SAVADLANDIRMAQ (ID - 34779)f . Oxumaq və yazmaq öyrətmək, oxu-yazı öyrətmək. Savadsızları savadlandırmaq. - [ikinci qadın:] ..Savad kursları açıb tamam savadsız qadınları savadlandırarıq. Ə.Haqverdiyev. Firuzə bir neçə dəfə Həsəngilə gələrək Zəhranı...
|
SAVADLANMA (ID - 34780)“Savadlanmaq”dan f.is. Köhnə ərəb əlifbasının çətinliyi geniş xalq kütləsinin savadlanmasına imkan vermirdi. S.S.Axundov.
|
SAVADLANMAQ (ID - 34781)f . Yazmaq və oxumaq öyrənmək. [Almaz Yaxşıya:] Əlində qazancın olar. Azad olarsan, adam olarsan, savadlanarsan. C.Cabbarlı.
|
SAVADLI1 (ID - 34782)sif Yazıb-oxumağı bacaran. Biçarə tacir məktubu əl-əl gəzdirib, heç bir kəs oxuya bilməyib, Gəncədə də ki savadlı molla tapmaq mümkün deyildir. C.Məmmədquluzadə. // Qrammatik cəhətdən çox düzgün yazan və danışan. Savadlı...
|
SAVADLI2 (ID - 34783)sif. Üstünə qara naxışlar çəkilmiş, savad vurulmuş gümüş şeylər haqqında.
|
SAVADLILIQ (ID - 34784)is. Savadı olma, yazıboxumağı bacarma.
|
SAVADSIZ (ID - 34785)sif. 1. Savadı olmayan, yazıboxumaq bilməyən. İndi ölkəmizdə savadsız adam çətin tapılar. - [İkinci qadın:] ..Savadsız qadınlar üçün savad kursları açıb tamam savadsız qadınları savadlandırarıq. Ə.Haqverdiyev. Xədicə savadsız...
|
SAVADSIZLIQ (ID - 34786)is. 1. Savadsız olma, yazıboxumağı bacarmama; avamlıq, cəhalət. [Mehribanın] nöqsanı yalnız savadsızlığı idi. S.Hüseyn. “Kəşkül” də “Əkinçi” kimi savadsızlıq və cəhalət əleyhinə çıxaraq, elm və mədəniyyətin...
|
SAVANNA (ID - 34787)[isp.] Tropik və subtropik zonalarda ot örtükləri.
|
SAVAR (ID - 34788)is. k.t. Vaxtından gec əkilən taxıl. Onlar elə düşünürdülər ki, “Böyük düz” [qonşu kolxoza] verilməzsə, pambıq üçün də torpaq bəs edər, sovar səpilən gömgöy taxılı çevirib pambıq əkməzlər. Ə.Əbülhəsən.
|
SAVAŞ (ID - 34789)is. 1. Müharibə, döyüş, vuruşma, dava. Uzun sürdü qanlı savaş, xalqı ağır günlər aldı. A.Şaiq. Ən qanlı savaşlarda qorxu bilməyən... Qazan xan röyadan çox qorxardı. M.Rzaquluzadə. Söyüşmə, dalaşma, dava-dalaş. Yaz gününün...
|
SAVAŞDIRMA (ID - 34790)“Savaşdırmaq”dan f.is.
|
SAVAŞDIRMAQ (ID - 34791)icb. Bir-birinin üzərinə salışdırmaq, aralarına dava salmaq; vuruşdurmaq.
|
SAVAŞQAN (ID - 34792)sif. Dalaşqan, davakar, savaşmağı, dalaşmağı, dava salmağı sevən. Savaşqan uşaq.
|
SAVAŞQANLIQ (ID - 34793)is. Savaşmağı, dava salmağı xoşlayan adamın xasiyyəti.
|
SAVAŞMA (ID - 34794)“Savaşmaq”dan f.is. Savaş, dava-dalaş. Savaşma daha da böyüyəcəkdi. S.Vəliyev.
|
SAVAŞMAQ (ID - 34795)f Dalaşmaq, vuruşmaq, söyüşmək, küsüşmək. Dost dost ilə əbəs yerə savaşmaz; Sevənin sevəndən könlü bulaşmaz. M.P.Vaqif. Gahdan xoşluğunan, gah savaşınan; Köksünü açmağın nə damağı var? Aşıq Ələsgər. Dünənki hərb...
|
SAVAY(I) (ID - 34796)qoş. Başqa, qeyri. Səndən savayı adamım yoxdur. Evdə uşaqdan savay adam yox idi. - Təsvir etdiyimiz Mirzə Mustafanın göstərdiyimiz sifətlərdən savayı bir başqa sifəti də var idi. E.Sultanov. [Gülpəri:] Ayrandan savay nəyim olacaqdır?...
|
SAY1 (ID - 34797)is. 1. Ədəd, rəqəm. Sayı yadda saxlamaq. Sayı öyrənmək.
Miqdar, kəmiyyət. [Həsən ağa:] Şükürlər olsun, gəldikcə ziyalılarımızın sayı artır, onları bir göndər, yanıma gəlsinlər, bir söhbət edək. Ə.Haqverdiyev. □... |
SAY2 (ID - 34798)is. Dənizdə, göldə, çayda gəmilər üçün təhlükəli olan dayaz yer. Gəmi saya oturdu. - Çıxır gəmi karvanları neçə dəryaya; Gedir böyük bir qürurla, oturmaz saya. M.Rahim.
|
SAYA (ID - 34799)sif. 1. Bir rəngdə olan, birrəngli. Saya parça. Saya gülməxmər. // Bu parçadan tikilmiş. Saya paltar. Saya kofta. // Naxışsız, gülsüz. Saya ləçək. Saya şal. - [Rüstəm] sətin köynəyi büzməli tumanın içinə salıb, üstündən...
|
SAYAÇI (ID - 34800)is. ədəb. Qoyun, quzu və keçi haqqında mahnı qoşan və oxuyan adam. Sayaçı mahnıları. Sayaçı sözü. - Saya-saya sayadan; Yun gəlir qayadan; Sayaçıya pay verin; Mazlığı mayadan. (Bayatı).
|
SAYAD (ID - 34801)bax səyyad. Sayadam, duraram mən; Boynumu buraram mən; Harda bir tərlan görsəm; Ona tor quraram mən. (Bayatı).
|
SAYAĞI (ID - 34802)qoş. Sözə qoşularaq, onun ifadə etdiyi şeyə oxşarlığı bildirir: ...kimi, ...tək, ...bənzər, ...oxşar. ilan sayağı qıvrılıb. Yarpaq sayağı bükülmək. Canan sayağı geyinmək.
|
SAYAQ1 (ID - 34803)zərf Bənzərlik bildirir: cür, kimi, tərzdə, vəziyyətdə, qaydada. Paltarlarının hamısını usta Ağabala topladı, dolma bükülü sayaq birfitəyə büküb qoydu səkiyə. Çəmənzəminli. [Nəcminin] on dörd yaşlı ikinci oğlu Şirin...
|
SAYAQ2 (ID - 34804)bax sayıq2-ci mənada. [Halaypozan] özü də elə sayaq yatardı ki, lap sərçə kimi. “Koroğlu” . Çadırlar uyqudadır, atanlar orda sayaq; Gəray bəyin yanında yalnız Cəlaldır oyaq. S.Vurğun. □ Sayaq durmaq diqqətli olmaq, sayıq olmaq,...
|
SAYAQLAMA (ID - 34805)“Sayaqlamaq”dan f.is.
|
SAYAQLAMAQ (ID - 34806)bax sayıqlamaq. Oğlan oyuna bir mərtəbədə aludə olmuşdu ki, gecə vaqiədə də oyundan sayaqlayırdı. Ə.Haqverdiyev. Xəstə sayaqlayır, hərarət içində çırpınıb dururdu. M.İbrahimov. [Hümmət Həmzəyə:] Sən də ağsaqqal əmin...
|
SAYALANMA (ID - 34807)“Sayalanmaq”dan f.is.
|
SAYALANMAQ (ID - 34808)f məh. Sağalmaq Yara sayalanıb. - Nəzakət vaxtında, xublar çağında; Baxdım, yar yarası sayalanıbdı. “Qurbani” .
|
SAYCA (ID - 34809)zərf Say etibarilə, sayına görə; miqdarca, miqdarına görə. Sayca çox. Sayca az dəstə. - [Döyüşçülər] kəndin sayca az və meşəyə qaçmış olan camaatını geri qaytardılar. Ə.Vəliyev.
|
SAYDIRMA (ID - 34810)“Saydırmaq”dan f.is.
|
SAYDIRMAQ (ID - 34811) |
SAYƏ (ID - 34812)is. [fars.] 1. Kölgə. Sən bir ağacsan ki, ömründə heç kəs; Nə sayə görübdür, nə səmər səndən. Q.Zakir. [Dərviş:] Ruqiyyə əvəzində duman arasında sayə görürdüm..
Divanbəyoğlu. □ Sayə salmaq - kölgə salmaq, kölgələmək.... |
SAYƏBAN (ID - 34813)is. [fars.] klas. Üstü yarpaq, şax və s. ilə örtülü yer; çardaq, kölgəlik. Göstərdi bir tərəfdə bir sayəban; “Otur burda, bu yer sənindir” - dedi. A.Səhhət.
|
SAYĞAC (ID - 34814)is. 1. Bir şeyi hesablamaq üçün xüsusi quruluşlu cihaz, alət. Elektrik (qaz) sayğacı (işlənən elektrikin, suyun, qazın miqdarını hesablayan cihaz). Taksi sayğacı (taksilərdə gedilmiş yolun məsafəsini və haqqını göstərən cihaz).
Dördkünc... |
SAYĞI (ID - 34815)is. 1. Hörmət, ehtiram, sayma, ehtiram etmə. [Birinci qulam:] Çəkil ordan, nə sayğı bilməz adam. H.Cavid. Sayıqlıq, ehtiyat.
|
SAYĞILI (ID - 34816)sif 1. Başqalarına sayğı göstərən, hörmət edən; sayan. Sayılan, hörmətli, möhtərəm.
|
SAYĞISIZ (ID - 34817)sif. 1. Ehtiram göstərməyən, hörmət etməyən, hörmət gözləməyən, saymazlıq göstərən, saymaz. [Aydəmir heyrətlə gülərək:] Bu sayğısız adamlara vaqonlarda gözlənilməsi lazım olan qaydaları anladınız, - deyə ağzından köpük...
|
SAYĞISIZLIQ (ID - 34818)is. 1. Ehtiramsızlıq, saya almama, saymazlıq.
Ehtiyatsızlıq, diqqətsizlik, saymazlıq, laqeydlik, fikir verməmə, aldırmama, vecinə almama. Bir zamanlar təkcə gecələrin qaranlığından vahimələnən Ulduz, indi zülmət gecələrdə... |
SAYXAŞ (ID - 34819)sif. dan. Sakit, durğun, küləksiz. Sayxaş hava.
|
SAYXAŞLIQ (ID - 34820)is. dan. Sayxaş havanın vəziyyəti; sakitlik, durğunluq.
|
SAYXAŞMA (ID - 34821)“Sayxaşmaq”dan f.is.
|
SAYXAŞMAQ (ID - 34822)f məh. Sayxaş olmaq, sakitləşmək. Hava sayxaşdı.
□□ Ara sayxaşmaq - bax ara. |
SAYICI (ID - 34823)bax hesablayıcı 1 -ci mənada.
|
SAYIQ (ID - 34824)sif. və zərf 1. Öz işində, hərəkətində ehtiyatlı, gözüaçıq, ayıq, oyanıq olan, sərvaxt. Sayıq adam. - Hər cəbhədə ayıq, sayıq; Əsgər kimi durmalıyıq. S.Vurğun. Bizdən tələb edir quruluş; Belə sayıq yaşamağı. M.Rahim....
|
SAYIQLAMA (ID - 34825)1. “Sayıqlamaq”dan f.is.
Huşunu itirmiş xəstənin, yaxud yuxuda olan adamın ağzından çıxan rabitəsiz, mənasız sözlər. Hüseyn bu qayda ilə səhərə kimi yarı qızdırma, yarı sayıqlama içərisində yatdı. S.Rəhman. O, ətrafında... |
SAYIQLAMAQ (ID - 34826)f . 1. Huşunu itirmiş halda və ya yuxuda ikən rabitəsiz, aydın olmayan sözlər danışmaq. Bütün gecəni sayıqlamaq. - Anaxanım gecə [xanın] yuxuda sayıqladığını .. dəfələrlə eşitmişdi. Çəmənzəminli. Birinci günlər Yaqut...
|
SAYIQLIQ (ID - 34827)is. İşində, hərəkətində sayıq, ehtiyatlı, diqqətli olma; oyanıqlıq, ayıqlıq, sərvaxtlıq. Sayıqlıq göstərmək. - [Qurbanəli:] Mən sayıqlığımı itirə bilmərəm. M.İbrahimov. Əhməddəki sinfi sayıqlıq və möhkəm iradə...
|
SAYILI (ID - 34828)sif. 1. Sayı az olan, az təsadüf edilən, az görülən, tək-tək olan. Bəzi hadisələr tarixdə sayılıdır. Sayı, miqdarı bəlli olan. Sayılı kitablar.
|
Bu səhifə dəfə baxılıb