İzahlı lüğət
TƏNƏLİ (ID - 39086)sif. Tənə ilə deyilən, tənə ilə dolu; məzəmmətli. Tənəli sözdənsə, iti qılınc. (Ata. sözü). [Musa] iş yoldaşlarının tənəli baxışlarını gördükdən sonra daha səy etmədi. S.Vəliyev.
|
TƏNƏZZÖH (ID - 39087)is. [ər.] Ekskursiya, səyahət.
|
TƏNƏZZÜL (ID - 39088)is. [ər.] 1. Enmə, aşağı düşmə; geriləmə, dala getmə, geri getmə, inkişafdan qalma (tərəqqi ziddi). inkişaf və tənəzzül. Kapitalizmin tənəzzülü. □ Tənəzzül etmək enmək, aşağı düşmək, geriləmək, geri getmək, dala...
|
TƏNG (ID - 39089)sif. [fars.] Dar, sıx. ..Məlum edirəm ki, yazdığınız namələr öz vaxtında gəlib yetişibdi. Cavab yazmamağıma bais vaxtın təng olmağıdı. “Mol. Nəsr.” [Cəfər kişi:] Srağagün vaqon doldururduq, yük çox idi, taylar ağır,...
|
TƏNGİMƏ (ID - 39090)“Təngimək”dən f.is.
|
TƏNGİMƏK (ID - 39091)bax təngləşmək 2-ci mənada. Od tökür, od tökür günəş ağzından; Torpağın nəfəsi təngiyir hərdən. S.Vurğun.
|
TƏNGİŞDİRMƏ (ID - 39092)“Təngişdirmək”dən f.is.
|
TƏNGİŞDİRMƏK (ID - 39093)icb. 1. Sıxmaq (paltar haqqında).
2. Əsəbiləşdirmək, ürəyini sıxmaq, darıxdırmaq. [Əhməd:] [Cəmilə] öz-özünü də daha yorub üzməz və təngişdirməz. S.Rəhimov. |
TƏNGİŞMƏ (ID - 39094)“Təngişmək”dən f.is. Mirzə özü də bu darıxmaqlığın, bu təngişmənin səbəbini bilmir, açıq-aydın edə bilmirdi. S.Rəhimov.
|
TƏNGİŞMƏK (ID - 39095) |
TƏNGİTMƏ (ID - 39096)“Təngitmək”dən f.is.
|
TƏNGİTMƏK (ID - 39097)bax təngləşdirmək 2-ci mənada. Asfaltın boğuq istisi adamın nəfəsini təngidirdi. M.Hüseyn.
|
TƏNGLƏŞMƏ (ID - 39098)“Təngləşmək”dən f.is.
|
TƏNGLƏŞMƏK (ID - 39099)f . 1. Təngə gəlmək, cana gəlmək, bezmək. Katib təngləşib çıxardı, baş qoşmazdı. Mir Cəlal.
2. Təng olmaq, sıxılmaq, nəfəsi çətinləşmək, ürəyi sıxılmaq, təngimək. Bir axşam ürəyim yenə təngləşdi. T.Ş.Simurq.... |
TƏNGLİK (ID - 39100)is. Təngnəfəslik, çətin nəfəs alma, hava çatışmazlığı. [Cuma] köksündə nə isə bir tənglik, bundan başqa, boğazında da bir quruluq hiss edirdi. Ə.Əbülhəsən.
|
TƏNGNƏFƏS (ID - 39101)zərf [fars. təng və ər. nəfəs] Nəfəsi kəsilə-kəsilə, nəfəsi tutula-tutula; tez, cəld. [Şair] dəli kimi irəli atıldı, təngnəfəs özünü içəri saldı. Ə.Məmmədxanlı. - Yoldaş Cəlalov! Yoldaş Cəlalov! - deyə, Nailə təngnəfəs...
|
TƏNGNƏFƏSLİK (ID - 39102)is. Nəfəs təngliyi, çətinliklə nəfəs alma, boğulma, nəfəsi çatmama, hava çatışmazlığı. Hidayətə gözləmədiyi halda, birdən-birə təngnəfəslik gəldi. B.Bayramov. // Astma, sinəgirlik xəstəliyi.
|
TƏNHA (ID - 39103)sif və zərf [fars.] 1. Tək, yalnız, yalqız. Səhrayə düşüb günəş misali; Tənha yürür oldu laübali. Füzuli.
2. Kimsəsiz, adamsız. Bu anda qarşıdakı tindən bir neçə qaraltı çıxaraq, tənha küçə ilə mənə tərəf irəliləməyə... |
TƏNHALIQ (ID - 39104)is. 1. Təklik, yalnızlıq, yalqızlıq, kimsəsizlik. Könlümü tənhalıq eylərdi pərişan sinədə; Olmasaydı cəm hər yanımda peykanın görüb. Füzuli.
2. Boş yer, kimsəsiz yer, adam olmayan yer; issızlıq. [Qasım:] Mən bu tənhalıqda... |
TƏNQİD (ID - 39105)is. [ər.] 1. Yaxşı cəhətlərini üzə çıxarmaq, nöqsanlarını göstərmək və düzəltmək məqsədilə müzakirə, təhlil. Tənqid və özünütənqidi inkişaf etdirmək. - [Hikmət Kamal:] Biz görürük ki, yoldaş Əmrulla bolşevik tənqidindən...
|
TƏNQİDÇİ (ID - 39106)is. Tənqidlə məşğul olan adam (bax tənqid 3-cü mənada). Musiqi tənqidçisi. Tənqidçinin qeydləri. Teatr tənqidçisi. - Pis tənqidçilər tez unudulur, amma yaxşı əsərlər qalır. M.Hüseyn. // Tənqid edən. Tənqidçimiz göstərir...
|
TƏNQİDİ (ID - 39107)sif. [ər.] 1. Tənqidə həsr edilmiş, tənqid mahiyyətində olan, tənqid edən (bax tənqid 3-cü mənada). Tənqidi əsər. - ...Canbalayevin ilk tənqidi məqalələri otuzuncu illərdə çıxmışdı. İ.Hüseynov. // Zərf mənasında. Əsəri...
|
TƏNQİT (ID - 39108)is. [ər.] köhn. bax durğu işarələri (“durgu” da).
|
TƏNLƏŞDİRİLMƏ (ID - 39109)“Tənləşdirilmək”dən f.is.
|
TƏNLƏŞDİRİLMƏK (ID - 39110)bax bərabərləşdirilmək.
|
TƏNLƏŞDİRMƏ (ID - 39111)“Tənləşdirmək”dən f.is.
|
TƏNLƏŞDİRMƏK (ID - 39112)bax bərabərləşdirmək.
|
TƏNLƏŞMƏ (ID - 39113)“Tənləşmək”dən f.is.
|
TƏNLƏŞMƏK (ID - 39114)bax bərabərləşmək.
Gecə-gündüz tənləşir; Hava hərdən çənləşir. Səhhət. |
TƏNLİK (ID - 39115)is. riyaz. Bir və ya bir neçə məchul kəmiyyəti olan və həmin məchul kəmiyyətlərin müəyyən qiymətləri zamanı öz bərabərliyini saxlayan riyazi bərabərlik. Diferensial tənlik. Birməchullu tənlik.
|
TƏNTƏNƏ (ID - 39116)is. [ər.] 1. Təmtəraq, dəbdəbə, büsat. Nəsillər! Qulaq asın diqqətlə bir də mənə; Göydəndüşmə deyildir bu calal, bu təntənə. S.Rüstəm. ..Qızın göz yaşlarına baxmayaraq, zahiri bir təntənə ilə şirnisini içdilər. M.İbrahimov....
|
TƏNTƏNƏLİ (ID - 39117)sif. və zərf 1. Təntənə ilə keçirilən; dəbdəbəli, təmtəraqlı, əzəmətli. Təntənəli iclas. - Əqd gecəsi çox təntənəli keçmişdi. S.Hüseyn.
2. Ruh yüksəkliyi ilə, təmtəraqla, təmtəraqlı surətdə. [Sürəyya:] Tanış... |
TƏNTİK (ID - 39118)sif. dan. 1. Sadədil, sadəlövh. Təntik qoca.
Ağzı söz tutmayan, sözləri aydın deyə bilməyən. [Əlləzoğlu] tövşüyə-tövşüyə papağı ilə tərini sildi, təntik (z.) halda kəkələdi. İ.Hüseynov. Tələsik, tələsə-tələsə.... |
TƏNTİKLƏMƏ (ID - 39119)“Təntikləmək”dən f.is.
|
TƏNTİKLƏMƏK (ID - 39120)bax təntimək.
|
TƏNTİKLİK (ID - 39121)is. dan. 1. Sadədillik, sadəlövhlük.
2. Ağzı söz tutmama, sözləri aydın deyə bilməmə. |
TƏNTİMƏ (ID - 39122)“Təntimək”dən f.is.
|
TƏNTİMƏK (ID - 39123)f dan. Tələsmək, darıxmaq, hövsələsini itirmək, tələsməkdən canı sıxılmaq. Baş çatlayır istidən; Göydən yerə od yağır; Dəvələr də təntiyib; Yeriyir ağır-ağır. B.Vahabzadə. [Nailə:] Allah məni öldürsün, qardaş, lap...
|
TƏNTİTMƏ (ID - 39124)“Təntitmək”dən f.is.
|
TƏNTİTMƏK (ID - 39125)f . Tələsdirərək çaşdırmaq, sıxma-boğmaya salmaq. Abdulla [quldurları] təntitdi. Ə.Vəliyev. [Gülsənəm:] Gör bir uşağı nə təntidiblər! M.Hüseyn. Əhməd indicə atı ilə bərabər Qadirin qayadan yuvarlanacağını dəhşətlə...
|
TƏNUMƏND (ID - 39126)sif. [fars.] Boylu-buxunlu, qədd-qamətli. Ucaboylu, tənumənd qadın irəli yeriyib, oğlunun üzündən öpdü. Ə.Haqverdiyev. iki tənumənd kişi qarşı-qarşıya dayanmışdı. B.Bayramov.
|
TƏNZİF (ID - 39127)is. [ər.] Əsasən sarğı materialı kimi işlədilən seyrək toxunmuş nazik pambıq parça; cuna. [Gülyaz] tələsik çəkməsini çıxarıb tənziflə ayağının yarasını sarıdı. Q.İlkin. [Səməndər:] Yaralanan yerə yod vurub, tənziflə...
|
TƏNZİM (ID - 39128)is. [ər.] Nizama salma (salınma), qaydaya salma (salınma), nizamla(n)ma. □ Tənzim etmək - nizama salmaq, qaydaya salmaq. [Musa dayı] ..novdan tökülən suyu tənzim etmək üçün yenə də mexaniki bir şey qayırmışdır. İ.Əfəndiyev.
|
TƏNZİMÇİ (ID - 39129)bax tənzimedici, tənzimləyici. Tənzimçi orqan.
|
TƏNZİMEDİCİ, TƏNZİMLƏYİCİ (ID - 39130)is. və sif Bir prosesi və ya onun ayrı-ayrı anlarını nizama salan, tənzim edən qurğu, mexanizm, cihaz, alət və s. tənzimçi. Tənzimedici (tənzimləyici) qayka.
|
TƏNZİMLƏMƏ (ID - 39131)“Tənzimləmək”dən f.is.
|
TƏNZİMLƏMƏK (ID - 39132)f Tənzim etmək, nizama salmaq, qaydaya salmaq.
|
TƏPCƏK (ID - 39133)is. 1. Təpilmiş və ya yumşaq torpağı bellə döyəcləyib bərkitmə. □ Təpcək vurmaq - torpağı bellə döyəcləyib bərkitmək. Arx qazanda [Gülşən] kimi təpcək vuran olmazdı. Ə.Vəliyev.
2. Tüfəngin döşə dirənən (təpən)... |
TƏPÇEVİR (ID - 39134)sif. və zərf k.t. Torpağı başaşağı çevirməkdən ibarət təpmə üsulu. Təpçevir təpmək.
|
TƏPÇİMƏ (ID - 39135)“Təpçimək”dən f.is.
|
Bu səhifə dəfə baxılıb
Tarix fənni üzrə hazırlıq (Abituriyent və MİQ hazırlığı)
Tam məlumat...
Tibb bacısı kursu
Tam məlumat...
Sürətli hesablama. Mental arifmetika.
Tam məlumat...
......