İzahlı lüğət

KALIM (ID - 20110)

is. etnoqr. Orta Asiyada: evlənərkən oğlanın qızın ata-anasına verməli olduğu pul, mal və s.; başlıq və bu adətin özü.

KALIŞ (ID - 20111)

is. 1. bot. Yarpaqları iti, uzun, yumşaqbuğumlu, qamışa oxşar bitki. Kalış yeyib zəhərlənmək (mal-qara haqqında). - Bostanın ətrafını kalış basmışdı. İ.Şıxlı.
məh. Göy, təzə (soğan haqqında). Kalış soğan, qırmızı...

KALIŞLIQ (ID - 20112)

is. Çoxlu kalış bitən yer. [Rüstəm kişi] kalışlığın arasındakı qarpızlardan birini götürüb geri qayıtdı. İ.Şıxlı.

KALİBR (ID - 20113)

[fr. ] 1. xüs. Silah lüləsi diametrinin ölçüsü; çap. Kalibri böyük toplar. // Mərmi və ya güllənin diametri.
tex. Kütləvi istehsal olunan şeylərin dəqiq, müəyyən ölçüsü.
tex. Məmulatın ölçüsünü, formasını və...

KALİBRLƏMƏ (ID - 20114)

“Kalibrləmək” dən f.is.

KALİBRLƏMƏK (ID - 20115)

f tex. 1. Bir şeyin kalibrini ölçmək və ya yoxlamaq, bir şeyə lazımi kalibr vermək. Relsləri kalibrləmək.
2. Ölçü alətlərinin bölgü dərəcələrini yoxlamaq. Termometri kalibrləmək.

KALİBRLƏNMƏ (ID - 20116)

“Kalibrlənmək” dən f.is.

KALİBRLƏNMƏK (ID - 20117)

məch. tex. Kalibrləmə işi aparılmaq, bir şeyin kalibri ölçülmək, yoxlanmaq.

KALİBRLƏNMİŞ (ID - 20118)

f.sif. tex. Kalibri yoxlanmış (ölçülmüş), lazımi kalibr verilmiş.

KALİBRLƏYİCİ (ID - 20119)

sif xüs. Kalibrləmə işi ilə məşğul olan işçi (b a x kalibr 2-ci mənada).

KALİBRLİ (ID - 20120)

sif xüs. Müəyyən kalibrdə olan, müəyyən ölçüsü olan, qəbul edilmiş kalibrə uyğun olan. Müxtəlif kalibrli toplar.

KALİBRÖLÇƏN (ID - 20121)

is. tex. Kütləvi istehsal olunan ölçü cihazlarının dəqiq kalibrini müəyyən etmək üçün ölçü aləti (əndazə, qəlib və s).

KALİUM (ID - 20122)

[lat. əsli ər. əlkali] kim. Qələvi filizlər qrupundan gümüşü-ağ rəngli metal kimyəvi element.

KALİUMLU (ID - 20123)

sif kim. Kalium qarışdırmaqla hazırlanmış, tərkibində kalium olan. Kaliumlu duzlar.

KALKA (ID - 20124)

[fr.] 1. Çertyojlardan, yaxud şəkillərdən dəqiq surət çıxartmaq üçün xüsusi üsullarla hazırlanmış nazik şəffaf kağız və ya parça.
Çertyojun və ya şəklin həmin material üzərində çıxarılmış surəti.
dilç. Başqa...

KALKULYASİYA (ID - 20125)

[lat.] Malın maya və satış qiymətinin hesablanması. Malın kalkulyasiyası. Kitabın kalkulyasiyası (kitabın dəyərini müəyyən etmək üçün mətbəə işarələrinin hesablanması).

KALKULYASİYAÇI (ID - 20126)

is. Kalkulyasiya ilə məşğul olan mühasibat işçisi; kalkulyator.

KALKULYATOR (ID - 20127)

[latıncadan] bax kalkulyasiyaçı.

KALLAŞMA (ID - 20128)

“Kallaşmaq” dan f.is.

KALLAŞMAQ (ID - 20129)

f. Səsi tutulmaq, boğunuq hala düşmək. Kallaşa-kallaşa karlaşır insan; Içinin səsini çölü eşitmir... M.Araz.

KALLAŞMIŞ (ID - 20130)

f.sif.i Boğuq, tutqun (yalnız səs haqqında). Əminə .. yuxusuzluqdan kallaşmış səslə dedi: - Ikidir, üçdən beş dəqiqə işləyib. İ.Məlikzadə.

KALLIQ (ID - 20131)

is. 1. Yetişməmiş meyvənin, məhsulun halı. Almanın kallığı. Üzümün kallığı.
məc. dan. Kütbeyinlik, kütlük, korazehinlik, qanmazlıq. Atlıxan Orxanın kallığına, keyliyinə təəccüblənirmiş kimi çiynini çəkdi. İ.Məlikzadə....

KALLİQRAF (ID - 20132)

[yun.] bax xəttat.

KALLİQRAFİK (ID - 20133)

[yun.] Kalliqrafıyaya aid. Kalliqrafik xətt - gözəl, aydın, düz xətt (yazı).

KALLİQRAFİYA (ID - 20134)

[yun.] bax xəttatlıq.

KALMIK (ID - 20135)

is. Rusiya Federasiyası tərkibində Kalmık MR-in əsas əhalisini təşkil edən xalq və bu xalqa mənsub adam. XVII əsrin 30-cu illərində Aşağı Volqada kalmıklar meydana çıxdılar. Kalmıkların nəsilləri oyratlardır.

KALMIKCA (ID - 20136)

sif. və zərfi Kalmık dilində. Kalmıkca kitab. Kalmıkca danışmaq.

KALORİMETR (ID - 20137)

[lat. ca1or - isti və yun. metreo - ölçürəm] İstilik miqdarını ölçən cihaz.

KALORİMETRİYA (ID - 20138)

[lat. calor - isti və yun. metreo - ölçürəm] Fizikanın müxtəlif cisimlərin istilik tutumunu ölçməklə məşğul olan sahəsi.

KALORİYA (ID - 20139)

[lat.] İstilik ölçüsü vahidi.
Böyük kaloriya - bir kiloqram suyun hərarətini bir dərəcə artırmaq üçün lazım olan hərarətin miqdarı. Kiçik kaloriya - bir qram suyun hərarətini bir dərəcə artırmaq üçün lazım olan hərarətin...

KALORİYALI (ID - 20140)

sif. Kaloriyası çox olan. Kaloriyalı qidalar.

KALORİYALILIQ (ID - 20141)

is. İstilik doğurma qabiliyyəti; bir şeydə olan kaloriyanın (istiliyin) miqdarı. Yanacağın kaloriyalılığı. Xörəyin kaloriyalılığı.

KALSEKS (ID - 20142)

[lat.] əcz. Xlorlu kalsium və urotropin duzu (qripin qabağını almaq üçün dərman kimi işlənir).

KALSİUM (ID - 20143)

[lat.] kim. Əhəngdaşı, mərmər və s. tərkibində olan gümüşü-ağ rəngli metal - kimyəvi element.

KALTA (ID - 20144)

bot. b a x sunərgizi. Azərbaycanın dağ-meşə qurşağının bataqlıq yerlərində bitən kalta (sunərgizi) cinsinin .. bişirilib qurudulmuş köklərindən fəsəli bişirmək olur. M.Qasımov.

KALVİL (ID - 20145)

[fr. xüs. addan] Sarımtıl alma növü. Kalvil alması.

KALVİNİST (ID - 20146)

[xüs. addan] Kalvinizm məzhəbinə mənsub adam.

KALVİNIZM (ID - 20147)

[xüs. addan] XVI əsrdə İsveçrədə Kalvin adlı şəxs tərəfindən təsis edilmiş protestant məzhəblərindən biri.

KAM1 (ID - 20148)

is. [fars.] 1. Arzu, məqsəd, məram, murad. Neçə ildir gözümüzü Mürsəlin toyuna dikmişik, bu bizim üçün böyük kamdır... A.Şaiq. Zaman bizdən kam alıbdır; Daha ürək qocalıbdır; Bizdən ancaq ad qalıbdır; Nə sən gülsən, nə...

KAM2 (ID - 20149)

is.: kamına çəkmək - udmaq. Əjdaha itaət edib cəhənnəmi çəkdi kamına. Ə.Haqverdiyev. İkibaşlı əjdaha kimi [sel] ağzını açıb, bizi kamına çəkmək istəyirdi. S.Rəhimov.

KAMAL (ID - 20150)

is. [ər.] 1. Kamillik, yetkinlik.
Elm, ürfan, fəzilət. [Hacı Nuru şair:] Atan oxumuşdu, kamalı var idi. M.F.Axundzadə. Ana gərək övladına kamal işığını bağışlasın. C.Məmmədquluzadə. □ Kamala çatmaq (yetmək, yetişmək)...

KAMALINCA (ID - 20151)

zərf köhn. Lazımi dərəcədə, mükəmməl surətdə, kifayət qədər; lazımınca. Bu vaxtadək nə Qasım bəy Zakirin və nə Hacı Seyid Əzim Şirvaninin tərcümeyi-halları və əşarü asari kamalınca öyrənilməyib. F.Köçərli.

KAMALLANMA (ID - 20152)

“Kamallanmaq” dan f.is.

KAMALLANMAQ (ID - 20153)

f Əqlən kamilləşmək, yetkinləşmək.

KAMALLI (ID - 20154)

sif. Kamal sahibi olan; ağıllı, tərbiyəli, mərifətli. Kamallı uşaq. - [Şərəfnisə xanım:] Nə sözdür ki, sənin kimi cavan, kamallı oğlan Tiflisdə qulluq tapmaz? M.F.Axundzadə. [Hacı:] Oğlanlarım, ağıllı olun, kamallı (z.) olun,...

KAMALLILIQ (ID - 20155)

is. Əqli cəhətdən kamillik, yetkinlik, bitkinlik.

KAMALSIZ (ID - 20156)

sif. Ağlı-kamalı olmayan, əqli cəhətdən kamil olmayan; mərifətsiz. [Qadın:] Cənab, belə sözləri nə üçün buyurursunuz? .. Mən onlara ağılsız, qabiliyyətsiz, kamalsız deyə bilmərəm. Ə.Haqverdiyev.

KAMAN (ID - 20157)

is. [fars.] 1. Bax kamança. Nə qədər dərdlidir o qırıq kaman; Şikayət eyləyir öz dünyasından. S.Vurğun. Söylədik qan ağlayan Araza dərdimizi. S.Rüstəm. Sular üstə yayılır; Tar səsi, kaman səsi. İ.Səfərli.
2. Oxatan yay....

KAMANÇA (ID - 20158)

is. [fars.] Alt tərəfi diz üstünə qoyulub yayla çalınan musiqi aləti; kaman. Kamança çalmaq. Kamança kirişi. - Məclisin dalından kamança səsi eşidilir. Ə.Haqverdiyev. Alqışlar altında endi səhnədən; Yenidən kamança dindi səhnədən....

KAMANÇAÇALAN, KAMANÇAÇI (ID - 20159)

Bu səhifə dəfə baxılıb

......
Insert Error: Table './shagird_myusers/spam_checker' is marked as crashed and last (automatic?) repair failed