İzahlı lüğət

ƏZİLMƏK (ID - 13740)

f 1. Basılaraq, yaxud ağır bir şeyin altında qalaraq, ya sıxılaraq əzik hala gəlmək; zədələnmək. Meyvələr yeşikdə əzilmişdir. Paltarlar əzilmişdir. - Mən əzilmiş kol-kosları, sınıq budaqları gördüm. Ə.Məmmədxanlı.
Toza...

ƏZİM (ID - 13741)

sif. [ər.] klas. 1. Böyük. Hər birisinin başına şuriş və tüğyan xəyalı düşdü və tezliklə Qəzvində şurişi-əzim bərpa oldu. M.F.Axundzadə. // Çoxlu. Baxdım ki, əzim bir cəmaət; Eyzən ürəfa, əvət, həqiqət. M.Ə.Sabir....

ƏZİMƏT (ID - 13742)

is. [ər.] Bir yerə doğru hərəkət, yola çıxma, yola düşmə, üz qoyub getmə. Əzimət etmək (eyləmək) - getmək, yola düşmək, getməyə üz qoymaq. Noldu səbəb eylədin əzimət? Füzuli.

ƏZİM-ƏZİM (ID - 13743)

əzim-əzim olmaq (əzilmək) - tamamilə əzilmək, əzik-əzik olmaq, parça-parça olmaq. Kukla yerə düşüb əziməzim oldu. - [Gəray ağa:] Bizim bu fırtınada üzən gəmimiz daşa çırpınıb əzim-əzim olub! S.Rəhimov.

ƏZİMÜŞŞAN (ID - 13744)

sif. [ər.] klas. Mərtəbəsi, dərəcəsi yüksək. Bir əcəb insandır, xub növcavandır; Hökmi-Süleymandır, əzimüşşandır. Aşıq Saleh.

ƏZİNİK (ID - 13745)

sif 1. Əzik, əzilmiş. Əzinik qovun.
Yorğun, üzgün, əzgin. Mədəd işdən qayıdandan sonra əzinik (z.) yerə girdi, bir azdan yuxuladı. S.Rəhimov.
Mərhəmət diləyən, yalvarıcı, yazıq. O, əzinik bir səs çıxardı: - Ağa,...

ƏZİNTİ (ID - 13746)

is. 1. Ovuntu, əzilib ovulmuş şeylər. Qənd əzintisi. Nabat əzintisi.
Bax əzik 3-cü mənada. Samovarın əzintisini düzəltmək. Parçın əzintisindən su sızır.
Bədəndə hiss edilən əzginlik, yorğunluq, üzgünlük. Bədənində...

ƏZİŞDİRİLMƏ (ID - 13747)

"Əzişdirilmək” dən f.is.

ƏZİŞDİRİLMƏK (ID - 13748)

məch. 1. Əzgin hala gətirilmək.
2. Döyülmək, kötəklənmək.

ƏZİŞDİRMƏ (ID - 13749)

"Əzişdirmək” dən f.is.

ƏZİŞDİRMƏK (ID - 13750)

f. 1. Ora-burasını əzmək, bərk əzmək. Quyudan çıxan daş qırıntıları güllə kimi.. gəlir və qabağına keçən hər şeyi əzişdirirdi. M.Hüseyn.
Ovuşdurmaq, övkələmək, ovxalamaq. Gülşad ixtiyarsız olaraq barmaqlarını...

ƏZİYYƏT (ID - 13751)

is. [ər.] 1. Məşəqqət, əzab, cəfa. Yolun əziyyəti. Əziyyətə rast gəlmək. Bəli, Yer üzünün bu mənzərəsi; Arabir məni də salır qüvvətdən; Həyat qurtarmadı bu əziyyətdən. S.Vurğun. // Ağrı, ağrı-acı. Yaranın əziyyəti....

ƏZİYYƏTLİ (ID - 13752)

sif Əzablı, məşəqqətli, əzab və əziyyətlə bağlı olan. // Çox ağır və yorucu; üzücü. Əziyyətli yol. Əziyyətli iş. Əziyyətli həyat. // Çox zəhmət tələb edən. Lüğətçilik çox əziyyətli işdir.

ƏZİYYƏTLİLİK (ID - 13753)

is. Əzablılıq, məşəqqətlilik; ağırlıq, zəhmətlilik, yoruculuq, üzücülük. Yolun əziyyətliliyi.

ƏZİYYƏTSİZ (ID - 13754)

1. sif. Əzabsız; asanlıqla, çətinlik çəkmədən əldə edilən, görülən. Əziyyətsiz iş. - Qışsız bahar olmadığı kimi, döyüşsüz, əziyyətsiz, qurbansız da qələbə, xoşbəxt həyat yoxdur. Ə.Abasov.
zərfi Əziyyət vermədən,...

ƏZİYYƏTSİZLİK (ID - 13755)

is. 1. Heç bir əziyyətin, çətinliyin olmadığı hal və keyfiyyət. İşin əziyyətsizliyi. Yolun əziyyətsizliyi. Əziyyətsiz (3-cü mənada) adamın hal və keyfiyyəti.

ƏZİZ (ID - 13756)

sif. [ər.] 1. Sevimli, istəkli, ürəyə yaxın. Əziz oğul. Əziz yoldaş. Əziz dostlar! [Yusif:] Açım kağızı, görüm, mənim əziz nuri-çeşmim Şamdan bəy nə yazır? N.Nərimanov. Amma Züleyxa, Əsgərin əziz qardaşı ilə olan pis...

ƏZİZCİYƏZ (ID - 13757)

“Əziz” dən oxş. Telli arvad cavab verdi: - Kimin olacaq, sədrin əzizciyəzinin! M.İbrahimov.

ƏZİZ-ƏRKÖYÜN (ID - 13758)

sif. Naz-nemət içində böyümüş, çox ərköyün. Əziz-ərköyün qız. Əziz-ərköyün övlad. - [Vahid] əziz-ərköyün (z.) saxlanmış uşaqdır. İ.Hüseynov.

ƏZİZ-GİRAMİ (ID - 13759)

sif. [ər. əziz və fars. girami] Çox əziz, çox sevilən, çox əzizlənən, çox ərköyün. Əziz-girami övlad. - [Fatmanın] belə əziz-girami oğlunun nişanlısı quru evə gəlməməli idi. Mir Cəlal. // İs. mənasında. Hər evin bir əziz-giramisi...

ƏZİZ-XƏLƏF (ID - 13760)

sif. 1. Bax əziz-ərköyün. Əziz-xələf övlad. Əziz-xələf qız. - Arvadın dar dünyada əziz-xələfbircə oğlu vardı. “Koroğlu”. Ilk dəfə idi ki, Sadıq kişi.. əziz-xələf oğlunun səsindəki həzin riqqəti görüb duyur, ürəyinin...

ƏZİZLƏMƏ (ID - 13761)

“Əzizləmək” dən f.is. Bəlkə bu qədər əzizləmənin nəticəsi idi ki, uşağın canı sağ olmurdu. Ə.Vəliyev.

ƏZİZLƏMƏK (ID - 13762)

f 1. Çox istəmək, nazını çəkmək, nazı ilə oynamaq, bütün istəklərini yerinə yetirmək, ərköyün böyütmək. Mehriban isə [Şərifəyə] tam mənası ilə analıq etmiş, onu sevib əzizləmiş və böyütmüşdü. S.Hüseyn. Onda nə...

ƏZİZLƏNDİRMƏ (ID - 13763)

“Əzizləndirmək” dən f.vs.

ƏZİZLƏNDİRMƏK (ID - 13764)

“Əzizlənmək” dən
icb.

ƏZİZLƏNMƏ (ID - 13765)

“Əzizlənmək” dən f.is. Uşağın əzizlənməsi.

ƏZİZLƏNMƏK (ID - 13766)

1. məch. Çox istənilmək, əziz tutulmaq. // Hörmət edilmək, hörmətlə qarşılanmaq.
məch. Ərköyün böyüdülmək. Uşaq çox əzizləndiyi üçün sözə baxmır.
qayıd. Özünü istətməyə, sevdirməyə çalışmaq.

ƏZİZLƏŞMƏ (ID - 13767)

“Əzizləşmək” dən f.is.

ƏZİZLƏŞMƏK (ID - 13768)

f Daha da əziz olmaq.

ƏZİZLƏTMƏ (ID - 13769)

“Əzizlətmək” dən f.is.

ƏZİZLƏTMƏK (ID - 13770)

icb. Əzizlənməsinə, ərköyünləşməsinə səbəb olmaq. Uşağı əzizlətmək.

ƏZİZLİK (ID - 13771)

is. 1. Əziz olma, sevilmə, çox istənilmə. Ananın əzizliyi. // Müqəddəslik, mübarəklik. Ana yurdunun əzizliyi. Bayramın əzizliyi.
Ərköyünlük, naz-nemət. Ağcanın uşaqlıq günləri beləcə şan-şərafətlə, əzizlik, bəxtiyarlıqla...

ƏZQƏZA (ID - 13772)

zərf. [fars. əz və ər. qəza] Qəzadan, təsadüfən, gözlənilmədən, birdən. [Səttar] üz çevirib bir biyabana daban aldı. Əzqəza Xunkar xanımın bunu axtaran adamları da bu düzlə gedirdilər. (Nağıl). Əzqəza Gülbadamın səsini...

ƏZL (ID - 13773)

is. [ər.] köhn. rəs. İşdən çıxarma, vəzifədən kənar etmə. □ Əzl etmək (eləmək) - işdən, vəzifədən götürmək, çıxarmaq. [Şah:] Mən ki o hakimi .. əzl eləmişdim. Ə.Haqverdiyev. [Şah:] ..Mən səni sədarətdən əzl edirəm....

ƏZM (ID - 13774)

is. [ər.] Qəti niyyət, qəti qərar, qəsd. Çox da vətən torpağı boyandı al qanına; Əzmimiz qorxu salmış düşmənlərin canına. S.Rüstəm. // Qətiyyət, cəsarət, mətanət, iradə. Əgər bizim iradə və əzmimiz möhkəm və sabit...

ƏZMƏ1 (ID - 13775)

1. “Əzmək” dən f.is. Əzilmiş tərəvəz, ya meyvə xəmiri; püre.
Qara ciyər qiyməsindən hazırlanan bir xörək adı. Əzməni plova qatıb yeyirlər.

ƏZMƏ2 (ID - 13776)

is. məh. Bülöv. Dəryazı əzmə ilə itiləmək.

ƏZMƏÇƏLƏMƏK (ID - 13777)

bax əzmələmək. [Cavad bəy:] ..Ancaq bunu belə eşitmişəm ki, guya Məhəmməd kişinin qızı bəzən onu əzməçələyir. N.Vəzirov.

ƏZMƏK (ID - 13778)

f 1. Basıb, ya sıxıb yastılamaq, şəklini pozmaq. Qarpızı, qovunu əzmək. // Basıb (vurub, toxundurub) bir yerini çökəltmək. Samovarın, qazanın böyrünü əzmək. Həvəngdə və s.-də döyüb narın etmək, toz halına salmaq. Istiotu...

ƏZMƏLƏMƏ (ID - 13779)

“Əzmələmək” dən f.is.

ƏZMƏLƏMƏK (ID - 13780)

f 1. Əli ilə əzmək, əzişdirmək.
2. məc. Döymək, kötəkləmək. Ara yerdə uşağınızı o imansız belə əzmələdi. S.Rəhimov.

ƏZMƏLƏNMƏ (ID - 13781)

“Əzmələnmək” dən f.is.

ƏZMƏLƏNMƏK (ID - 13782)

məch. Əllə əzilmək, əzişdirilmək.

ƏZMKAR (ID - 13783)

sif [ər. əzm və fars. ...kar] Əzmli, məqsəd və niyyətində qəti. [Məsmədə] ..əzmkar, səbatlı bir adamın hal və hərəkəti vardı və yaxud mənə elə təsir bağışlayırdı. S.Hüseyn.

ƏZMKARCASINA (ID - 13784)

zərf Əzmkara, əzmli adama layiq bir surətdə, əzmlə. Əzmkarcasına hərəkət etmək.

ƏZMKARLIQ (ID - 13785)

is. 1. Məqsəd və niyyətində qətilik, möhkəmlik, əzmkar adamın hal və sifəti. Əzmkarlıqla şəklində - bax əzmkarcasına.

ƏZMLİ (ID - 13786)

sif Öz niyyət və məqsədində qəti, sabit, möhkəm və dönməz olan. Əzmli adam. - [Qadının] zahiri gözəlliyindən daha dərin təsir edən qəti, cürətli, əzmli danışığı idi. T.Ş.Simurq.

ƏZRAİL (ID - 13787)

is. [ər.] 1. Dini etiqadlara görə, bütün insanların ölmək vaxtı çatanda onların canını alan mələk, ölüm mələyi. Əzrail
gələndə soruşmaz ki, oğul-uşağın necədir? (Ata. sözü). [Dərviş:] ..Əzrail hərdənbir qanadı...

ƏZVAY (ID - 13788)

is. 1. bot. Qalın ətli və xətvari yarpaqları olan, təbabətdə işlədilən çoxillik ot-bitki; aloe. Əzvay çoxillik tropik və ya subtropik bitkilərdən olub, yoğun, uzun və kənarı diş-diş (tikanlı) ətli yarpaqlara malikdir. R.Əliyev....

ƏZVAYÇİÇƏKLİLƏR (ID - 13789)

cəm bot. Əzvay və s. ot və ağacların daxil olduğu bitki yarımfəsiləsi. Əzvayçiçəklilər yarımfəsiləsi.. ot və ya ağaclardır. Çoxunun yarpaqları gövdəsinin uclarına toplanmışdır. M.Qasımov.

Bu səhifə dəfə baxılıb

......
Insert Error: Table './shagird_myusers/spam_checker' is marked as crashed and last (automatic?) repair failed