İzahlı lüğət

SAPŞƏKİLLİ (ID - 34629)

sif. Sapa oxşayan, sap kimi; sapaoxşar. Sapşəkilli tük. Sapşəkilli qurd.

SAPVARİ (ID - 34630)

sif. Sap kimi nazik, uzun; sapaoxşar.

SAPYOR (ID - 34631)

is. [fr.] Mühəndis işləri ilə məşğul olan hərbi qulluqçu; minatəmizləyən.

SAPYORLUQ (ID - 34632)

is. Sapyorluq peşəsi.

SAR (ID - 34633)

is. [fars.] 1. Sərçələr sinfindən yırtıcı quş. Tərlan yerin sar tutmaz. (Ata. sözü). itkin düşdü tülək-tərlan; Sar da kəklik alan oldu. Aşıq Ələsgər. Tutun keçidləri, kəsin yolları; Tərlan ovlağında sar görünməsin. H.Hüseynzadə.
məc....

SARAB (ID - 34634)

bax sərab. Lakin Ağabəyimin sığındığı sahil idimi, sarab idimi? Çəmənzəminli.

SARAFAN (ID - 34635)

[fars. - “fəxri geyim” sözündəndir] 1. Uzun qadın paltarı, adətən qolsuz olur və köynəyin üstündən geyilir. (XIX-XX əsrlərdə Rusiyada ancaq kəndlərdə geyilərdi).
Adətən çiyinliklə tikilən qolsuz, yüngül yay qadın paltarı....

SARAĞAN (ID - 34636)

is. bot. Sarıyaçalar gövdəsi və xırda çiçəkləri olan, süpürgəşəkilli hündür kollardan ibarət bəzək bitkisi (bu bitkidən boyaq maddəsi kimi də istifadə edilir). Şəmşir deyir, biilqarda bir etibar görmədim; Mən söyüddə,...

SARALIB-SOLMA (ID - 34637)

“Saralıb-solmaq”dan f.is.

SARALIB-SOLMAQ (ID - 34638)

SARALMA (ID - 34639)

“Saralmaq”dan f.is.

SARALMAQ (ID - 34640)

f Sarı rəng almaq, sarı olmaq. Stolların üstünə yığılmış qəzet, jurnallar rütubətdən saralmışdı. İ.Əfəndiyev. Yazısı pozulmuş kağız hisdən sapsarı saralmışdı. B.Bayramov. // Yetişmək (meyvə haqqında). Sonra o ilin...

SARALTI (ID - 34641)

is. Uzaqdan sarı rəngdə görünən şey. Uzaqda saraltı görünür. - Qalmışdı buludda azca saraltı; Aşırdı dağları iki qaraltı. H.K.Sanılı. Səməd gözlərini kəndin üzərindən o tərəfə, sar altıları çəkilməkdə olan üfüqə...

SARALTMA (ID - 34642)

“Saraltmaq”dan f.is.

SARALTMAQ (ID - 34643)

f Saralmasına səbəb olmaq, soldurmaq. Dərd-qəm qızı saraltdı. Azar uşağı saraltdı. - Gecə keçdi qaraldan; Seçilmirsən maraldan; Nə dərdim var, nə qəmim; Sənsən məni saraldan. (Bayatı). [Şərəf xanım:] Görürəm, qızı nə...

SARAY (ID - 34644)

is. 1. Padşahın, dövlət başçısının, yaxud padşah ailəsinin daimi yaşadığı həşəmətli bina, ev. Şirvanşahlar sarayı. Qış sarayı. - Oxu tar... Səsini dinləmiş; Şahların, xanların sarayı. M.Müşfıq. // Ümumiyyətlə, öz...

SARBAN (ID - 34645)

is. [fars.] Karvanı aparan, karvana başçılıq edən adam; dəvəçi. Acıdın çobana, yoruldun sarbana. (Ata. sözü). Hər dəvənin örkəni şişpapaq, beli qəməli bir sarbanın əlində idi. Çəmənzəminli. Nəhayət, mahnı susarkən, qaranlıqdan...

SARDELKA (ID - 34646)

[ital.] Qısa, yoğun sosiska.

SARDİNA (ID - 34647)

[ital. Sardina adasının adından] zool. Siyənək fəsiləsindən xırda balıq.

SARƏNC (ID - 34648)

is. [fars.] Klassik Azərbaycan muğamlarından birinin adı. Bu əsas ladlardan başqa, xeyli yayılmış əlavə ladlar və lad şöbələri də vardır ki, bunlara misal olaraq aşağıdakıları göstərmək mümkündür: “Şahnaz” , “Sarənc”...

SARĞI (ID - 34649)

is. 1. Yaranı sarımaq, sınığı bağlamaq və s. üçün uzun kəsilmiş tənzif, bez və s. parçası; bint. Yaranı sarğı ilə bağlamaq.
Artıq sarğı hazır olduqda Vera Əjdərin köynəyini çıxarıb yarasını sarımaq istədi.. S.Rəhman....

SARI1 (ID - 34650)

1. sif Narıncı rənglə yaşıl arasında olan (rəng), limon rəngi, qızıl rəngi. Kiçik süfrənin qırağında qoyulmuş sarı samovar buğlana-buğlana zümzümə edirdi. S.Qədirzadə. // sif. Bu rəngdə olan. Sarı çit. Sarı parça. Sarı...

SARI2 (ID - 34651)

qoş. 1. Tərəf, səmt. Qapıya sarı getmək. Evə sarı gəlmək. Üzünü pəncərəyə sarı çevirmək. - Bir uşaq .. təngnəfəs [Aynaya] sarı gəlirdi. Ə.Məmmədxanlı. Maşın cıdır düzünə sarı üz tutub sürətini daha da artırdı....

SARIBAŞ (ID - 34652)

sif Başı (saçları) sarı, kürən. Sarıbaş uşaq. - [Tələbə:] Bir az dayanmışdım, yanımdan 15 yaşında, sarıbaş bir qız gəlib keçdiyini gördüm. Qantəmir.

SARIBƏNİZ(Lİ) (ID - 34653)

sif. 1. Sarışın. Sarıbəniz qız. - Uzunboylu, sarıbənizli, alagözlü taqım komandanı taqımı fişəng ilə təchiz edirdi. H.Nəzərli. Sarıbəniz uşaqlar həyəcanla bu məhbusları izləyirdilər. S.Vəliyev. Solğun sifətli, üzünün...

SARIBƏNÖVŞƏ (ID - 34654)

is. bot. Açıq və ya tündsarı, yaxud mixəyi rəngli gülləri olan çoxillik bitki; şəbgülü. Sarıbənövşə və ya şəbgülü .. açıq-sarı, tünd-sarı, mixəyi, tünd-mixəyi rəngli və kəskin xoş iyli çoxillik bitkidir, bağlarda...

SARI-BOZUMTUL (ID - 34655)

sif. Sarıya və boza çalan, boza yaxın (rəng). Sarı-bozumtul parça.

SARIBUĞDA (ID - 34656)

is. k.t. İri, sarı dənəli buğda növü. Sarıbuğda unu. Sarıbuğda əkini. - Yenə aşıb-daşacaqdır sarıbuğda anbarımız. S.Vurğun. Hər tərəfdə uzun zəhmət və əməyin məhsulu olan sarıbuğda samandan ayrılır və koma-koma yığılırdı....

SARIBÜLBÜL (ID - 34657)

is. zool. Parlaq sarı tükləri olan oxuyan quş. Sordum: - Nədən, sarıbülbül; Nəğməndən açılır könül? N.Rəfibəyli. Sarıbülbüllər, torağaylar, göycəqarğalar, cürbəylər, ənlikli bülbüllər hərəsi bir cür səslə oxuyub,...

SARICAOTU (ID - 34658)

is. bot. Sarı çiçəkləri bəzən sıx, bəzən də seyrək olan ot bitkisi.

SARIÇİÇƏK (ID - 34659)

is. bot. Sarı çiçəkləri olan kol-bitki. [Səriyyə:] Biz sarıçiçəklə örtülü yamaca çatanda günəş çıxdı. İ.Əfəndiyev.

SARIDİMDİK (ID - 34660)

is. zool. Dimdiyi sarı kiçik bir quş.

SARIDÖŞ (ID - 34661)

is. Döş hissəsi sarı olan quş, at və s. // Sif. mənasında. Sarıdöş alnının ortasında boz zolaq olan qaşqa kəhər burnundan buxar çıxa-çıxa onlara yaxınlaşanda, Maya yəhərin üstündə oturmuş Salmanı tanıdı. M.İbrahimov.

SARIGİLƏ (ID - 34662)

is. Girdə, şirin gilələri olan üzüm növü.

SARIKOL (ID - 34663)

is. bot. Çubuqşəkilli uzun budaqları və sarı rəngli çiçəkləri olan kol bitkisi. Nazağacı və ya sarıkol 3-4 metrə qədər hündürlükdə, qışda yarpağı tökülən koldur. Çubuq şəkilli budaqları yaşıldır və ona görə bitki...

SARIKÖK (ID - 34664)

is. bot. Köklərində efir yağları olan tropik bitki. // Bu bitkinin ədviyyə kimi işlənən kökü. Bığlarına bulaşan bozbaşın sarıkökünü yaylıqla sildikdən sonra Mirzə bu cürə başladı. Qantəmir. Gülgəz dərhal əmlik bir quzu...

SARIKÖKLÜ (ID - 34665)

sif. Sarıkök vurulmuş. Sarıköklü piti.

SARIKÖYNƏK1 (ID - 34666)

is. zool. Sarı dimdikli, oxuyan quş; zərd. Sarıköynəklər, qaranquşlar qayalar arasında oynaşır, kollar arasında itirlər. Mir Cəlal.

SARIKÖYNƏK2 (ID - 34667)

is. bot. Qabığı sarı yemiş növü.

SARI-KÜRƏN (ID - 34668)

sif. Qonur, açıq şabalıdı rəngli (at rəngi).

SARIQ (ID - 34669)

is. 1. Bax çalma3 1 -ci mənada. [Mərsiyəxan] məğrur bir halda .. nəleynini geydi və iki əli ilə tirmə sarığını düzəltdi.. Çəmənzəminli. Mən sənə buyururam ki, bu saat gedib bu sarığı başından açasan, açmasan, vay sənin...

SARIQANAD(LI) (ID - 34670)

sif. Qanadlarının rəngi sarı olan. Sarıqanadlı kəpənəklər.

SARI-QIRMIZI (ID - 34671)

sif. Tünd-sarı, qırmızıyaçalar (rəng). Sarı-qırmızı kəlağayı.

SARI-QIZILI (ID - 34672)

sif. Tünd-sarı, qızılaçalar (rəng). Sarı-qızılı parça. - Noyabrın sarıqızılı örpəyi; Açıldıqca xəzəl olar yarpaqlar. M.Dilbazi.

SARIQLI (ID - 34673)

sif. 1. din. Başına sarıq qoymuş, başında sarıq olan, çalmalı. Bu küçənin .. başı sarıqlı axundları ilə başı silindrli ziyalıları bir müqəddərat daşıyırdılar. S.Hüseyn. Sarıqlı mollanın “cahad” haqqındakı sözləri...

SARILI (ID - 34674)

sif. Sarılmış, sarğı ilə bağlanmış. Müəllimin böyründə qəzetə sarılı iki şey vardı. Ə.Vəliyev.

SARILIQ (ID - 34675)

is. 1. Sarı şeyin halı, sarı rəngdə olma.
tib. Qaraciyərin fəaliyyətinin pozulması nəticəsində bəzən dərinin sarı rəng alması şəklində təzahür edən xəstəliyin adı. Bu hadisədən Molla Qasım sarılıq azarına düşüb...

SARILMA (ID - 34676)

“Sarılmaq”dan f.is.

SARILMAQ (ID - 34677)

f 1. Bir şeyin ətrafına, dövrəsinə dolanmaq, dövrələnmək. Gülab ilə sığallanır, sulanır; Baş qoyur, sarılır qulağa zülfün. M.P.Vaqif. [Xanımın] çəhrayı arxalıq sinəsində yarımdairə təşkil edərək qızıl toqqa sarılmış...

SARIMA (ID - 34678)

1. “Sarımaq”dan f.is. Sarıma işi ilə məşğul olan, sarıyıcı.

Bu səhifə dəfə baxılıb

......