İzahlı lüğət
AEROLOGİYA (ID - 351)[rus.] Havanın üst təbəqələrinin fiziki, kimyəvi və başqa xassələrini tədqiq edən elm.
|
AERONAVT (ID - 352)[rus.] Uçucu aparatlarda havaya uçan adam.
|
AERONAVTİKA (ID - 353)[yun.] Uçucu aparatlarda havada hərəkət etmə nəzəriyyə və praktikası.
|
AEROPLAN (ID - 354)[fr.] bax təyyarə. Qəzəl olmasaydı guya İranda; İndi biz uçardıq aeroplanda. Şəhriyar.
|
AEROPORT (ID - 355)[yun. aero və lat. port] Nəqliyyat təyyarələrinin müntəzəm uçuşlarını təmin etmək üçün lazım olan tikinti və avadanlıqla təchiz edilmiş böyük aerodrom. Bakı aeroportu.
|
AEROSƏPİN (ID - 356)is. [yun. aero və səpin] k.t. Alçaqdan uçan təyyarələr vasitəsilə səpin.
|
AEROSTAT (ID - 357)[rus.] Balonun içində olan qazın qaldırıcı qüvvəsi sayəsində havaya qalxan havadan yüngül uçucu aparat; hava balonu. Noyabrın 28-də Parij şəhərində bir neçə elm sahibi aerostat, yəni şar ilə havaya qalxıblar ki, elm imtahanı...
|
AFAQ (ID - 358)is. [ər. “üfüq” söz. cəmi] şair.
Üfüqlər. Məhtab bir şəb idi, hava mişkbar idi; Afaqə nur axardı, səma ləməzar idi. M.Hadi. Hökmfərmadır onda sümtü sükut; Sarmış afaqını dumanlı bulud. A.Səhhət. məc. Aləm, dünya,... |
AFAT (ID - 359)is. [ər. “afət” söz. cəmi] b a x afət 1-ci mənada. [Nəsib:] Mat-məəttəl qalmışam ki, bu nə bəladı, nəzərdi, gözdü, afatdı .. nədi, bilmirəm! Mir Cəlal.
□ Afat vurmaq - təbii fəlakətə uğramaq, dolu vurmaq və s. Afat... |
AFƏRİN (ID - 360)nida [fars.] Tərif, təhsin ifadə edir; əhsən, mərhəba. Afərin sənə, oğlum! Afərin sizə, yaxşı işlədiniz! - Afərin hüsnünə ey fitneyi-dövran, bəri gəl. Nəsimi. [Abbas:] Afərin, bacım Zeynəb, indi otur, bunları dəstə tutaq.....
|
AFƏT (ID - 361)is. [ər.] 1. Bəla, fəlakət, bədbəxtlik, müsibət, ziyan, zərər. [Şah:] Pədərsuxtə, kəvakibin afətindən məni qorxudarsan və əlacını gizlərsən? M.F.Axundzadə. Uşaqlarınıza heç bir cəhətdən afət yetməyəcək. C.Məmmədquluzadə.
... |
AFƏTZƏDƏ (ID - 362)sif. [ər. afət və fars. ...zədə] Bəlaya, müsibətə uğramış, fəlakətə düçar olmuş.
|
AFFAYI (ID - 363)zərf [fars.] dan. Havayı, nahaq, boşuna, əbəs.
|
AFFEKT (ID - 364)[lat. affectus - ruhi həyəcan] İnsanın əhvaldan və ehtirasdan fərqli olaraq güclü, coşqun baş verən və nisbətən qısamüddətli olan emosional həyəcanı, qəzəbi, dəhşəti və s. Affektin aradan qaldırılması xeyli dərəcədə iradə...
|
AFFRİKAT (ID - 365)is. [lat.] dilç. İki samitin qovuşmasından yaranan yeni samit; məs.: rusca ö (t +^s) və h (t+ş).
|
AFİŞA (ID - 366)[fr.] Tamaşa, konsert haqqında (divarlara vurulan) elan. Rüstəm gülüb dedi ki, buna afişa deyərlər, tamaşadan iki-üç gün qabaq yazıb divara yapışdırırlar ki, camaat oxuyub bilsin. H.Sarabski. Hüseyn bu afişanın qarşısında donub...
|
AFİYƏT (ID - 367)is. [ər.] köhn. Cansağlığı, sağlamlıq, səhhət. Ol bəzm idi afiyət bahari; Mən bülbüli-zari-biqərari. Füzuli.
□ Afiyət olsun! köhn. - cansağlığı, sağlamlıq arzusu bildirən ifadə (adətən şərbət, su içənlərə, yaxud... |
AFORİZM (ID - 368)is. [yun.] Dərin mənalı fikri ifadə edən sabit söz birləşməsi və ya cümlə; hikmətli söz. Nizaminin aforizmləri. Sədinin aforizmləri. Aforizmdə fikrin bitkinliyi və formanın səlisliyi əsas şərtdir.
|
AFORİZMLİ (ID - 369)sif. Aforizmlərlə dolu olan. Nizaminin aforizmli şeirləri.
|
AFRİKALI (ID - 370)sif. Afrikada yaşayan, Afrika əhli.
|
AFTAB (ID - 371)is. [fars.] şair. Günəş. Cam içrə mey ki, dairə salmış hübab ona; Ayinədir ki, əks salır afitab ona. Füzuli. Novbahari-hüsnü etdikcə tərəqqi ol məhin; Şərm edib hər gün uzaqlardan dolanır afitab. S.Ə.Şirvani.
|
AFTABA (ID - 372)[fars.] b a x aftafa. Görürsən ki, elə hey çay başıaşağı o tərəfdə-bu tərəfdə əllərində aftaba və başlarında əmmamə ağalar düzülüb çömbəliblər. C.Məmmədquluzadə. Usta Ramazan aftabanı götürüb, bağçadan çıxdı....
|
AFTAFA (ID - 373)is. Lüləyi və qulpu olan su qabı; lüləyin. Səriyyə tas və aftafanı gətirib mübaşir Məmmədin .. əllərinə su tökdü. M.İbrahimov.
|
AFTAFA-LƏYƏN (ID - 374)is. Aftafa ilə ləyəndən ibarət yuyunma ləvazimatı. Yenə aftafaləyən gəldi, isti su və sabunla əllər və ağızlar yuyulub silindi. Çəmənzəminli.
|
AGAH (ID - 375)[fars.] Xəbərdar. İnanma gər desə rəmmal sirri-qeybə agahəm; Dəhanın sirrinə yüz kərrə iczin etiraf eylər. S.Ə.Şirvani.
Agah etmək - xəbərdar etmək, bildirmək. Olmuya qorxursunuz ki, əyilib camaatın qulağına bir neçə söz... |
AGAHLIQ (ID - 376)is. Xəbərdarlıq.
|
AGENT (ID - 377)[lat.] 1. Bir idarə və ya müəssisənin tapşırığı və ya vəkaləti ilə iş görən adam, müvəkkil. Ticarət agenti. Maliyyə şöbəsi agenti. Abunə toplayan agent.
2. Casus. Çar xəfiyyəsi agentləri. Düşmən agenti. - ..Çar agentinə... |
AGENTLİK (ID - 378)is. 1. Mərkəzi bir idarə və ya müəssisənin yerlərdə olan şöbəsi, nümayəndəliyi, müvəkkilliyi. Dövlət bankı agentliyi. Sığorta idarəsi agentliyi.
Qəzetlər üçün məlumat toplamaqla məşğul olan idarə. Teleqraf agentliyi... |
AGENTURA (ID - 379)[lat.] 1. Bir müəssisə, idarə və ya təşkilatın agentləri.
2. Xarici hökumətlərin casus və diversantları. // Casuslar; casusluq. |
AGƏH (ID - 380)klas. b a x agah.
|
AĞ1# (ID - 381)1. sif. Qar, süd, tabaşir rəngli (qara əksi). Ağ saç. Ağ köpük. - Sona gülümsünüb, ağ əlləri ilə Bahadırın əlindən tutub çəkdi. N.Nərimanov.
sif. Təmiz, yazılmamış. Ağ kağız. Ağ dəftər. is. Gözün buynuz təbəqəsində... |
AĞ2 (ID - 382) |
AĞ3 (ID - 383)is. Tor. Dağ maralı kimi sərsəm gəzən yar; Axır rast gələrsən sən ağa qarşı. Aşıq Fətəli.
|
AĞ4 (ID - 384)[ər.]: ağ olmaq, üzünə ağ olmaq - itaət etməmək, söz qaytarmaq, tabe olmamaq. [Gülsənəm:] Atamı da, xanın üzünə ağ olduğuna görə üç gün bundan qabaq boğazından asdılar. Ə.Haqverdiyev. Tövbə... Ey mollanümalar, sizə ağ...
|
AĞA (ID - 385)is. köhn. 1. Hakim, istismarçı siniflərə mənsub adam; mülkədar, bəy, zadəgan. [Kəndli:] Biz ata-babadan ağa qulluğunda oturmağa adət etməmişik. Ə.Haqverdiyev.
Keçmişdə seyidlərə, ruhanilərə verilən ləqəb. // Keçmişdə... |
AĞABACI (ID - 386)is. dan. məh. Böyük qardaş, dayı və başqa qohumların arvadlarına hörmət üçün verilən ad.
|
AĞAC (ID - 387)is. 1. Budaqları və bərk gövdəsi olan çoxillik bitki. Armud ağacı. Qoz ağacı. Ağac əkmək. Qollu-budaqlı ağac. - Ağac bar gətirdikcə başını aşağı dikər. (Ata. sözü).
// Oduncaq. Ağacdan hazırlanan tir, dirək, taxta, şalban... |
AĞACAN (ID - 388)is. köhn. Ataya, yaxud böyüyə hörmət və nəvazişlə müraciət. Odur ki, Qurban həmişə fürsət tapanda deyirdi ki, ağacan, qurban olum, belə işləri eləmə. İ.Musabəyov.
|
AĞACATMA (ID - 389)is. köhn. 1. Əl ağacı kimi bir ağacla oynanılan oyun adı.
2. Keçmişdə qoyun satdıqda, seçmə olmasın deyə, sürünün içinə ağac atıb, onun bir hissəsini ayırma. |
AĞACAYAQ (ID - 390)is. köhn. məh. 1. Ayaqlarına qarmaqlı ağaclar taxıb gəzən oyunbaz.
Qılçası olmadığı üçün ağacdan qayrılmış süni ayaqla gəzən adam; axsaq. məc. Uzundraz adam. zool. Su kənarında yaşayan uzunayaq bir quş. |
AĞACDEŞƏN, AĞACDƏLƏN (ID - 391)is. zool. Ağac koğuşlarındakı cücülərlə qidalanan uzun, sərt dimdikli quş. O namərddir, qorxur hələ; Cəsədinə yaxın gələ; Baltasızdı ağacdələn... Palıd, səni kim yıxdı? M.Araz.
|
AĞACDOĞRAYAN (ID - 392)sif. Kəsilmiş ağacları doğramaqla onlardan taxta-şalban hazırlayan. Ağacdoğrayan zavod.
|
AĞACKƏPƏNƏYİ (ID - 393)is. zool. Ağaclara ziyan vuran kəpənəyə oxşar cücü.
|
AĞACQURBAĞASI (ID - 394)is. zool. Həyatının çoxunu ağacda keçirən yaşıl rəngli kiçik qurbağa.
|
AĞACQURDU (ID - 395)is. zool. Ağacların içərisində yaşayan zərərverici (cücü).
|
AĞACLAMAQ (ID - 396)f Ağacla vurmaq.
|
AĞACLAŞMA1 (ID - 397)“Ağaclaşmaq1#”dan f.is.
|
AĞACLAŞMA2 (ID - 398)“Ağaclaşmaq2#”dan f.is.
|
AĞACLAŞMAQ1 (ID - 399)qarş. Bir-birini ağacla vurmaq, ağacla vuruşmaq.
|
AĞACLAŞMAQ2 (ID - 400)f Ağac kimi bərkimək, sərtləşmək. [Bitkinin] toxumları yetişəndə qozaları ağaclaşır və ya giləmeyvə şəklini alaraq ətlənir. H.Qədirov.
|
Bu səhifə dəfə baxılıb
Rus dili kursu
Tam məlumat...
Tibb bacısı kursu
Tam məlumat...
Riyaziyyat hazırlığı (online və kursda)
Tam məlumat...
......