişik salınmış. Taydəyişik tufli. □ Taydəyişik düşmək - bütövlüyü, tamlığı, komplektliliyi pozulmaq, birinin yerinə başqası düşmək, yerləri səhv düşmək. Ayaqqabılar taydəyişik düşüb....
|
TAYFA (ID - 38499)is. [ər. taifə] 1. Sinifli cəmiyyətdən əvvəlki dövrdə adamların qohumluq münasibətinə, dil və ərazi ümumiliyinə əsaslanan birliyi; qövm. Köçəri tayfalar.
dan. Xalq, millət mənasında. dan. Qohum, qəbilə, qohum-əqrəba.... |
TAYGÖZ(LÜ) (ID - 38500)1. Bax birgözlü 1-ci mənada. [Xan] qəbul otağına keçəndə taygöz yasavulbaşını qapıda gördü. M.Rzaquluzadə.
2. sif. Bir gözünün şüşəsi olmayan və ya sınıq olan (eynək, binokl və s. haqqında). Sarxan əlindəki taygözlü... |
TAYKEŞ (ID - 38501)bax taydəyişik. [Uşaqlar:]Molla əmi, başmağın niyə taykeşdir? Mir Cəlal.
|
TAYQA (ID - 38502)[yakutcadan] Avropa, Asiya və Amerikanın şimalında çətin keçilən iynəyarpaqlı meşələr zonası.
|
TAYQILÇA(LI), TAYQIÇ(LI) (ID - 38503) |
TAYQOL(LU) (ID - 38504)bax birəlli1 1-ci mənada. Tayqollu muzdur imperialları sanayıb gördü ki, iki yüz imperialdır. S.M.Qənizadə.
|
TAYQULAQ(LI) (ID - 38505)sif. Bir qulağı olmayan, bir qulağı kəsik. Tayqulaq Kəblə Novruza rast gəldim. M.S.Ordubadi.
|
TAYQULP (ID - 38506)is. Birqulplu kiçik qazan, tava, suqabı və s. [Mürsəl:] ..[Anam] yumurta bişirmək üçün aldığım təzə tayqulpa qıymır. Mir Cəlal.
|
TAYLAŞDIRMA (ID - 38507)“Taylaşdırmaq”dan f.is.
|
TAYLAŞDIRMAQ (ID - 38508)f . 1. Bir-birinə oxşayan, bir-birinə uyğun gələn şeyləri qruplaşdırmaq.
2. bayt. Müxtəlif xüsusiyyətlərinə görə uyğun gələn erkək və dişi heyvanları seçib cütləşdirmək. |
TAYLAŞMA (ID - 38509)“Taylaşmaq”dan f.is.
|
TAYLAŞMAQ (ID - 38510)f . Tay olmaq, bərabər olmaq, bərabərləşmək; uyğunlaşmaq.
|
TAYTAQ (ID - 38511)sif və is. Axsaq, çolaq.
|
TAYTAQLIQ (ID - 38512)is. Axsaqlıq, çolaqlıq.
|
TAYTIMA (ID - 38513)“Taytımaq”dan f.is.
|
TAYTIMAQ (ID - 38514)f . Axsamaq.
|
TAY-TUŞ (ID - 38515)top. Həmyaş və ya hər cəhətdən bir-birinə uyğun olan adamlar, yaxın yoldaşlar, yaşıdlar. [Şahbaz bəy:] Mənim taytuşlarım tamam mərifət sahibi olub, qulluq edib, hörmət, izzət tapıb xoşbəxt olublar. M.F.Axundzadə. Şahmar nənəsini...
|
TAZI (ID - 38516)is. Bərkqaçan, uzunqıçlı, arıq, qıvraq ov iti cinsi. Dovşana qaç deyir, tazıya tut. (Ata. sözü). Ovçular qızılquş, tazı, tula götürüb ova çıxırlar. A.Şaiq.
|
TAZİYANƏ (ID - 38517)is. [fars.] köhn. 1. Qırmanc, qamçı. [Koroğlu] Qırata bir taziyanə vurdu. “Koroğlu” .
2. məc. ədəb. Kiçik satirik şeir. Sabirin taziyanələri. |
TE (ID - 38518)“T” hərfinin və bu hərflə işarə olunan samitin adı.
|
TEATR (ID - 38519)[yun. teatros] 1. İncəsənətin, aktyorların tamaşaçılar qarşısında göstərdikləri səhnə tamaşaları vasitəsilə həyatı bədii surətdə əks etdirən növü. Azərbaycan teatrının tarixi. - Hüseynin indi yadına düşdü ki, Həbib...
|
TEATRŞÜNAS (ID - 38520)is. [yun. teatros və fars. ...şünas] Teatrşünaslıq mütəxəssisi.
|
TEATRŞÜNASLIQ (ID - 38521)is. Sənətşünaslığın, teatrın inkişafını, onun ictimai həyatda rol və əhəmiyyətini öyrənən sahəsi.
|
TEFLON (ID - 38522)is. ABŞ-da istehsal olunan sintetik materiallardan birinin ticarətdə işlədilən adı.
s |
TEXMİNİMUM (ID - 38523)[yun. techne və lat. minimum] Texniki minimum müəyyən ixtisas sahəsində çalışan fəhləyə lazım olan biliklərin məcmusu, həmçinin fəhlələrin istehsalatdan ayrılmadan müəssisədə aldıqları texniki təhsil. Texminimum dərnəyi.
|
TEXNİK (ID - 38524)[yun. technike] 1. Texnikanın müəyyən sahəsində çalışan orta texniki təhsilli mütəxəssis. Mühəndislər və texniklər. Mədən texniki. Texnik-elektrik.
2. Texnika sahəsində işləyən adam. □□ Diş texniki - diş protezi qayıran... |
TEXNİKA (ID - 38525)[yun. technike - bacarıq, ustalıq] 1. İctimai istehsalda tətbiq edilən alət və vasitələrin məcmusu, habelə insanın onları öyrənmək, tətbiq etmək və təkmilləşdirmək sahəsindəki fəaliyyəti. Elm və texnika. Texnikanın inkişafı....
|
TEXNİKUM (ID - 38526)[yun.] Orta ixtisas təhsili verən texniki və ya ümumiyyətlə, peşə məktəbi. Tikinti texnikumu. Kənd təsərrüfatı texnikumu. Texnikuma daxil olmaq.
|
TEXNOLOGİYA (ID - 38527)[yun. techne və loqos məfhum, elm] İstehsal proseslərini həyata keçirmək üsul və vasitələri haqqında biliklərin məcmusu, habelə bu üsulların özü.
|
TEXNOLOJİ (ID - 38528)sif. [yun.] Texnologiyaya aid olan, texnologiya üsulları ilə əlaqədar olan. Texnoloji institut. Texnoloji bilik. Texnoloji tələblər.
|
TEXNOLOQ (ID - 38529)[yun.] İstehsalın müəyyən sahəsinin texnologiya mütəxəssisi. Mühəndis-texnoloq. Kimyaçı-texnoloq.
|
TEİZM (ID - 38530)is. [yun.] Allahın fövqəltəbii vücud kimi varlığına, bütün maddi və mənəvi proseslərə onun zəka və iradəsinə təsir göstərməsini qəbul edən dini, fəlsəfi təlim.
|
TEKSTOLOGİYA (ID - 38531)is. [lat.] Filologiya və tarix elmlərinin mətnlərin tədqiqi və nəşri ilə məşğul olan sahəsi; mətnşünaslıq.
|
TEKTONİK (ID - 38532)sif. [yun.] geol. 1. Yer qabığının hərəkətinə və deformasiyasına aid olan, onun nəticəsi olan. Tektonik zəlzələ. Tektonik dağlar.
2. Yer qabığının quruluşu və inkişafına aid olan. Tektonik xəritə. Tektonik dövr. |
TEKTONİKA (ID - 38533)[yun. tektonike - tikinti sənəti] Geologiyanın, yer qabığının quruluşunu, hərəkət və deformasiya qanunauyğunluqlarını öyrənən sahəsi.
|
TEL1 (ID - 38534)is. 1. Saçın hər bir dənəsi. Məryəm qara saçlarından üç tel ayırdı. “Əsli və Kərəm” . // Ümumiyyətlə, saç. Telini daramaq. - Gülsəhər kəlağayını irəli çəkib, sağ əli ilə telini sığalladı, köksünü ötürdü....
|
TEL2 (ID - 38535)is. məh. Düyü unu və şəkərdən bişirilən tel şəklində ağ və kövrək şirniyyat növü. [Novruz] bayramında və oruc(luq) bayramında tel, paxlava, peşmək və s. həlviyyat xonçası üstə bir əlbəsəlik ipək parça labüd gedəcəkdir....
|
Bu səhifə dəfə baxılıb
Rus dili kursu
Tam məlumat...
Ofis proqramları kursu
Tam məlumat...
Məktəbəqədər və ibtidai sinif hazırlığı
Tam məlumat...
......