Ə1 (ID - 12240) Azərbaycan əlifbasının yeddinci hərfi və bu hərflə işarə olunan saitin adı.
|
Ə2 (ID - 12241) nida. Müraciət, çağırış bildirir. [Nəbi] pristav Mehdi bəyi görcək deyir: - Ə, bu fağırı niyə qəhr edirsən? “Qaçaq Nəbi”. [Ələmdar Qoltuqçuya:] Ə, kişisən, mən ölüm, bu tufanda məni dara qısnama! S.Rəhimov. [Nəbi:]...
|
ƏBA (ID - 12242)bax aba . ..Axund əbasını düzəldib dükandan çıxdı, getdi. C.Məmmədquluzadə. Şeyx Şaban .. otuz il bir əbayla gəzməyi, qırx il bir kürkə bürünməyi qəbul edərdi. Ə.Haqverdiyev. [Fərəc:] Səsim var, saqqalım var, farsca qəzəl...
|
ƏBALI (ID - 12243)bax abalı. Görünür [Mirzə Poladın] Şuşadakı həkim atası - sarı əbalı Mirzə Həsən öz qızına çox əfsanəli, əsrarlı bir dərs demişdir. S.Rəhimov.
|
ƏBABİL (ID - 12244)is. [ər.] Dağ qaranquşu, uzunquyruq.
|
ƏBCƏD (ID - 12245)is. [ər.] köhn. 1. Qədim ərəb əlifbasında ilk dörd hərf. (hərfləri mexaniki olaraq əzbərləmək üçün işlədilirdi). Bular gərək hələ “əbcəd”də hıqqana “qərəşət”də; Kitabi-elmi oxurlar rəvan bu boyda, bu boyda! M.Ə.Sabir....
|
ƏBD (ID - 12246)is. [ər.] köhn. Qul, kölə. Əbd olma, ey Nəsimi, fani cəhanə, çün kim; Imanü din içində sənsən əmirü sultan. Nəsimi.
|
ƏBƏ1 (ID - 12247) is. məh. Uşaq oyununda: içərisinə qoz, fındıq və s. salınan çuxur.
|
ƏBƏ2 (ID - 12248) is. dan. Mama, mamaça.
|
ƏBƏÇİ (ID - 12249)sif məh. Mamaça, mama. Pis əbəçiyə arvad tapşıran övladsız qalar. (Ata. sözü).
|
ƏBƏÇİLİK (ID - 12250)is. məh. Mamaçalıq, mamalıq. Əbəçilik etmək.
|
ƏBƏD (ID - 12251)zərf [ər.] Sonsuz gələcək zaman (əzəl qarşılığı). // Əbədi, həmişəlik. Oxuyun, millətin nicatı olun; Ta əbəd baisi-həyatı olun. M.Ə.Sabir.
|
ƏBƏDA (ID - 12252)[ər.] klas. 1. Bax əbədən.
2. Heç, qətiyyən. Əbəda yox bu işdə imkanım; Deyil onlar mütii-fərmanım. M.Ə.Sabir. |
ƏBƏDƏN (ID - 12253)zərf [ər.] Heç vaxt, heç bir zaman, əsla, qəti, qətiyyən. Mənim nə borcumdu ki, məvacibiniz az, zəhmətiniz həddən artıq və rahətliyiniz əbədən yoxdur. C.Məmmədquluzadə. Demək istəmiş ki, səbr edən insan; Dünyadan əbədən...
|
ƏBƏDİ (ID - 12254)sif və zərf [ər.] 1. Daimi, həmişəlik. Şair könlüm rübabını eşq ilə çaldı; Biz əbədi qardaş olduq: ilk bahar və mən. S.Vurğun. Sübhün əbədi aşiqləri olan boz torağaylar havalanıb səhər nəğmələrini oxuyur.. M.Rzaquluzadə....
|
ƏBƏDİLƏŞDİRİLMƏ (ID - 12255)“Əbədiləşdirilmək” dən f.is. Qarabağ müharibəsində həlak olan qəhrəmanların xatirələrinin əbədiləşdirilməsi.
|
ƏBƏDİLƏŞDİRİLMƏK (ID - 12256)məch. Əbədi olaraq yaşadılmaq, yadda saxlanılmaq.
|
ƏBƏDİLƏŞDİRMƏ (ID - 12257)“Əbədiləşdirmək” dən f.is.
|
ƏBƏDİLƏŞDİRMƏK (ID - 12258)icb. 1. Əbədi olaraq nəsillərin xatirəsində yaşatmaq, həmişəlik xatirə qoymaq. Xalq öz qəhrəmanlarının xatirəsini əbədiləşdirmək üçün onlara abidə ucaldır.
2. Həmişəlik etmək, əbədi hala salmaq, daimi etmək. O sonsuz... |
ƏBƏDİLƏŞMƏ (ID - 12259)"Əbədiləşmək” dən fis.
|
ƏBƏDİLƏŞMƏK (ID - 12260)f. Əbədi olmaq, həmişə yaşamaq. Eşqinə dəm tutub göylər mələşsin; Eşqin tarix olub əbədiləşsin. B.Vahabzadə.
|
ƏBƏDİLİK (ID - 12261)is. Daimilik, sonsuzluq, həmişəlik, daim yaşama; heç vaxt bitməməzlik, qurtarmamazlıq. Bu səadət səhəri o qədər zəngin və işıqlıdır ki, başlanan günəşli gündüzün əbədiliyinə şübhə etmirsən. Mir Cəlal.
|
ƏBƏDİYYƏN (ID - 12262)zərf [ər.] Həmişəlik, əbədi, daimi. [Qızın] gözləri ilk baxışdan əbədiyyən hafizəmdə nəqş olunmuşdu. Ə.Məmmədxanlı.
|
ƏBƏDİYYƏT (ID - 12263)is. [ər.] 1. Əbədilik, daimilik; həmişə var olan şey. [İlyas:] İlin dəyişməsi qarşımızda, yel vurarkən sönüb dirilən bir şamı andırdığı kimi, insan həyatı da əbədiyyət qarşısında belə bir şeydir. Çəmənzəminli. Aç...
|
ƏBƏKÖMƏÇİ (ID - 12264)b a x əməköməçi.
|
ƏBƏS (ID - 12265) sif. [ər.] 1. Nahaq, bihudə, faydasız. // Zərf mənasında. Bəslərəm can kimi, ey sevgili sərmayə, səni; Etmərəm sərfəbəs məscidə, mollayə səni. M.Ə.Sabir. □ Əbəs yerə - 1) nahaq yerə, boş yerə; lüzumsuzcasına, faydasızcasına....
|
ƏBƏVEYN (ID - 12266)is. [ər.] köhn. Ata-ana, valideyn. Hər gün əbəveyni şad edirlər; Hörmətlərini izdiyad edirlər. M.Ə.Sabir.
|
ƏBİR (ID - 12267)is. [ər.] klas. bax ənbər. Gülzarə hava əbir tökdü; Səhrayə qübari-mişk çökdü. Füzuli.
|
ƏBLƏH (ID - 12268) sif. [ər.] 1. Axmaq, səfeh, gic, sarsaq, başıboş. Əbləh köpək qaysavadan pay umar. (Məsəl). // İs. mənasında. Nola bir evdə qoyaydız qaravaş; Verməyəydiz məni bu əbləhə, kaş! M.Ə.Sabir.
2. Söyüş kimi işlədilir. [Xanım:]... |
ƏBLƏHCƏSİNƏ (ID - 12269) |
ƏBLƏHLİK (ID - 12270)is. Axmaqlıq, səfehlik, giclik, sarsaqlıq. Əlbəttə, [Cuma] bu əbləhliyi üzündən düşmən əlinə keçərək xoşbəxt təsadüflə xilas olmuşdu. Ə.Əbülhəsən.
|
ƏBLƏQ (ID - 12271)sif. [ər.] Ala, ala-bula, ala-bəzək, alaca. Əbləq at meydanda topla bərabər fırlandı. M.S.Ordubadi.
|
ƏBLƏQLİK (ID - 12272)is. Alalıq, ala-bulalıq, alabəzəklik.
|
ƏBNA (ID - 12273)is. [ər. “ibn” söz. cəmi] klas. Övladlar, oğullar (adətən izafət tərkiblərində işlənir). Əbnayi-vətən vəqf eləyir vəslinə canın; Həm ruhi-rəvanın. M.Ə.Sabir.
|
ƏBR (ID - 12274) |
ƏBRƏŞ (ID - 12275)sif 1. Xallı.
2. Əldə bəslənmiş. O, bu gün palıda düşmüş əbrəş qoçun kababından yemək üçün ayrı bir səy ilə hazırlaşırdı. S.Rəhimov. |
ƏBRİŞİM (ID - 12276)is. [fars.] 1. İpək, ipək iplik. Paşa, sənə nişan verim Qıratı; Əbrişim ipəkdən yalı gərəkdi. “Koroğlu”. Əlvan qanınla boyansın; Əbrişim tellərin sənin! Aşıq Hüseyn.
bot. Lələkli yarpağı və ətirli çiçəyi olan... |
ƏBRU (ID - 12277)is. [fars.] klas. Qaş. Göz doymaz vəsməli kəman, əbrudan; Can üzülmə, səmən iyli keysudan. M.P.Vaqif.
|
ƏBUCƏHL (ID - 12278)is. [ər.] Çox tərs, inadcıl adam haqqında (bəzən söyüş kimi işlədilir). ..Ağa maşının qapısını açdı, dedi: - Düş aşağı, əbucəhl!.. M.İbrahimov.
□□ Əbucəhl qarpızı - qarpıza bənzər çox acı yabanı meyvə. |
ƏBYƏZ (ID - 12279)sif [ər.] klas. Bəyaz, ağ. Ey zülfi siyəh, sinəsi əbyəz, gözü alə; Nə türfə cavansan! M.P.Vaqif.
|
ƏCAİB (ID - 12280) sif. [ər.] 1. Çox qəribə, çox təəccüblü, qeyri-adi, görünməmiş. [Kərəm:] Yolda bir əcaib milçək görmüşəm, onu sizə sazla deyəcəyəm. “Əsli və Kərəm”. Əcaib məxluqat görünürdü: kimi buynuzlu və at ayaqlı idi, bəzisi...
|
ƏCAİBXANA (ID - 12281)is. [ər. əcaib və fars. ...xanə] köhn. Muzey. Bir sözlə, doqqaz kəndin əcaibxanası, qəzeti, telefon və teleqrafı idi. Mir Cəlal.
|
ƏCAİB-QƏRAİB (ID - 12282) [ər.] bax əcaib 1-ci mənada. Sənin kəmalında, fikrin içində; Əcaib-qəraib hallar oynaşır. Aşıq Pəri. ..Hər kəs bunlardan əcaib-qəraib şeylər nağıl edərdi. S.S.Axundov. Əslini-nəslini bilmədiyi o qorxunc həyulalar, əcaibqəraib...
|
ƏCAİBLİK (ID - 12283)is. Əcaib şeyin hal və keyfiyyəti.
|
ƏCDAD (ID - 12284)is. [ər. “cədd” söz. cəmi] Atababalar, ulu babalar. Vətən - əcdadımızın mədfənidir; Vətən - övladımızın məskənidir. Səhhət. Böyük əcdadını gətirib yada; Oynat qılıncını göydə, havada. S.Rüstəm. Tariximizin, əcdadımızın...
|
ƏCƏB (ID - 12285) sif. [ər.] 1. klas. Təəccüblü, qəribə. Oğlan, əcəb olmaz, olsa aşiq; Aşiqlik işi qıza nə layiq? Füzuli.
Gülməli, əyləncəli, məzəli, çox qəribə. Zahida, sən ki bilirsən özünü hal əhli; Bir öz əhvalını bilməzsən,... |
ƏCƏBA (ID - 12286)əd. [ər.] kit. Sual cümlələrində təəccüb, şübhə, tərəddüd bildirir - görəsən, aya. Əcəba, bu gün yağış yağacaqmı? Əcəba, onların gəlişindən məqsəd nədir? [Yaşlı kişi:] Əcəba, bu məzarda müalicəpəzir olmayan...
|
ƏCƏBCƏ (ID - 12287)dan. bax əcəb 1, 2 və 6-cı mənalarda. ..Bunları mən çox yaxşıca görürəm, çox əcəbcə görürəm, çox qəşəngcə görürəm. C.Məmmədquluzadə. Əcəb halın var, ay molla; Əcəbcə ruzigarın var! Ə.Nəzmi.
|
ƏCƏL (ID - 12288)is. [ər.] Hər bir canlının, xüsusən insanın qabaqcadan qədərlənmiş ölüm vaxtı. [Ağamurad bəy:] Dünyanın işi belə olur. Əcəli bilmək olmaz. Omürdür, biri az yaşayır, o biri çox yaşayır. T.Ş.Simurq. // Ümumiyyətlə, ölüm,...
|
ƏCƏLƏ (ID - 12289)[ər.] 1. is. Tələsmə, bir işi teztələsik görməyə çalışma, səbirsizlik göstərmə. □ Əcələ etmək - tələsmək. Arıq atlı konka stansiyaya yaxınlaşmışdı, o minmək üçün əcələ edərkən ağır bir qol çiynindən yapışdı....
|
Bu səhifə dəfə baxılıb