İzahlı lüğət
TƏKBƏTƏK (ID - 38836)zərf 1. Birbəbir, bir-bir, hərəni ayrı-ayrılıqda. Xalqın hünərindən danışar sənə; Dindirsən təkbətək hər kəsi burda. S.Rüstəm. Murad dayı bizim hamımızı təkbətək tanıyır. İ.Əfəndiyev.
2. Mübarizədə, vuruşmada,... |
TƏKBİR (ID - 38837)is. [ər.] Namaz qılan zaman deyilən “Allahu əkbər” (Allah böyükdür).
|
TƏKBUYNUZ(LU) (ID - 38838)sif Yalnız bir buynuzu olan; birbuynuzlu, taybuynuz. Təkbuynuz öküz.
|
TƏKCƏ (ID - 38839)sif. Ancaq tək, bircə. [Duma:] Bu Aydəmir mənim təkcə qardaşımın yoldaşıdır. Cabbarlı. // zərf Ancaq özü, tək. Təkcə oturmaq. Təkcə qalmaq.
|
TƏKDƏNBİR (ID - 38840)bax arabir. Gülpəri ocağın qırağında oturub, sinidə düyü arıtlayır, təkdənbir də əsnəyirdi. M.Hüseyn. Hərdən maşın səsi eşidilir, yaxın yollarda təkdənbir arabaya rast gəlmək olurdu. Ə.Əbülhəsən.
|
TƏKDIRNAQLILAR (ID - 38841)cəm zool. Bir və ya üç dırnağı olan məməli heyvanlar. Atların, eşşəklərin və kərgədanların barmaqlarının sayı tək (bir və ya üç) olur. Bu heyvanlar təkdırnaqlılar dəstəsinə aiddir.
|
TƏKDİR (ID - 38842)is. [ər.] kit. Pisləmə, qəbahətləndirmə, danlama, bəyənməmə. ..Tiflisdə “Molla,” nın intişarı şəriətmədarların əlinə təkdir çomağı verdi. C.Məmmədquluzadə. □ Təkdir etmək - pisləmək, pis hesab etmək, qəbahətləndirmək,...
|
TƏKƏ (ID - 38843)is. 1. Erkək keçi.
2. Vəhşi keçi, dağkeçisi. On addım kənarda yatmayır təkə; Gəzinir oylağa baş çəkə-çəkə. S.Vurğun. Dağlarında sürü-sürü; Maral, təkə varmış. R.Rza. |
TƏKƏBBÜR (ID - 38844)[ər.] 1. is. İddia, təşəxxüs, lovğalıq, özünü çəkmə, fors. [Rüstəmovun] ..hər şeyə yuxarıdan baxan büzük gözlərinə hüdudsuz bir təkəbbür çöküb qalmışdı. M.İbrahimov.
2. sif. Təkəbbürlü, iddialı, dikbaş, təşəxxüslü,... |
TƏKƏBBÜRLÜ (ID - 38845)sif. və zərf İddialı, təşəxxüslü, lovğa, mütəkəbbir, forslu. Təkəbbürlü adam. - Xanpəri özündən bədgüman, keçmişinə arxayın, təkəbbürlü, heç kəsi bəyənməyən, bir sözlə, lovğa və forsludur. Ə.Vəliyev.
|
TƏKƏBBÜRLÜK (ID - 38846)is. Lovğalıq, təşəxxüs, iddialılıq, mütəkəbbirlik, forsluluq. Atasının əli aşağı düşməyindən [Nurəddin] bir o qədər qəm çəkmirdi, çünki təbiətində təkəbbürlük, təşəxxüslük əsla yox idi. S.S.Axundov.
|
TƏKƏLDUZ (ID - 38847)is. [tək, əl və fars. ...duz - tək əllə tikilən] İranda, Orta Asiyada, Azərbaycanda ipək saplarla əyri xətlər və nəbati omamentlər şəklində tirmə, mahud, şal və s. üzərində bədii tikmə növü və üsulu. Məxmər, mahud və...
|
TƏKƏLDUZÇU (ID - 38848)is. Təkəlduz tikən usta (bax təkəlduz).
|
TƏKƏLDUZÇULUQ (ID - 38849)is. Tətbiqi xalq sənətinin təkəlduz tikməklə məşğul olan sahəsi. Xalq yaradıcılığının başqa sahələrinə nisbətən təkəlduzçuluq sahəsi ən az tədqiq olunan sahədir. “Azərbaycan xalq sənəti” .
|
TƏKƏLƏNMƏ (ID - 38850)“Təkələnmək”dən f.is.
|
TƏKƏLƏNMƏK (ID - 38851)f 1. Böyüyüb təkə olmaq (erkək keçi haqqında).
2. məc. zar. Həddi-büluğa çatmaq, böyük oğlan olmaq, yetkinləşmək. |
TƏKƏLLİ (ID - 38852)bax birəlli1. Təkəlli işləmək.
|
TƏKƏLLÜF (ID - 38853)is. [ər.] köhn. 1. Zəhmətə, əziyyətə qatlaşma.
Çapalama. Saxta hərəkət, sünilik. |
TƏKƏMMÜL (ID - 38854)is. [ər.] Kamala çatma, mükəmməlləşmə, təkmilləşmə, bitkinlik.
|
TƏKƏMSEYRƏK (ID - 38855)sif. və zərf Adda-budda, orada-burada, seyrək. Bu söz iclasda təkəmseyrək gülüşməyə səbəb oldu. Ə.Vəliyev. Meşənin ətəyindən, təkəmseyrək kolların arasından qarapaltarlı, irigövdəli bir arvad çıxdı. İ.Hüseynov.
|
TƏKƏR (ID - 38856)is. [ər.] 1. Ox ətrafında fırlanıb təkərli nəqliyyat vasitələrini hərəkətə gətirən dəndəli və ya bütöv dairə; çarx. Faytonçu muşqurdu. Təkərlərin yeknəsəq səsi at ayaqlarının tappıltısına qarışdı. M.Hüseyn. Göy...
|
TƏKƏRCİK (ID - 38857)is. Kiçik təkər, balaca çarx; çarxcıq. Dişli təkərcik. Oyuncağın təkərciyi.
|
TƏKƏRƏK (ID - 38858)is. Təkərcik. Şofer traktoru işə salıb təkərəyi yavaş-yavaş burmağa, kəndirin gərginliyini artırmağa başladı. Mir Cəlal.
|
TƏKƏRLİ (ID - 38859)sif Təkəri olan, təkərlə hərəkətə gətirilən; çarxlı. Təkərli traktor.
|
TƏKƏRVARİ (ID - 38860)sif. Təkər şəklində olan; girdə, dairəvi, çarx kimi.
|
TƏKƏSAQQAL(LI) (ID - 38861)sif. Çənəsində az uzun seyrək saqqalı olan. [Nəcəfalı:] Arıq, gödək, təkəsaqqal bir kişi eyvana çıxdı. B.Bayramov.
|
TƏKƏŞ (ID - 38862)sif. məh. Lovğa, özünü çəkən, özünü dartan, forslu.
|
TƏKƏTƏK (ID - 38863)bax təkbətək. Təkətək öhdəsindən gəlmək. - Bünyad Canı ilə belə təkətək görüşməmişdi. Ə.Əbülhəsən.
|
TƏKFİR (ID - 38864)is. [ər.] din. köhn. Kafir elan etmə, mürtəd elan etmə, lənət oxuma; küfr, lənət. □ Təkfir etmək - lənətləmək, lənət oxumaq, kafir elan etmək, mürtəd elan etmək, dinsiz elan etmək. Ziddimə söz deyən olsaydı edərdim təkfir;...
|
TƏKGÖZ(LÜ) (ID - 38865)bax birgözlü.
|
TƏKHAKİMİYYƏTLİ (ID - 38866)sif. Hakimiyyət bir adamın əlində olan, qeyri-məhdud hakimiyyəti olan. Təkhakimiyyətli idarə üsulu.
|
TƏKHAKİMİYYƏTLİLİK (ID - 38867)is. Hakimiyyətin bir adamın əlində toplanması; birisinin qeyri-məhdud hakimiyyəti.
|
TƏKHECALI (ID - 38868)bax birhecalı.
|
TƏKHƏDLİ (ID - 38869)bax birhədli.
|
TƏKHÜCEYRƏLİ (ID - 38870)sif. biol. Tək bir hüceyrəsi olan, bir hüceyrədən ibarət olan. Təkhüceyrəli yosunlar. Təkhüceyrəli ibtidai canlılar.
|
TƏKİ (ID - 38871)1. Cümlədə arzu bildirən hissəcik. Təki siz gələsiniz. Təki tez çıxıb gedəydik. Təki sən deyən kimi olaydı. - [Gültəkin Aydına:] Paltar da istəmirəm, təki sən fikir çəkməyəsən, nə eləyirəm paltarı? C.Cabbarlı. Mənsiz...
|
TƏKİD (ID - 38872)[ər.] 1. is. Bir şeyin üstündə durma, israr etmə; israrla tələb etmə; israr. Rəisin təkidinə baxmayaraq, Səlim sarı şineli götürmədi. S.Rəhimov. □ Təkid etmək (eləmək) - bir şeyin üstündə durmaq, israrla tələb etmək, israr...
|
TƏKİDƏN (ID - 38873)zərf [ər.] Təkid edərək, təkidlə, israrla. [Çopo:] Təkidən söylədim ki, onun nicatı ordu toplayıb, xaqanın hücumundan özünü müdafiə etməsindədir. Çəmənzəminli.
|
TƏKİDLİ (ID - 38874)sif. Təkid edərcəsinə, israrlı, inadlı. Midhədin təkidli tələbləri komandirin ürəyinə təsir eləmişdi. Ə.Vəliyev.
|
TƏKİR (ID - 38875)sif. Qırmızı lələkli (quşlar haqqında); qızıl pullu, qırmızı ağcalı (balıqlar haqqında).
|
TƏKQAT(LI) (ID - 38876)bax birqat(lı).
|
TƏKQOL(LU) (ID - 38877)bax tayqollu. Təkqollukişi.
|
TƏKQULP(LU) (ID - 38878)bax birqulplu. Bu çölü şumlarkən 75 santimetr dərinlikdən qırmızı gildən hazırlanmış qadın fiquruna oxşar bir təkqulp qab tapmışdılar. (Qəzetlərdən).
|
TƏKLƏMƏ (ID - 38879)“Təkləmək”dən f.is.
|
TƏKLƏMƏK (ID - 38880)f Ətrafındakılardan, yanındakılardan və ya yoldaşlarından ayırıb tək qoymaq, təcrid etmək. Axırda [dəliləri] birbirlərindən ayrı salıb təklədilər. “Koroğlu” . // Tək olmağından istifadə edərək üzərinə atılmaq və...
|
TƏKLƏNMƏ (ID - 38881)“Təklənmək”dən f.is.
|
TƏKLƏNMƏK (ID - 38882)f . Yoldaşlarından, yanındakılardan ayrılıb tək qalmaq, tək özü qalmaq. [Duma] dolu torbanı çiyninə alıb, qızlardan aralandı, təklənib kəndə tərəf getdi. Ə.Vəliyev. [Ədhəm] bilirdi ki, Səlim təklənəndə öz təsir gücünü...
|
TƏKLİF (ID - 38883)is. [ər.] 1. Qəbul edilmək üçün irəli sürülən fikir. [Cəmilə] kimsənin təklifini yerə salmamış, bir neçə gənc oğlanla bərabər oynamışdı. S.Hüseyn. Adamların çoxu məmnuniyyətlə öz öhdəsinə yeni vəzifələr götürmüş...
|
TƏKLİFSİZ (ID - 38884)sif və zərf Ədəb normalarını, nəzakət qaydalarını gözləməyən, hörmət gözləməyən; həyasız, ədəbsiz, sırtıq. Təklifsiz adam. Təklifsiz içəri girmək.
|
TƏKLİFSİZCƏ(SİNƏ) (ID - 38885)zərf Hörmətsizcəsinə, nəzakətsizliklə, həyasızcasına, sırtıqcasına, rəsmiyyət gözləmədən.
|
Bu səhifə dəfə baxılıb
İnformatika hazırlığı
Tam məlumat...
Autocad və 3DS max kursları
Tam məlumat...
Riyaziyyat hazırlığı (online və kursda)
Tam məlumat...
......