İzahlı lüğət
ANBARÇILIQ (ID - 1351)is. Anbarçı vəzifəsi, işi.
|
ANBARDAR (ID - 1352)b a x anbarçı. Nə hesabdar yazır, nə anbardar buraxır, nə də fəhlə taya yaxın gəlirdi. Mir Cəlal.
|
ANBARDARLIQ (ID - 1353)b a x anbarçılıq.
|
ANBARGÜVƏSİ (ID - 1354)is. zool. Taxıla düşən güvə, taxılbiti.
|
ANBARLAMAQ (ID - 1355)f dan. Anbara yığmaq, anbara vurmaq, anbara yığıb saxlamaq.
|
ANCAQ (ID - 1356)1. bağl. Lakin, amma. Ancaq mən sevgilərin bu qədər aldadıcı .. olduğunu bilmirdim. M.S.Ordubadi. [Müdir:] Ancaq eşitdiyimə görə, sizin yoldaşınız Cəmili çox incidir. Mir Cəlal.
Zərf mənasında. Çətinliklə, zorla, gücbəla... |
AND (ID - 1357)is. Bir şey haqqında verilən təntənəli vəd, söz.
// Sədaqətə riayət etmək haqqında rəsmi və təntənəli vəd. Əsgəri and. Andına inanıram, xoruzun da quyruğu görünür. (Ata. sözü). Bu and ilə xəbər verir bizə cəbhədən;... |
AND-AMAN (ID - 1358)and-aman eləmək - bir şeyi inkar və ya təsdiq etmək üçün and içmək, dəlillər və sübutlar gətirib inandırmağa çalışmaq. Bir dəfə [Miraxur] arvadım öldürmək istəmiş, arvad and-aman eləyib, onu şübhədən daşındırmışdı....
|
ANDÇI (ID - 1359)is. köhn. Keçmişdə məhkəmədə və s.-də başqasının yerinə and içən inanılmış və nüfuzlu adam.
|
ANDDAŞ (ID - 1360)is. Müəyyən əhd, şərt üçün andlaşıb bir-birinə təntənəli vəd verən adamların hər biri.
|
ANDIR (ID - 1361)is. dan. Əsil mənası “sahibsiz, yiyəsiz mal, ölən bir şəxsin qohumlarına irs qoyub getdiyi mal, şey” olub indi, adətən, canlı dildə söyüş, qarğış yerində (bəzən “andıra qalmış” şəklində işlənir) işlənir. Andıra...
|
ANDIRMAQ (ID - 1362)f 1. Anlatmaq, başa salmaq, qandırmaq. Payız gəlib xəzandır; Xəzan pərgar pozandır; Ürəkdə bir dərdim var; El-obaya yaz, andır. (Bayatı). Yazdığın ta oxuyub andırsın; Mətləbin başqasına qandırsın. A.Səhhət. Naəhl olana mətləbi...
|
ANDIZ (ID - 1363)is. bot. Xalq təbabətində dərman kimi işlənilən bitki. Andız kökündən bəlğəmgətirici dərman hazırlanır.
|
ANDIZLIQ (ID - 1364)is. Andız bitən yer.
|
ANDLAŞMA (ID - 1365)“Andlaşmaq”dan f.is.
|
ANDLAŞMAQ (ID - 1366)qarş. Bir-birinə ürək qızdırıb inanmaq və bel bağlamaq haqqında bir-birinə təntənəli söz vermək, əhdləşmək.
|
ANDLI (ID - 1367)sif And içərək üzərinə müəyyən vəzifə və s. götürmüş, and içmiş. Andlı iclasçılar institutu.
|
ANEKDOT (ID - 1368)[yun.] Gülməli və məzəli bir hadisə haqqında uydurma qısa hekayə; lətifə. Anekdot danışmaq.
|
ANƏN (ID - 1369)zərf [ər.] Birdən, gözlənmədən; bir anda, dərhal. Anən gəldi.
|
ANGİNA (ID - 1370)[lat.] tib. Əsnəyin selikli qişasının və xüsusən badamcıqların iltihabı. Angina oynaq, böyrək və ürək xəstəliyinə səbəb ola bilər.
|
ANILMA (ID - 1371)“Anılmaq”dan f.is.
|
ANILMAQ (ID - 1372)məch. Yada salınmaq, xatırlanmaq, yad edilmək. Yazıçının xatirəsi anıldı.
|
ANIŞ (ID - 1373)is. qəd. İstək, arzu, dilək. Gecə-gündüz mənim anışım budur; Görüm Huri Pəhləvandan ayrılsın. (Qoşma).
|
ANİ (ID - 1374)sif. Ən az, ən qısa bir zamanda olan; bir anda, göz yumub açınca olub keçən. Ani təsir. Ani sükut. Ani ölüm. - Bizim bu ani tanışlığımızın ömrü bir-iki saatlıq söhbətdən ibarət olacaqmı? M.S.Ordubadi. Nəriman bu baxışlarda...
|
ANİLİK (ID - 1375)is. Bir an içində olan şeyin xassəsi, halı.
// Müvəqqətilik, keçicilik. // Qəfillik, gözlənilməzlik. |
ANİMİZM (ID - 1376)[lat.] İbtidai insanların hər bir şeyin ruhu olduğuna inanması, təbiət qüvvələrinə və hadisələrinə ruhi isnad verməsindən ibarət etiqadı (dini etiqadların ilk mənşəyi). Animizmin başlıca ideyası.
|
ANKET (ID - 1377)[fr.] Qabaqcadan hazırlanmış suallara cavab almaq üçün sorğu vərəqəsi. Anket doldurmaq. - [Heybət:] Ərizəmi oxudular. Anketimi oxudular. Sonra da başladılar sual verməyə. M.Hüseyn.
|
ANKLAV (ID - 1378)is. [fr.] Hər tərəfdən eyni bir dövlətin ərazisi ilə sərhədlənən və dənizlə sərhədi olmayan yer, torpaq. Anklavın dəniz sahili olduqda ona yarım anklav deyilir.
|
ANQAR (ID - 1379)[fr.] Təyyarələrin saxlanması və cari təmiri üçün xüsusi tikili. Anqarlar istifadəsinə görə daimi, müvəqqəti və yığılıbsökülən ola bilər.
|
ANQIRIŞMAQ (ID - 1380)qarş. Ağız-ağıza verib, hamısı birdən anqırmaq, bağırmaq; bağırışmaq. Daxmaları yerə yatmış dağınıq kənddə eşşəklər anqırışır, xoruzlar banlaşır.. S.Rəhimov.
|
ANQIRMA (ID - 1381)“Anqırmaq”dan f.is.
|
ANQIRMAQ (ID - 1382)f Bərk bağırmaq, böyürmək. Eşşək anqıranda itin başı ağrıyar. (Ata. sözü). - Təlxəklər bütün kələklərini meydana qoydular: .. çaqqal kimi ulaşdılar, banladılar, anqırdılar, kişnədilər, .. xanın halına təfavüt eləmədi....
|
ANQIRTI (ID - 1383)is. Eşşək səsi, eşşək bağırtısı. Uzaqdan anqırtı səsi gəlir.
// Ümumiyyətlə, bərk səs, bağırtı. İki yüz il idi ki, yatmışdım Təbrizdə .. nə maşın çığırtısı, nə paroxod anqırtısı, nə fayton-araba tıqqıltısı... |
ANQIRTMA (ID - 1384)“Anqırtmaq”dan f.is.
|
ANQIRTMAQ (ID - 1385)icb. 1. Anqırmağa, qışqırmağa, bağırmağa məcbur etmək; bağırtmaq.
2. məc. isteh. Ağlatmaq, böyürtmək. |
ANQUT (ID - 1386)is. 1. zool. Uzunboğazlı, ördəyə oxşar, tutqun qırmızı rəngli caydaq quş. Anqut köçəri quşdur, lakin qışlayanları da olur.
məc. dan. Uzun, iri gövdəli, iri sümüklü, yaxud arıqlıqdan sümükləri çıxmış adam haqqında. ... |
ANQUTBOĞAZ (ID - 1387)sif. dan. Çox arıq; boğazı incəlmiş, uzunboğaz (adam haqqında).
|
ANLADILMA (ID - 1388)“Anladılmaq”dan f.is.
|
ANLADILMAQ (ID - 1389)məch. Başa salınmaq, qandırılmaq, bildirilmək.
|
ANLAQ (ID - 1390)is. Düşüncə, qanacaq, mərifət, dərrakə. [Ağa Qurban:] Bizim bu yekəpapaqlarda anlaq nə gəzir, gedirlər bazara, gəlirlər evlərinə, bir az zəhrimar yeyib yıxılıb yatırlar və elə bilirlər ki, həyat sürürlər. Ə.Haqverdiyev.
|
ANLAQLI (ID - 1391)sif. Düşüncəli, qanacaqlı, mərifətli, dərrakəli. Anlaqlı adam. Anlaqlı uşaq.
|
ANLAQLIQ (ID - 1392)is. hüq. Şəxsin öz hərəkətlərini ölçüb-biçmək və ya özünü idarə etmək qabiliyyəti. Cinayət etmiş şəxsin anlaqlığı.
|
ANLAQSIZ (ID - 1393)sif. Düşüncəsiz, qanacaqsız, mərifətsiz, dərrakəsiz. [Nizami:] Qədim mədəniyyət tarixini unudan .. adamlara ya anlaqsız, yainki əcnəbi puluna satılan adamlar kimi baxırıq. M.S.Ordubadi.
|
ANLAQSIZLIQ (ID - 1394)is. Düşüncəsizlik, qanacaqsızlıq, mərifətsizlik, dərrakəsizlik. Anlaqsızlıq vəziyyəti.
|
ANLAMA (ID - 1395)“Anlamaq”dan f.is.
|
ANLAMAQ (ID - 1396)f 1. Başa düşmək, qanmaq, düşünmək, dərk etmək. Sözün mənasını anlamaq. Bu söhbətdən heç bir şey anlamadım. - Çox nüktə var, sən anlamasan, anlar aşiqin! M.Ə.Sabir. Sadədil muzdur
indi anladı ki, uzunboylu, qarabığlı... |
ANLAMAZ (ID - 1397)sif. Qanmaz, mərifətsiz, şüursuz, qanacaqsız; kobud. Anlamaz adam.
// İs. mənasında. Əğyar ilən çıxıb seyrə dərməsin; Layiq olmaz anlamaza bənövşə. M.P.Vaqif. |
ANLAMAZLIQ (ID - 1398)is. Qanmazlıq, şüursuzluq, mərifətsizlik, qanacaqsızlıq, kobudluq.
|
ANLAŞIQLI (ID - 1399)sif. Aydın, başa düşülən, hamının başa düşəcəyi şəkildə olan. Biz .. hamının qəlbinə yol açan, aydın, anlaşıqlı və sadə bir dildə yazılmış şeirlər yaratmalıyıq. S.Vurğun. ..Əruzla aydın və anlaşıqlı bir dildə...
|
ANLAŞILAN (ID - 1400)ara söz. Yəqin ki, ehtimal ki, görünür ki.
|
Bu səhifə dəfə baxılıb
İnformatika hazırlığı
Tam məlumat...
LANGUAGEDOM-DA ŞAHMAT DƏRSLƏRİNƏ 10% ENDİRİM
Tam məlumat...
Coğrafiya hazırlığı (online - kursda)
Tam məlumat...
......