HEYVANDAR (ID - 16221)is. [ər. heyvan və fars. ...dar] 1. Heyvandarlıq mütəxəssisi.
2. Mal-qara saxlamaqla, yetişdirməklə, maldarlıqla məşğul olan təsərrüfat, kəndli. Gənc heyvandarların respublika toplanışı. // Sif. mənasında. Heyvandar təsərrüfatlar.... |
HEYVANDARLIQ (ID - 16222)is. Kənd təsərrüfatının ev heyvandarları, mal-qara saxlamaqla məşğul olan sahəsi. Heyvandarlığı inkişaf etdirmək. Yoxsul kəndlinin təsərrüfat dərdləri torpaq, su, becərmə, məhsuldarlıq, istehsal aləti, heyvandarlıq, ipəkçilik...
|
HEYVANXANA (ID - 16223)is. [ər. heyvan və fars. ...xanə] Vəhşi heyvanların saxlandığı xüsusi yer, bina.
|
HEYVANİ (ID - 16224)sif. [ər.] 1. Heyvan ətindən, südündən, yağından və s.-dən hazırlanan, alınan; üzvi. Heyvani maddələr. Heyvani məhsullardan ancaq süddə şəkər vardır. Heyvana (heyvanlara) xas olan; heyvana aid olan; qeyri-şüuri. Heyvani həyat....
|
HEYVANLAŞMA (ID - 16225)“Heyvanlaşmaq” dan f.is.
|
HEYVANLAŞMAQ (ID - 16226)f. İnsanlıq sifətlərini itirmək, vəhşiləşmək, kobudlaşmaq; sərtləşmək.
|
HEYVANLIQ (ID - 16227)is. Qanmazlıq, anlamazlıq, qanacaqsızlıq. Heyvanlıq etmək.
|
HEYVANSİFƏT (ID - 16228)sif. İnsan sifətlərini itirmiş; vəhşi, kobud, qanmaz, yontalanmamış.
|
HEYVƏRƏ (ID - 16229)sif. və is. 1. Kobud, qanmaz, ləyaqətsiz, tərbiyəsiz, ədəbsiz, zırrama, ağzıyava, ağzıpozuq. Heyvərə adam. Heyvərənin biridir, dindirməsən yaxşıdır. - Qışqırdı bir qədər, zəhərdən acı; Qızışdı getdikcə heyvərə hacı....
|
HEYVƏRƏLƏNMƏ (ID - 16230)“Heyvərələnmək” dən f.is.
|
HEYVƏRƏLƏNMƏK (ID - 16231)f. dan. Avara-avara gəzmək, avaralanmaq, veyillənmək. Küçələrdə heyvərələnmək.
|
HEYVƏRƏLİK (ID - 16232)is. 1. Qanmazlıq, kobudluq, tərbiyəsizlik, zırramalıq; sözünü, hərəkətini bilməmə; boşboğazlıq. Bir bölük boşboğazıq, heyvərəlik adətimiz; Doludur lənət ilə, qeybət ilə söhbətimiz. M.Ə.Sabir. [Sədr] bunun səbəbini Canının...
|
HƏ (ID - 16233)(bəzən “ə” saiti uzadılaraq tələffüz olunur) əd. 1. Verilən suala müsbət cavab və ya təsdiq məqamında işlənir (yox ziddi); bəli, elədir. Hə, razıyam. - Imtahan verdinmi? - Hə, verdim. - Yemək istəyirsənmi? - Hə. [Vəli:]...
|
HƏB (ID - 16234)is. [ər.] Toz dərmandan hazırlanmış kürəcik. Həb atmaq. Acı həb. - Həkim bir neçə həb, beş də iynə dərmanı verdi. Ə.Vəliyev. □ Yastı həb - dairə şəklində həb; tablet.
|
HƏBƏŞ (ID - 16235)is. Efiopiyanın əsas əhalisini təşkil edən xalq və bu xalqa mənsub adamın keçmiş adı; efiopiyalı. Zavallı, silahsız və kimsəsiz həbəşlərin boynunda faşist cəlladı öz qılıncının kəsərini yoxlayırdı. M.İbrahimov. Dünyanı...
|
HƏBİB (ID - 16236)is. [ər.] klas. Sevgili, dost. Tutaram yarın qiyamətdə, həbibim, damənin. Füzuli. [Bəhram:] Mənim vicdanım ləkəlidir. Mənim həbibim! C.Cabbarlı.
|
HƏBS (ID - 16237)is. [ər.] 1. Dustağasalma (salınma), azadlıqdan məhrumetmə (edilmə). Həbs cəzası. - Məhbəs də, qəfəs də, həbs də, qəsd də; Insan mərd olanda həddini aşmır. M.Araz. □ Həbs edilmək, həbsə düşmək
həbsxanaya salınmaq,... |
HƏBSXANA (ID - 16238)is. [ər. həbs və fars. ...xanə] Dustaqların saxlandığı yer, ev, bina; dustaqxana, qazamat, zindan. Çar hökuməti yıxılandan sonra Cavahir həbsxanadan çıxdı. T.Ş.Simurq.
|
HƏBSXANAÇI (ID - 16239)is. Həbsxana gözətçisi.
|
HƏCC (ID - 16240)is. [ər.] Müsəlmanlarda: zilhiccə ayında Məkkədə ziyarət mərasimini yerinə yetirmə. Bəhs ilə həccə gedən yorulub yolda qalar. (Ata. sözü). Getdi həccə atası, ta oluna “hacı “ xitab; Kim ona “hacı “ desə, bil ki, deyir...
|
HƏCƏMƏT (ID - 16241)is. [ər.] Xalq təbabətində: xəstə adama küpə salıb qan almaqdan ibarət müalicə üsulu, habelə müalicə məqsədilə qan almaq, qanı sormaq üçün işlədilən buynuzşəkilli alət. Şeyx Şabanın arvadı Gülsüm xala da məhəllədə...
|
HƏCM (ID - 16242)is. [ər.] 1. Bir şeyin kub vahidləri ilə ölçülən uzunluğu, hündürlüyü və eni. Həndəsi cismin həcmi. Kubun həcmi. Binanın həcmi.
2. Ölçü, böyüklük, miqdar və s. baxımından bir şeyin tutumu. Çəlləyin həcmi. Vaqonun... |
HƏCMCƏ (ID - 16243)sif. Həcminə, böyüklüyünə, tutumuna görə, içinə ala biləcəyi şeyin miqdarına görə. Həcmcə bu çənlərdən hansı böyükdür? Həcmcə kiçik çəllək. - Müharibənin son aylarında daha yeni radiolokasiya qurğuları işlədilmişdir....
|
HƏCMİ (ID - 16244)sif. [ər.] Həcm cəhətdən, həcm baxımından, həcmlə bağlı. Həcmi təhlil.
|
HƏCMLİ (ID - 16245)sif. Həcmcə iri olan; böyük, tutumlu. Iri həcmli sistern. - Bir tərəfdə müxtəlif həcmli ekskavatorlar torpağı qazır, bir tərəfdə parovozlar xəndəkdə fit verə-verə platformalardan ibarət qatarları bu ekskavatorların yanına gətirir....
|
HƏCV (ID - 16246)is. [ər.] Bir şəxsə, ictimai quruluşa, yaxud həyatdakı mənfiliklərə qarşı yönəldilmiş istehzalı, kəskin, acı, kinayəli yazı. Mirzə Ələkbər Sabirin həcvləri. “Molla Nəsrəddin” məcmuəsində çap olunmuş həcvlər. - [Qacar:]...
|
HƏCVÇİ (ID - 16247)is. və sif. Həcv yazan, həcvgu. XIX əsr ədəbiyyatımızın ən qüvvətli həcvçi şairi Qasım bəy Zakirdir.
|
HƏCVÇİLİK (ID - 16248)is. Həcv yazma.
|
HƏCVGU (ID - 16249)is. və sif. [ər. həcv və fars. ...gu] köhn. bax həcvçi. Həcvgu şair.
|
HƏCVİYYAT (ID - 16250)top. [ər. “həcv “ söz. cəmi] köhn. Həcv məzmunlu əsərlər. // Boş, bayağı, mənasız əsərlər.
|
HƏCVİYYƏ (ID - 16251)is. [ər.] Qısa satirik şeir; epiqram.
|
HƏCVYAZAN (ID - 16252)b ax həcvçi.
|
HƏCZ (ID - 16253)is. [ər.] köhn. 1. Tutub saxlama, tutma.
Müsadirə. |
HƏDD (ID - 16254)is. [ər.] 1. Sərhəd, hüdud.
məc. Hədd-hüdud, son, nəhayət. Uşağın sevincinin həddi yox idi. □ Hədd qoymaq - hüdud qoymaq, məhdudlaşdırmaq, normaya tabe etmək. Sevgiyə hədd qoymaq, düzü, günahdır. B.Vahabzadə. Həddən... |
HƏDD-HESAB (ID - 16255) is. [ər.[ Say, miqdar. Qızıl Arslandan xəlifəyə məktub aparan heyəti İraqın hədd-hesaba gəlməyən atlıları istiqbal edirdi. M.S.Ordubadi. □ Həddi-hesabı olmamaq - sayı-hesabı olmamaq. [Devlər[ bir az sonra qızlara o qədər zər-zibadan...
|
HƏDD-HÜDUD (ID - 16256) is. [ər.[ Hədd, son, axır, intəha. Ağbulaq dağlarının bütün gözəllik və Üstünlükləri Sevildə .. həddi-hüdudu olmayan xoş bir təsir buraxırdı. S.Rəhimov. Dəmirin bu dəqiqə sevincinin həddi-hüdudu yox idi. Ə.Vəliyev.
|
HƏDDİ-BÜLUG (ID - 16257) is. [ər.[ İnsanın cismən və ruhən yetkinləşdiyi və vətəndaşlıq hüququ aldığı yaş. □ Həddi-büluğa çatmaq (yetişmək, yetmək) - həmin yaşa çatmaq. Nəhayət, Səfər min zəhmətlə böyüyüb həddi-buluğa yetişdi.. Çəmənzəminli....
|
HƏDƏ (ID - 16258)is. [ər.[ Qorxu gəlmə, bir şeylə qorxutma, dəhşətləndirmə; hədə-qorxu, təhdid. Qızdan qəti söz aldım ki, atasının hədəsinə baxmayaraq, o bir də belə bir işə baş qoşmayacaqdır. S.Rüstəm. □ Hədə gəlmək (etmək) - bir...
|
HƏDƏF (ID - 16259)is. [ər.[ 1. Tüfəng, top və s. atarkən güllənin, mərminin və s. dəyməli, vurmalı olduğu şey, yer; nişanə. Hədəfi nişan almaq. Güllə hədəfə dəymədi. - ..Onlar hər ikisi birlikdə ova çıxır, Gülbaharın atdığı güllələr...
|
HƏDƏQƏ (ID - 16260)is. [ər.] anat. Göz almasının yerləşdiyi çuxur; göz çuxuru. Sultanın gözlərinin gilələri öz hədəqəsində tez-tez sağa-sola gedib-gəldi. İ.Hüseynov.
□□ Gözləri hədəqəsindən çıxmaq - b a x göz. |
HƏDƏ-QORXU (ID - 16261) bax hədə. Gəlin, bu hədə-qorxudan Xəlilin pərt olduğunu düşünüb, ona kömək etmək istədi. M.Hüseyn. Həkim möhkəm durdu, o karıxmadı; Hədəqorxudan da bir şey çıxmadı. B.Vahabzadə.
□□ Hədə-qorxu gəlmək- b ax hədə... |
HƏDƏLƏMƏ (ID - 16262)“Hədələmək” dən f.is.
|
HƏDƏLƏMƏK (ID - 16263)f Hədə gəlmək, qorxutmaq, hədə-qorxu gəlmək, təhdid etmək. Baldızı, Məsməni hədələyir, “ərinin əmrindən çıxmağa ixtiyarın yoxdur” - deyirdisə də, bir təsiri olmayır. S.Hüseyn. Bircə Lətif özünü yoldaşları arasında...
|
HƏDƏLƏYİCİ (ID - 16264) sif Hədələyən, qorxuducu, təhdidedici, hədə-qorxu gələn, hədəqorxu ifadə edən. ..Hədələyici sözlər Mirzə Cəlildə yeni bir qüvvə oyatdı. S.Vəliyev.
|
HƏDƏR (ID - 16265) sif. [ər.] Boş-boşuna, əbəs, heç bir nəticə verməyən; mənasız, faydasız. Qəssab Həsən aralıqda hədər ölümdən qorxub, özünü adamların içinə soxdu. Mir Cəlal. □ Hədər(ə) getmək - boşa çıxmaq, heç bir nəticə verməmək,...
|
HƏDƏRƏN-PƏDƏRƏN (ID - 16266) is. Boş, mənasız, cəfəngiyat, tartan-partan, çərən-pərən sözlər. [Arvadı ustaya:] Əşi, cin-zad səni vurub, ağlını-zadını çaşdırmayıb ki, hədərən-pədərən danışırsan, buğda nədir? Çəmənzəminli. ..Qalan yüz on beş...
|
HƏDİK (ID - 16267)is. Qarğıdalı, buğda, noxud, lobya, mərci və s.-dən suda (bəzən də ət və qovrulmuş soğanla) bişirilən xörək adı. Noxudu, buğdanı, mərcini, lobyanı bir-birinə qarışdırıb, qazana töküb hədik bişirdikdən sonra qonşulara...
|
HƏDİS (ID - 16268)is. [ər.] din. Məhəmməd peyğəmbərin qanun hökmündə olan sözlərinə verilən ad. Başında ağ araqçın olan, gümüş toqqalı, qırmızısaqqal bir kişi isə təkər səslərinə, tıqqıltıya baxmadan adamlara hədis danışırdı. Mir...
|
HƏDİYYƏ (ID - 16269)is. [ər.] Bağışlanan şey, bəxşiş, sovqat, töhfə, ərməğan. Məhərrəm əmi ilk dəfə Rəmziyyənin görüşünə gəldiyi zaman ona üzgörüşü olaraq kiçik bir çanta hədiyyə gətirmişdi. A.Şaiq. [Əbdüləli bəy Gülüşə:] Bu...
|
HƏDSİZ (ID - 16270) sif. Həddi-hüdudu olmayan, həddən artıq, saysız-hesabsız, hədsiz-hesabsız. Uşaqlar göz yaşlarını bir dəqiqədə unutdular və .. kərbəlayını hədsiz şadlıq ilə əhatə etdilər. Çəmənzəminli. Getdikcə böyük və əzəmətli...
|
Bu səhifə dəfə baxılıb