İzahlı lüğət

İNNERVASİYA (ID - 19041)

is. [lat.] anat. Bədənin və ya toxumanın qeyri-bərabər elementlərlə təchizi.

İNSAF (ID - 19042)

is. [ər.] 1. İnsanda vicdan və ədalət hissi, öz hərəkətləri üçün mənəvi məsuliyyət hissi; vicdana müvafiq hərəkət. Insaf dinin yarısıdır. (Ata. sözü). Bəylərin bəyisən, xanların xanı; Unutma insafi, satma imanı.. Aşıq...

İNSAFƏN (ID - 19043)

zərf [ər.] İnsafla deyilsə, düzü deyilsə, həqiqətdə (təsdiq bildirir). Insafən o, yaxşı işçidir. Insafən yaxşı uşaqdır. - Insafən [Murad bəydə] padşah cəlalı vardı. Qantəmir. ..Gülər insafən ən gözəl bir qız idi. C.Cabbarlı....

İNSAFLİ (ID - 19044)

sif İnsafı olan, insafla iş görən. Insaflı adam. - [Vəli bəy:] Çox insaflı adamsan, mən çalışmağımı hesab etmirəm, çünki dost dost yolunda canını da qoyar. S.S.Axundov. Qoy Mehribanın Zeynal ilə Naşada verdiyi bu sualı hər bir...

İNSAFSIZ (ID - 19045)

sif 1. İnsaflı olmayan, mürüvvətsiz; zalım, qəddar, rəhmsiz. Insafsız günəş də ki batmaq bilmirdi. E.Sultanov. Insafsız, avam bir adam olan əmim arvadı iri mis səhəngi çiynimə verib səhərdən axşama qədər mənə ayaqyalın, başıaçıq...

İNSAFSIZCA(SINA) (ID - 19046)

zərf Rəhmsizcəsinə, amansızcasına, vəhşicəsinə. [Ərəblinskini] insafsızcasına döymüşdülər. S.Rəhimov. // Vicdansızcasına, haqsızcasına, həyasızcasına. Onu insafsızcasına aldatmışlar.

İNSAFSIZLIQ (ID - 19047)

is. Rəhmsizlik, mürüvvətsizlik; zalımlıq, qəddarlıq. // Vicdansızlıq, ədalətsizlik, haqsızlıq; vicdansız, haqsız hərəkət. □ İnsafsızlıq etmək - ədalətsiz, vicdansız hərəkət etmək, haqsızlıq etmək. Veys haqqında insafsızlıq...

İNSAN (ID - 19048)

is. [ər.] 1. Adam, bəşər. Ey mələksima ki səndən özgə heyrandır sana; Həq bilir, insan deməz, hər kim ki insandır, sana. Füzuli. Ancaq onu da bilməmiş deyilsən ki, insan mələk deyil. M.Hüseyn. İnsan özü qocalsa da; Ürəyi yüz...

İNSANABƏNZƏR (ID - 19049)

sif İnsana oxşayan, adama oxşayan, insanı xatırladan.
□□ İnsanabənzər meymunlar zool. - qorilla, gibbon, oranqutanq və şimpanzenin mənsub olduğu meymunlar fəsiləsinin adı. Qədim insanabənzər meymunlar hələ meşələrdə yaşadıqları...

İNSANCASINA (ID - 19050)

zərf və sif İnsana yaraşan tərzdə, insana layiq, insan kimi. İnsancasına rəftar. İnsancasına münasibət. İnsancasına hərəkət etmək.

İNSANDANQAÇAN (ID - 19051)

b a x adamdanqaçan.

İNSANGİRİZ (ID - 19052)

[ər. insan və fars. ...giriz] bax insandanqaçan.

İNSANİ (ID - 19053)

İNSANİYYƏT (ID - 19054)

is. [ər.] 1. top. Bütün insanlar, bəşəriyyət, insan övladı, insan cəmiyyəti. [Abdulla bəy Asi və S.Ə.Şirvaninin] də məslək və əqidəsi və baş arzuları ümumi bəşərin və insaniyyət aləminin səadətidir. F.Köçərli. [Əli:]...

İNSANİYYƏTPƏRVƏR (ID - 19055)

[ər. insaniyyət və fars. ...pərvər] bax insanpərvər. ..Fərhad oxumuş olduğu üçün [Aslan] onu özündən daha mərhəmətli, insaniyyətpərvər və safdil ədd edirdi. C.Cabbarlı.

İNSANİYYƏTPƏRVƏRLİK (ID - 19056)

bax insanpərvərlik. [Məktubda belə yazılmışdı] “..Daima insaniyyətpərvərlikdə və qan qardaşlığına himmət göstərmənizi arzu edirik..”. Ə.Əbülhəsən.

İNSANİYYƏTSİZ (ID - 19057)

sif İnsaniyyəti, insanlığı olmayan, insanlıq sifət və fəzilətlərindən məhrum; mürüvvətsiz, vicdansız. İnsaniyyətsiz adamdı.

İNSANİYYƏTSİZLİK (ID - 19058)

is. İnsaniyyəti, insanlığı olmayan adamın hal və sifəti; mürüvvətsizlik, vicdansızlıq.

İNSANLIQ (ID - 19059)

is. 1. top. Bəşəriyyət, insanlar. Sən mükafatını insanlığa xidmətdə ara; Əbədi zövqü, təsəllini həqiqətdə ara. Səhhət. Dünyada səfalət və fəlakət yalnız insanlığın yoxsul qisminə nəsib imiş. A.Şaiq. İnsanlığa Tusilər,...

İNSANPƏRVƏR (ID - 19060)

sif. [ər. insan və fars. ...pərvər] İnsanları sevən, insanlara məhəbbət bəsləyən; humanist. Iki ağıllı, aydın fikirli, nəcib və mədəni gəncin .. faciəsində böyük demokrat və insanpərvər ədibin ictimai ədalətsizliyə qarşı...

İNSANPƏRVƏRCƏSİNƏ (ID - 19061)

bax insancasına.

İNSANPƏRVƏRLİK (ID - 19062)

is. İnsanları sevmə, insanlara məhəbbət bəsləmə, onlara kömək etməyə hazır olma; humanizm. ..Azərbaycan xalqının müqəddəs insanpərvərlik duyğuları həmişə ətirli bir çiçəyi andıran “Əsli-Kərəm “dastanında öz ifadəsini...

İNSANSEVƏN, İNSANSEVƏR (ID - 19063)

bax insanpərvər.

İNSANSEVƏRLİK (ID - 19064)

b a x insanpərvərlik.

İNSANSEVMƏZ (ID - 19065)

sif. Adamdanqaçan, insanlara məhəbbəti olmayan, adamları sevməyən.

İNSANSEVMƏZLİK (ID - 19066)

is. İnsanlara qarşı nifrət, adamlara qarşı kin; insanları sevməmə.

İNSANSIZ (ID - 19067)

sif. İnsan olmayan, insan yaşamayan; adamsız. Insansız yerlər. - ..Insansız təbiət Mirzəyə sanki həmlə edirdi. S.Rəhimov. // Zərf mənasında. Bilirsən ki, sən; Günəşsiz, insansız yaşamadım mən!.. Z.Xəlil.

İNS-CİNS (ID - 19068)

is. [ər.] "Üns” (insan) və “cins” sözlərinin dəyişilmiş şəkli olub, “bəşər, insan, canlı” mənasında işlənir. Məhbusi hələ bu vaxta qədər .. [Tehranda] qapıçıdan başqa bir ins-cinsə rast gəlməmişdi. M.İbrahimov....

İNSOLYASİYA (ID - 19069)

is. [lat.] Günəş radiasiyası.

İNSPEKTOR (ID - 19070)

is. [lat.] 1. Hər hansı bir sahədə işlərin düzgün aparılması və qanunlara düzgün əməl edilməsi üzərində nəzarət edən vəzifəli şəxs; nəzarətçi. Maliyyə inspektoru. Sanitar inspektoru. Maarif şöbəsinin inspektoru. - Bir...

İNSPEKTORLUQ (ID - 19071)

is. İnspektor vəzifəsi. Inspektorluq etmək. Inspektorluğa təyin olunmaq.

İNSTANSİYA (ID - 19072)

is. [lat.] Vəzifə pillələri.

İNSTINKT (ID - 19073)

[lat.] 1. biol. Canlıların, daxili və ya xarici mühitin dəyişməsinə cavab olaraq anadangəlmə, qeyri-şüuri və qeyri-iradi məqsədəuyğun hərəkət etmə və ya iş görmə qabiliyyəti; sövqi-təbiyyə. Özünü mühafizə instinkti. ...

İNSTİNKTİV (ID - 19074)

sif. [lat.] 1. biol. İnstinktə aid olan, instinktdən törəyən (b a x instinkt 1-ci mənada). Arıların şan və ya quşların yuva tikməsi, quşların isti ölkələrə köçmələri instinktiv hərəkətlərə misal ola bilər. “Psixologiya”....

İNSTİTÜT (ID - 19075)

[lat.] 1. Bəzi elmi-tədqiqat idarələrinin adı. Dilçilik institutu. Elmi tədqiqat institutu.
Bolşevik inqilabından əvvəl: imtiyazlı siniflərdən olan qızlar üçün qapalı orta məktəb. Dünən cənab şeyxülislam “institut “məktəbində...

İNSTRUMENTAL (ID - 19076)

İNSTRUMENTALÇI (ID - 19077)

is. mus. Hər hansı bir musiqi alətində çalan çalğıçı. Xanəndə və instrumentalçılardan ibarət ansambl. Qurban Pirimov bir instrumentalçı olmaqla bərabər, Azərbaycan vokal musiqisinin bütün incəliklərini çox yaxşı bilən bir...

İNSTRUMENTOVKA (ID - 19078)

[rus.] mus. 1. Bir musiqi əsərinin orkestr və ya instrumental ansambl tərəfindən çalınmaq üçün uyğunlaşdırılması. Instrumentovkada orkestrovka
orkestr üçün yazılan əsərdə səslərin ayrı-ayrı musiqi alətləri arasında bölüşdürülərək...

İNSULİN (ID - 19079)

[lat.] əcz. Heyvanların mədəaltı vəzilərindən alınan hormon (orqanizmdə karbohidrat mübadiləsində iştirak edir). [Həkim:] Diabetsən; Ö+zünlə insulin götür; Hara getsən. R.Rza.

İNSULT (ID - 19080)

is. [lat.] Beyin qan damarlarının kəskin pozulması.

İNŞA (ID - 19081)

is. [ər.] köhn. 1. Qayırma, yaratma, qurma, vücuda gətirmə, tikmə. Gəmi inşası. Mədən inşası. - Xəndəkdə qazıntı işləri qurtarandan sonra, dörd iri borunun inşasına başlanacaqdı. Ə.Sadıq. □ İnşa etmək qurmaq, yaratmaq,...

İNŞAAT (ID - 19082)

is. [ər. “inşa” söz. cəmi] Tikinti, tikinti işləri. Inşaat materialı. Inşaat mühəndisi. Inşaat idarələri. - [Rüstəm kişi:] ..Dağılışın hərə öz işinə. Biz də elə yaxındakı inşaatdan başlayaq, mədəniyyət evi tikirik....

İNŞAATÇI (ID - 19083)

is. İnşaat işləri ilə məşğul olan adam, bina və s. tikən. Əməkdar inşaatçı (fəxri adı). // İnşaat işçisi. O gün dünyanı bürüyən, bu göyün üst qatlarına qalxan şənlik və sevinc səslərini.. inşaatçılar, metalçılar...

İNŞAD (ID - 19084)

is. [ər.] şair. Bir ədəbi parçanı yüksək səslə və gözəl bir əda ilə oxuma; deklamasiya. □ İnşad etmək (eləmək) - şeir demək, şeir yazmaq. Şairim! Seyr elə ətrafı, təbiət nə gözəl; Bax mənim hüsnümə, inşad elə bir...

İNŞALLAH (ID - 19085)

ara s. [ər.] "Allah qoysa”, "Allah deyən olsa”, “Allah istəsə”, "Allahın iradəsi olsa” mənalarında xeyir-dua, dilək təbiri. [Mozalan bəy:] Sabah saat xoşdur, inşallah, günorta maşını ilə yola düşərsiniz....

İNTEQRAL (ID - 19086)

[lat.] riyaz. İntəhasız dərəcədə kiçik hissələrin məcmusu kimi götürülən tam kəmiyyət.

İNTEQRALLAMA (ID - 19087)

"İnteqrallamaq” dan f.is.

İNTEQRALLAMAQ (ID - 19088)

f riyaz. Verilmiş kəmiyyətin inteqralını tapmaq.

İNTEQRALLAYICI (ID - 19089)

bax inteqrator.

İNTEQRASİYA (ID - 19090)

is. [lat.] Əlahiddə hissələrin tamda birləşməsi haqqında sistemlər nəzəriyyəsi anlayışı və bu nəzəriyyənin obyekti olan təbii və ya ictimai proseslər.

Bu səhifə dəfə baxılıb

......
Insert Error: Table './shagird_myusers/spam_checker' is marked as crashed and last (automatic?) repair failed