YAL2 (ID - 42175)is. Hündür bir yerin təpəsi; dikdir, yoxuşun başı. Yol ötdüm, çıxdım yala; Nahaqdan düşdüm qala; Əyil üzündən öpüm; Candan çıxsın dərd-bəla. (Bayatı). Səfiqulular kəndinin qabağındakı hündür yal ilə Şehli kəndinə...
|
YAL3 (ID - 42176)is. İtə verilən horra halında yemək. It yalı. - Hər kəs öz itini alaçığa çəkib qabağına yal tökür. “Qaçaq Nəbi” . [Ağakərim xan:] Xeyr a... gədə köpəyə yal verməmişdi, o barədə söylənirdim. N.Vəzirov. // məc. Çox...
|
YALADILMA (ID - 42177)“Yaladılmaq”dan f.is.
|
YALADILMAQ (ID - 42178)məch. Yalamağa məcbur edilmək. Qoyuna, qoça qənd verilir, duz yaladılır, su içirdilirdi. Mir Cəlal.
|
YALAQ1 (ID - 42179)sif dan. 1. Bax yaltaq. [Qumru:] Getsin yalaq Səkinəni aldatsın. Mir Cəlal. ..Adam yada yalaq, qohuma çolaq olmaz. Ə.Vəliyev.
Qarınqulu, yemək düşkünü, gözüdoymaz; qab dibi yalayan. Yavadanışan, ağzıpərtov. yalaq-yalaq zərf... |
YALAQ2 (ID - 42180)is. İtə yal tökmək üçün çuxur yer və ya qab.
|
YALAQLANMA (ID - 42181)“Yalaqlanmaq”dan f.is.
|
YALAQLANMAQ (ID - 42182)f Yaltaqlıq etmək, yaltaqlanmaq.
|
YALAQLIQ (ID - 42183)is. 1. Yaltaqlıq. Yemək düşkünlüyü, acgözlük, qarınqululuq, gözüdoymazlıq, qab dibi yalama.
Ağzıpərtövlük, danışarkən pis, ədəbsiz sözlər işlətmə. |
YALAMA (ID - 42184)1. “Yalamaq”dan f.is.
2. Yalamaq üçün atın qabağına qoyulan duz parçası. Qaraxan xəlvəti içəriyə girib balaca duz yalamasını götürüb arxalığının cibinə saldı. S.Rəhimov. |
YALAMAQ (ID - 42185)f . 1. Bir şeyin üstünə dilini sürtmək. ..Tulaların biri qaçıb gəldi Qurbanəli bəyin qabağına və başladı bəyin ayaqlarını yalamağa. C.Məmmədquluzadə. Bu vaxt sürüdən ayrılmış bir qoyun yeni doğduğu quzunu yalayırdı....
|
YALAN (ID - 42186)is. Aldatmaq məqsədi ilə deyilən əsilsiz söz (doğru, gerçək ziddi). Yalan söyləmək. - Surxay öz yalanından utanıb qıpqırmızı oldu. M.Hüseyn. □ Yalan danışmaq yalançılıq etmək, doğru söyləməmək, danışarkən həqiqəti...
|
YALANBAŞDAN (ID - 42187)zərf dan. Başını aldadaraq, tovlayaraq, yalandan, qeyri-ciddi olaraq. Hər gün bir-iki saat Nardan xanım durub gələrdi Zərnigarın yanına. Yalanbaşdan Zərnigarın başını aldadıb tez durub gedərdi Murtuzun yanına. (Nağıl). Lotular oturub...
|
YALANÇI (ID - 42188)1. is. Yalan danışan adam, yalan danışmağı özünə adət etmiş adam. Yalançının biridir. Yalançının sözünə inanma. -Yalançının şahidi yanında olar. (Ata. sözü). Çünki o məlunların əxbarı əksər övqat nəticə bağışlayır,...
|
YALANÇIBAŞ (ID - 42189)məh. bax yalançı2-ci mənada.
|
YALANÇILIQ (ID - 42190)is. Yalançının xasiyyəti, yalan danışma xasiyyəti. Yalançılıq etmək.
[Kələntər] təsadüfən yalançılıq, gopçuluq və hay-küylə bu vəzifəyə yüksələ bilmişdi. M.İbrahimov. // Yalan, uydurma sözlər. Buradakı yalançılıq... |
YALANDAN (ID - 42191)zərf Əsli olmadan, aldadaraq, aldatmaq məqsədi ilə. Yalandan demək. Şəmsiyyə şübhələnirdi, atasının onu aldatdığını, yalandan arxayın saldığını düşünməyə başlayırdı. M.İbrahimov. // Süni surətdə, süni olaraq, ciddi...
|
YALAN-GERÇƏK (ID - 42192)zərf Yalandan, ya doğrudan. [Kişi:] Aşıq, qaçaqların qorxusunnan onnarın hamısını tərifləyirsən, yalan-gerçək bizi inandırırsan. “Aşıq Ələsgər” .
|
YALANĞUŞDAN (ID - 42193)dan. bax yalanbaşdan. Cəhənnəmlik libasını geyənsən; Yalanğuşdan müsəlmanam deyənsən. Aşıq Baxış.
|
YALANQOZ (ID - 42194)is. bot. Qoz fəsiləsindən lələkvari yarpaqlı meşə ağacı.
|
YALANLAMA (ID - 42195)“Yalanlamaq”dan f.is.
|
YALANLAMAQ (ID - 42196)f Yalan olduğunu göstərmək, bildirmək; təkzib etmək.
|
YALANLIQ (ID - 42197)is. Əsilsizlik, əsli olmama, düz olmama, doğru olmama. Xəbərin yalanlığı. Sözün yalanlığı. - Kəndçilər etdilər dübarə hücum; Yenə oldu yalanlığı məlum. M.Ə.Sabir.
|
YALANMA (ID - 42198)“Yalanmaq”dan f.is.
|
YALANMAQ (ID - 42199)“Yalamaq”dan məch.
|
YALAN-PALAN (ID - 42200)top. dan. Yalan sözlər, boş, əsilsiz sözlər. [Mirzə:] Yalan-palandan sənə sonra söylərəm. Ə.Haqverdiyev. ..[Hamı] olmazın yalan-palanı eşitməkdən yorulmuşdu. Ə.Əbülhəsən. // Sif. mənasında. Saxta, uydurma. [Barat:] Bu yalan-palan...
|
YALANSITMA (ID - 42201)“Yalansıtmaq”dan f.is.
|
YALANSITMAQ (ID - 42202)f Deyilən doğru sözü yalana çıxartmağa çalışmaq, yalan saymaq, təkzib etmək; danmaq. Həqiqəti yalansıtmaq olmaz.
|
YALANSIZ (ID - 42203)sif. Düzgün, doğru, həqiqətən olmuş, gerçək. Yalansız söz. // zərf Yalan söyləmədən, yalan danışmadan, aldatmadan. Nə eləyim, qibleyi-aləm sağ olsun, yalansız (z.) keçinmək olmur. “M.N.lətif.”
|
YALAN-YANLIŞ (ID - 42204)zərf və sif. Düzgün və mükəmməl olmayaraq, yalan və səhvlərlə dolu. [Axund] ərəbcə, farsca yalan-yanlış bir qədər danışdı. Qantəmir. Səlimnaz arvad evin xanımı ilə çoxdan dostlaşmışdı. Hələ onun adını da yalan-yanlış...
|
YALAŞMA (ID - 42205)“Yalaşmaq”dan f.is.
|
YALAŞMAQ (ID - 42206)qarş. Bir-birini yalamaq. Quzular yalaşırlar. Küçüklər yalaşırlar.
|
YALATDIRMA (ID - 42207)“Yalatdırmaq”dan f.is.
|
YALATDIRMAQ (ID - 42208)icb. Yalamağa məcbur etmək.
|
YALATMA (ID - 42209)“Yalatmaq”dan f.is.
|
YALATMAQ (ID - 42210)icb. Yalamağa məcbur etmək.
|
YALAVAC (ID - 42211)sif. və is. Ac-susuz, yeməksiz (çox vaxt “ac-yalavac” şəklində işlənir - əsil mənası: “bir xəbər bildirmək üçün göndərilmiş adam, müjdəçi, peyğəmbər” ). [İmamyar:] Qoy mən ac olum, yalavac olum, təki işiniz yerisin....
|
YALAVACLIQ (ID - 42212)is. 1. Yalavacın hal və vəziyyəti; aclıq.
2. Üst-baş, paltarlıq parça. [Əsgər bəy:] Xeyr, Hacı, yalavaclıq üçün gəlməmişik, bir ayrı mətləbimiz var. M.F.Axundzadə. Qızım üçün bir az yalavaclıq almışam, aparıram. Sabah... |
YALÇIN (ID - 42213)sif. Çox dik və çılpaq, sıldırımlı, sarp. Yalçın qayalara sinə gərərək; Azğın ərəblərlə durdu üz-üzə. S.Vurğun. Azad və məğrur Qafqazın uca dağlarını, yalçın, qartallı və müdhiş qayalarını, yollarını, körpülərini...
|
YALDIZ (ID - 42214)is. 1. Bir şeyə qızıl və ya gümüş rəng və parlaqlığını vermək üçün onun üzərinə çəkilən qızıl, ya gümüş suyu. // Parlaq.
[Şair:] Qəlbimizin ilk baharı.. yaldız günəşi, incə buludları - həp sizə mədyundurlar.... |
YALDIZLAMA (ID - 42215)“Yaldızlamaq”dan f.is.
|
YALDIZLAMAQ (ID - 42216)f . 1. Qızılı, gümüşü rəng vermək, qızıl və ya gümüş suyu vermək, qızıl və ya gümüş kimi parlatmaq, cilalandırmaq. Yavaş-yavaş sönür, batıryıldızlar; Sarı bulud göyün üzün yaldızlar. A.Səhhət.
2. məc. Zahiri... |
YALDIZLI (ID - 42217)sif. 1. Üzərinə qızıl və ya gümüş suyu verilmiş, qızıl və ya gümüş kimi parlaq. // Parlaq. [Ərən:] Axşamlar ay yaldızlı qanadını Nil çayının üzərinə gərərkən zənci qızı saray tayfasını yuxuya verib gəlir, ikisi də...
|
YALIN (ID - 42218)sif. 1. Çılpaq, açıq, heç bir şeylə örtülü olmayan. Ayaqları yalın (ayaqqabısız). - [Uşaqların] yalın ayaqları dizlərinədəkpalçığa batmışdı. Çəmənzəminli.
2. Boş, heç bir şeysiz. [Firidun:] ..Biz heçdən bir şey... |
YALINAYAQ (ID - 42219)bax ayaqyalın. Məşədi bəy cındır paltarlı, yalınayaq uşaqları bir-bir qucaqlayıb öpdü. M.Hüseyn.
|
YALINBAŞ (ID - 42220)bax başıaçıq.
|
YALINCA (ID - 42221)zərf Tamamilə çılpaq, açıq.
|
YALINQAT (ID - 42222)sif. 1. Ancaq bir qat; astarı olmayan, astarsız. [Molla Qasımın] belində üstü sarı ipəklə çəkilmiş naxışlı ağ qurşağı, ayağında genbalaqlı ağ kətandan lifəli yalınqat tumanı var idi. H.Sarabski. Gülsənəm lap arıqlamış,...
|
YALINLAŞMA (ID - 42223)“Yalınlaşmaq”dan f.is.
|
YALINLAŞMAQ (ID - 42224)f . 1. Getdikcə nazikləşmək.
2. Çılpaqlaşmaq. |
Bu səhifə dəfə baxılıb