İzahlı lüğət
ƏRƏBİ (ID - 13140)sif. [ər.] Ərəbcə; ərəb dilinə və xalqına mənsub; ərəb üslubunda, ərəb qaydasında. Ərəbi bir uzun don əynində. Səhhət. Iki nəfər 10-12 yaşında uşağı geyindirib başına ağ əmmamə, əyinlərinə də ərəbi köynək taxardılar....
|
ƏRƏBİST (ID - 13141)is. 1. Bax ərəbşünas.
2. Ərəbçilik tərəfdarı. |
ƏRƏBİSTİKA (ID - 13142)b a x ərəbşünaslıq.
|
ƏRƏBİZM (ID - 13143)is. 1. B a x ərəbçilik.
2. dilç. Azərbaycan dilinə girmiş ərəb söz və ifadələri, yaxud ərəb dili qaydalarına oxşadılaraq işlədilən söz və ifadələr. |
ƏRƏBLƏŞDİRİLMƏ (ID - 13144)“Ərəbləşdirilmək” dən f.is.
|
ƏRƏBLƏŞDİRİLMƏK (ID - 13145)“Ərəbləşdirmək” dən məch.
|
ƏRƏBLƏŞDİRMƏ (ID - 13146)1. “Ərəbləşdirmək” dən f.is. Ərəb hakim millətçilərinin ərəb olmayan xalqları ərəblərin içində əritmə (assimilyasiya etmə) siyasəti.
|
ƏRƏBLƏŞDİRMƏK (ID - 13147)f 1. Ərəb dilini, adət və ənənələrini qəbul etdirmək, ərəb milləti içərisində əritmək.
Dilə çoxlu ərəb söz və ifadələri gətirmək, yaxud ana dilinin söz və ifadələrinə ərəb dili xüsusiyyəti vermək. |
ƏRƏBLƏŞMƏ (ID - 13148)“Ərəbləşmək” dən f.is.
|
ƏRƏBLƏŞMƏK (ID - 13149)f Ərəb dilini, adət və ənənələrini qəbul etmək.
|
ƏRƏBŞÜNAS (ID - 13150)is. [ər. və fars. ...şünas] Ərəb dili və ədəbiyyatı mütəxəssisi, ərəb filologiyası mütəxəssisi.
|
ƏRƏBŞÜNASLIQ (ID - 13151)is. Ərəb dilini, ədəbiyyatını, tarixini və s. tədqiq edən elmlərin məcmusu.
|
ƏRƏFƏ (ID - 13152)is. [ər.] Bayramdan əvvəlki gün, bayram axşamı. Bayram ərəfəsi. // Hər hansı bir hadisədən qabaqkı vaxt. - [Cəmilə] özünə həyat yoldaşı intixab etmək ərəfəsində idi. S.Hüseyn. Atabəy məmləkətləri müharibə ərəfəsində...
|
ƏRƏGAC (ID - 13153)sif. və zərf dan. Tezyetişən, tez əmələ gələn; tez əkilən. Ərəğac tarla. Yağ, ağaclar çiçək açsın ərəğac; Başını, bəhrə verib, qoy yerə diksin hər ağac. S.Rüstəm. Bir qədərdən qoçu qatmaq lazımdır, qoy quzu ərəğac...
|
ƏRƏQ (ID - 13154)is. [ər.] klas. 1. Tər. Ol gülüzardə ərəqin xoş səfası var; Türfə budur ki, saziş edər atəş ab ilə. Q.Zakir.
2. B ax araq. Yürütməyin ərəqi məclis içrə badə ilə; Həramzadəni qoymun halalzadə ilə. Füzuli. |
ƏRƏMİK (ID - 13155)sif. 1. Doğmayan, uzun müddət qısır qalan. Ərəmik inəkdən öküz olmaz. (Məsəl). Kəllər və bəzən ərəmik (uzun müddət qısır qalan) camışlar iş və nəqliyyat heyvanı kimi istifadə edilir, qocaldıqda, yaralandıqda və s. hallarda...
|
ƏRƏN (ID - 13156)is. (adətən cəm şəklində). 1. Ər,
qoçaq, igid. Ərənlər kimi döyüşmək. Ərənlər əlindən badə içdinmi? Bulanlıq çayları üzüb keçdinmi? “Aşıq Qərib”. Əsrlər boyunca ərlər, ərənlər; Hünər dünyasından doymadı,... |
ƏR-ƏR (ID - 13157) is. [ər.] Ardıc ağacı. Qəddintək nə ər-ər, nə şimşad olur; Onu görcək qəmdən can azad olur. M.P.Vaqif. Qəddin şümşadı ər-ərdir, üzün qızılgüldən tərdir... Rəncur. Çayın kənarında cərgə ilə boy atmış ərərləri...
|
ƏRƏSAT (ID - 13158)is. [ər. “ərsə” söz. cəmi] 1. Dini etiqada görə məhşər (qiyamət) günü yenidən diriləcək insanların öz əməllərinə dair haqq-hesab vermək üçün toplaşacaqları yer, meydan.
2. məc. Davalı, iğtişaşlı, gurultulu hadisə... |
ƏRƏŞ (ID - 13159)is. köhn. Dirsəkdən barmaqların ucuna qədər olan uzunluq ölçüsü.
|
ƏRƏVÜŞ (ID - 13160)is. dan. Budama, ağacların budağını kəsmə, yan-yörəsini təmizləmə. Ərəvüş etmək - budamaq, budağını kəsmək, yan-yörəsini təmizləmək. Ağacları ərəvüş etmək.
|
ƏRƏZƏN (ID - 13161)sif. dan. Gecyetişən, gec əmələ gələn; gec əkilən. Ərəzən taxıl. - Əkin ki ərəzənə düşdü, məhsul az olacaq.
|
ƏRGƏN (ID - 13162)sif Həddi-büluğa çatmış, lakin hələ evlənməmiş və ya ərə getməmiş. Onun iki ərgən oğlu var. - Ziba hələ bir qədər də subay gəzə bilməzdimi? Yaxud Ziba özü üçün daha münasib bir ərgən oğlan seçə bilməzdimi? S.Rəhimov....
|
ƏRGƏNLİK (ID - 13163)is. 1. Həddi-büluğa çataraq, hələ evlənməmiş oğlanın və ya ərə getməmiş qızın hal və keyfiyyəti.
2. Yeniyetmə qız və oğlanların üzündə çıxan sızanaqlar. |
ƏRGİN (ID - 13164)sif. Əriyib maye halına gəlmiş, ərinmiş, əridilmiş. Ərgin qurğuşun.
|
ƏRGİNLİK (ID - 13165)is. Əriyib maye halına gəlmiş şeyin halı.
|
ƏRĞƏNUN (ID - 13166)is. [əsli yun.] İçərisində olan borulara körüklər vasitəsilə hava verilərək çalınan klavişli böyük musiqi aləti; orqan. Ərğənun çalmaq.
|
ƏRİDİCİ (ID - 13167)is. xüs. 1. Başqa maddələri öz daxilində əridə bilən maddə, məhlul. Aptek təcrübəsində əridici kimi ən çox su, spirt, efir və yağlar işlənir. R.Əliyev.
2. Metal əridən fəhlə. |
ƏRİDİLMƏ (ID - 13168)“Əridilmək” dən f.is. Poladın əridilməsi yeni üsulla - sürətli əritmə üsulu ilə başa çatacaqdır. (Qəzetlərdən).
|
ƏRİDİLMƏK (ID - 13169)“Əritmək” dən məch.
|
ƏRİK (ID - 13170)is. 1. Sarı, ətli, şirin, birçəyirdəkli meyvə və bu meyvənin ağacı. Ərik ağacı. Ərik qurusu (qurudulmuş ərik). Azərbaycan ərikləri sarı, narıncı və qırmızıyanaq olur. Yay fəslində ərik, gavalı, böyürtkən dəyirdi. S.S.Axundov....
|
ƏRİKGÜLÜ (ID - 13171)is. bot. Sarı, çəhrayı və tündqırmızıya çalan çiçəkləri olan bitki və onun çiçəyi. Ərikgülü .. Azərbaycanda bir bəzək bitkisi kimi becərilir. M.Qasımov.
|
ƏRİKLİ (ID - 13172) sif. 1. Ərik ağacları olan. Ərikli dərə. - Nəbi bu dəfə özünü ərikli dağına verir. “Qaçaq Nəbi”.
Tərkibində, içində ərik olan. Ərikli konfiet. |
ƏRİKLİK (ID - 13173)is. Ərik ağacları olan bağ, ərik bağı.
|
ƏRİMƏ (ID - 13174)“Ərimək” dən f.is.
|
ƏRİMƏK (ID - 13175)f. 1. Hərarətin təsiri ilə bərk, yaxud donmuş haldan maye halına keçmək; ərgin hala gəlmək. Qar əriyir. Yağ əriyir. Dağ başında qala var; Əriməyib hələ qar. (Bayatı). Ocağın yaxınlığındakı qar yığınları yavaş-yavaş...
|
ƏRİMƏZLİK (ID - 13176)is. Əriməyən şeyin hal və keyfiyyəti.
|
ƏRİNCƏK (ID - 13177)sif Tənbəl, kahal, başısoyuq, canını işə verməyən. Şişman məmur uzun bir sükutdan sonra ərincək (z.) halda ağırağır sözə başladı. M.Hüseyn.
|
ƏRİNCƏKLİK (ID - 13178)is. Tənbəllik, kahallıq, canını işə verməməzlik.
|
ƏRİNGƏN (ID - 13179)bax ərincək.
|
ƏRİNİK (ID - 13180)1. B a x ərincək.
2. Ərimiş, ərgin. |
ƏRİNMƏ (ID - 13181)“Ərinmək” dən. f.is.
|
ƏRİNMƏK (ID - 13182)1. f Tənbəllik etmək. Durmağa ərinmək. Hətta danışmağa ərinir. [Rüstəm kişi] ..samovara su tökməyə, kömür salmağa ərindi. M.İbrahimov. Bəzi tənbəl uşaqlar səhər-səhər isti yorğan-döşəkdən çıxmağa ərinir. M.Rzaquluzadə....
|
ƏRİNMƏZ (ID - 13183)sif Ərinməyən, tənbəllik etməyən.
|
ƏRİNMƏZ-ƏRİNMƏZ (ID - 13184) zərf Utanmadan, həyasızcasına, sırtıq-sırtıq. O məni görüb söyər, bəzən də ərinməz-ərinməz yüyürüb məni tutar. M.Hüseyn.
|
ƏRİNMİŞ (ID - 13185)f.sif. 1. Əridilərək saflaşdırılmış; ərgin. Ərinmiş yağ (sarı yağ).
Əridilmiş. Ərinmiş qurğuşun. |
ƏRİNTİ (ID - 13186)is. tex. İki və ya bir neçə metal (yaxud başqa cisimlər) əridildiyi zaman onların qarışması nəticəsində alınan xəlitə. Yüngül ərintilər. Qızıl ilə mis ərintisi. Təyyarələrin qanadını yüngül ərintilərdən hazırlamaq üçün...
|
ƏRİŞ (ID - 13187)is. toxuc. Xalçada və başqa toxunma mallarda uzununa müvazi gedən əsas iplər. Xananın ərişi. - Toxunmalar üçün işlənən saplar, başlıca olaraq, iki qrupa ayrılır: 1) əriş sapları; 2) arğac sapları. Bunlardan birincisi toxunmaların...
|
ƏRİŞ-ARĞAC (ID - 13188) is. toxuc. Əriş və arğac, ərişlə arğac birlikdə.
|
ƏRİŞLƏMƏ (ID - 13189)“Ərişləmək” dən f.is.
|
Bu səhifə dəfə baxılıb
İnformatika hazırlığı
Tam məlumat...
Tibb bacısı kursu
Tam məlumat...
Riyaziyyat hazırlığı (online və kursda)
Tam məlumat...
......